İnsana həqiqəti anlamaqda mane olan nədir?
İnsanlar haqq yoldan uzaq qalırlar, çünki: Ruh çirkləndikcə, həqiqəti dərk etmək də çətinləşir!
Həqiqət nə qədər aşkar görünsə də, onu kor gözlə görmək mümkün deyil. Həqiqəti tanımaq üçün onun aşkar görünməsi nə qədər zəruridirsə, görən gözə də bir o qədər ehtiyac vardır. Axı kor, günəşin işığını necə görə bilər?!
İnsanın həqiqəti tanımasına mane olan yanlış mühakimələr, nