Haqla batil arasında 4 barmaq fasiləsi dedikdə nə başa düşülür?!
Əxlaq alimlərinin nəzərinə görə, töhməti eşidən insan dörd haldan qeyrisində qərar tutmaz:
1. Eşidən bilir ki, bu söz – töhmətdir. 2. Eşidən bilmir ki, bu söz – töhmət və ya böhtandır.
3. Eşidən bilmir ki, bu, töhmətdir, yoxsa qeybət. 4. Eşidən bilmir ki, bu, töhmətdir, yoxsa böhtandır, yoxsa qeybətdir.
O zaman ki, insan eşitdiyi xəbərin töhmət olduğunu bilir – qarşı tərəfə qarşı bədgümanlar bəsləməyə başlayır. Yəni, eşidən insan bilir ki, danışan şəxs öz güman və ehtimalları üzərindən danışır və müttəhim etdiyi şəxs haqqında məlumatı yanlışdır. Bu agahığı sayəsində bədbinliyi özündən uzaqlaşdıra bilər və töhməti qarşı tərəfin yanlış nəticələr çıxartması hesab edər...
Bu məşhur zikr yoxsulluğu aradan aparar, itən şey tapılar, dua və hacətin qəbul olunmasına səbəb olar!
Salavat – ən üstün zikrlərdəndir ki, Məsumlarımız (ə) onu deməyi bizlərə çox tövsiyə ediblər. Hər kim bu zikri hər gün deyərsə və ixlaslı olarsa, dünya və axirət bəhrələrinə çatar. Salavatın dünya bəhrələri ilə tanış olaq.
1. Dua yerinə yetər. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Həmişə dua ilə onun yerinə yetməsi arasında pərdə olar. Muhəmmədə (s) salavat göndərilməyənəcən o pərdə aradan qalxmaz”.
2. Hacət yerinə yetər. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Sizin mənə salavat göndərməyiniz, sizin hacətlərinizin yerinə yetməsinə səbəb olar. Allahı sizdən razı salar və əməllərinizi pak və pakizə edər”...
Müqəddəs dinimizə və hədislərə əsasən Hansı hallarda tələsmək insanın xeyrinə deyil?!
Müqəddəs dinimizin nəzərinə görə, bəzi hallarda tələsmək bəyənilir, bəzi hallarda isə əksinə – bəyənilməyən əməl sayılır. Bəs hansı işlərdə tələsməməliyik?
1. Danışıq və əməldə. İmam Əli (ə) İmam Həsənə (ə) buyurur: “Sənə danışan və əməl edən zaman tələsməyi qadağan edirəm”.
2. Namaz. Bir nəfər İmam Əlinin (ə) yanında namazını tez bir şəkildə əda etdi və Həzrət ona baxıb buyurdu: “Nə qədər zamandır belə namaz qılırsan?”.Deyir: “Bir müddətdir”.
İmam (ə) buyurur: “Allahın yanında sənin məsəlin – dimdiyini yerə vuran qarğanın məsəli kimidir. Allah qarşısındakı səcdən və mütiliyin – yerə dimdik vurmaq kimidir. Əgər belə ölsən, Peyğəmbərin (s) dinindən qeyrisində ölərsən”.
3. Yemək yeyəni gözləyən zaman. İmam Əli (ə) buyurur: “Yemək yeməklə məşğul olan insanı tələsməyə vadar etməyin, o zamana qədər ki, yeməyini bitirər”.
4. Həyat yoldaşı seçən zaman. 5. Tənqid etməyə hazırlaşan zaman...
Alimin oğlu bir kisə soğanı özü ilə niyə gəzdirirdi?
Bir gün müdrik bir alim övladına deyir: “Sabah özünlə bir kisə götür və onun içərisinə sevmədiyin insanların sayı qədər soğan qoy”. Sabahı gün oğlu bu işi görür. Atası ona deyir: “Hara getsən, bu kisəni də özünlə apar”. Oğlu bu işdən bir neçə gün sonra yorulur və atasına şikayət edir ki, soğanlar xarab olmuş və pis iy verməkdədir. Onun iyi mənə əziyyət verir. Alim deyir: “Bu, ona bənzəyir ki, sən qəlbində başqalarının kinini saxlayırsan. Bu kin sənin qəlbini və ruhunu xarab edər. Hamıdan çox özün bundan əziyyət çəkərsən.
Ona görə də heç kəsin kinini qəlbinə alma. Həmişə mehriban ol. Hətta əgər heç kəs sənin bu mehribanlığının qədrini bilməsə də belə.
Bu, sənin fitrətinə qoyulmuşdur. Sənin elə Allahın vardır ki, hamıdan çox bu işi islah edəcəkdir”.
İslam dini Saleh övlad yetişdirmək üçün hansı 9 tövsiyəyə diqqət etməyi tapşırır?!
Saleh övlada malik olmaq üçün Məsumlarımızdan (ə) bəzi tövsiyələr gəlmişdir ki, onlarla tanış olaq:
1. Övladın saleh olması üçün valideynlərin saleh olması lazımlıdır.
2. Ailə həyatında İslami təlimlərə riayət etmək.
3. Qidanın halal və haram olmasına diqqət göstərmək.
4. Uşaqlarla əxlaq çərçivəsində rəftar etmək və onlara məkarim əxlaqı aşılamaq.
5. Hamiləlik zamanı, süd verən zaman və uşaq körpə olan zaman gigiyenaya xüsusi diqqət etmək lazımdır.
6. Uşaqlara ancaq Quranın təyin etdiyi müddət qədər süd vermək. Ondan artığını vermək bəyənilməzdir....
İslam maarifində Elmul-yəqin, eynul-yəqin, həqqul-yəqin istilahı nə deməkdir?!
Allaha mərifət əldə etməyin bir neçə mərhələri vardır ki, insan bu mərifət sayəsində yəqinliyə çatar. Yəqinliyin bir neçə mərhələsi vardır ki, onlarla tanış olaq.
1. Elmul-yəqin nədir? Elmul-yəqini izah etmək üçün belə bir misal çəkə bilərik. Fərz edin ki, bir nöqtədə atəş şölələnmişdir. Sizinlə bu atəş arasında bir divar vardır. Əgər siz tüstü və ya gələn istilik sayəsində divarın arxasından bu atəşin olduğunu dərk etsəniz – bu olur elmul-yəqin. Ona bənzəyir ki, bir nəfər Allahı tanıyar və Ona iman gətirər, ancaq əqli bürhan vasitəsilə.
2. Eynul-yəqin nədir? Əgər siz yuxarıda çəkdiyimiz misalda divarı keçə bilsəniz və atəşi yaxından görsəniz – bu olur eynul-yəqin. Bu mərhələ keçmiş mərhələdən daha üstündür. Ona görə də görmək, eşitməkdən daha üstün hesab olunur. Bu mərhələdə insan tövhidin təsirlərini həyatında əməli şəkildə müşahidə edər...
Allah-Taalanın (c.c) verdiyi nemətləri dilə gətirmək vacibdirmi?!
Allahın bizə əta etdiyi nemətləri yada salmağın həm fərd və həm də cəmiyyət üçün böyük əhəmiyyəti vardır. Hər kim Allahın nemətini yada salar – o , fitnə və fəsaddan uzaq olar və günahdan qaçar. Allah Təala insana bir çox hallarda bu nemətləri ona görə verir ki, onu imtahana çəksin. Uca Allah istəyir ki, bəndəsini nemət içində olanda təqvalı rəftar etsin. Və ancaq həqiqətən təqvalı insanlar belə imtahandan üzü ağ çıxarlar. Bu nemətləri yada salmaq insanın qəflətini aradan aparar və Allaha təsbih etməsinə səbəb olar. Bəzi insanlar Allahın nemətlərinin adını çəkməyi sevmirlər. Elə bilirlər ki, bu nemətlərin adını çəkən zaman təkəbbür göstərmiş olarlar. Halbuki, əgər insan Allahın ona verdiyi nemətlərin adını çəkərsə, bununla bu nemətin əldə edilməsinə təşviq etmiş olar....
İnsanın günah fikri etməsi ona mənfi təsiri vardırmı?!
İnsan o zamana qədər ki, günah etməmişdir – ona günah yazılmaz. Ancaq günah fikrində olmağın insan batininə mənfi təsirləri vardır. Məsumların (ə) buyurduğu kimi, günah fikrində olmaq – ağ rəngli otaqda çıraq yandırmağa bənzəyir. Baxmayaraq ki, otağı yandırmaz, ancaq onun divarlarını qaraldar. Günah fikrində olmaq günah üçün müqəddimələr hazır edər. İnsan yavaş-yavaş elə mərhələyə çatar ki, özünü kontrol edə bilməz və həmin günahı edər. Məsumlardan (ə) soruşurlar ki, necə olur siz heç günah fikrində belə olmursunuz? Həzrət (ə) buyurur ki, heç ayaqyoluna gedib, orada olanı dadmaq istəmisənmi?
Həmin şəxs deyir ki, xeyr. İmam (ə) buyurur ki, bizim də günaha baxışımız o cürdür. Bəli, bütün kamala çatmış insanlar üçün günah fikrində olmaq – belə pisliklər kimidir. Ona görə də günaha batmırlar, çünki onun haqqında heç düşünmürlər də belə...
İslam maarifinə əsasən insanda ümid və Allaha təvəkkül nə həddə olmalıdır?!
İnsan həm namazında və həm də həyat mövzularında təvəssülə malik olmalıdır. Əhli-Beytdən (ə) istəməlidir ki, Qiyamət günü naqis namaz və ibadətlərinə görə ona şəfaət versinlər. Həmçinin ümidə malik olmalıdır ki, bu naqis ibadətlər Allahın izni ilə qəbul olacaqdır və bəndə behiştə gedə biləcəkdir. Çünki bu dünya tarladır və əkin yeridir. Heç kəs zəhmət çəkmədən Allahdan meyvə intizarında ola bilməz. Çünki əgər ağac olmazsa və ona qulluq edilməzsə, meyvə haradan olacaqdır ki?! Ancaq insan zəhmət çəkərsə, mütləq səyinin nəticəsini görər. Bir tələbə alim olmaq üçün dərs oxumalı və həyatının çox hissəsini təhsil almağa sərf etməlidir. Bunun üçün gecə və gündüz çalışmalıdır. Ancaq bundan sonra insanların xidmətində dura bilər. İnsan mütləq ümidə, rəcaya malik olmalıdır. Lakin bu ümid onu düzgün motivləndirməli, yersiz arxayınçılığa sövq etdirməməlidir. Həzrət Peyğəmbər (s) bir gün məsciddə əyləşmişdi və görür ki, bir şəxs gəlir və adi namaz qılır. Təqibatlarını etməmiş əlini dua üçün qaldırır və deyir: “Allahım! Məni behiştlik et və mənə huruleyni inayət et!”.
Ruzinin artmasına və günahın azalmasına duanın təsiri necədir?
Ruzinin artmasına təsir edən amillərdən biri də duadır. Dua – hər bir qapının açarıdır. İbni Əmmar nəql edir: “İmam Sadiq (ə) mənə ruzinin artması üçün bir dua öyrətdi ki, ruzinin cəlb etməkdə ondan yaxşısını görmədim: اَللَّهُمَّ ارْزُقْنِی مِنْ فَضْلِکَ الْواسِعِ اْلحَلالِ الْطَّیِّبِ
Ruzinin azalmasına günahın təsiri çoxdur. Allah Təala bu haqda buyurur: “Məni yad etməkdən üz döndərən kəs üçün isə(qeyb aləmindən qırıldığı, nəfsi qane olmadığı, gözü doymadığı, arxalandığı dayaqlar süst olduğu və hadisələrdən qorxduğu üçün, var-dövləti çox olsa belə) mütləq sıxıntılı həyat olacaqdır və Qiyamət günü onu Məhşərə kor gətirərik”. (“Taha” 124 --- Məsumlarımız (ə) da öz davamçılarını dəfələrlə günahın vurduğu mənfi təsirlərdən söz açmış və günahdan uzaq olmağı tövsiyə etmişdilər. Belə ki, İmam Baqir (ə) buyurur: “Allah bəndəsi günaha düçar olan zaman ruzisi ondan geri götürülər”...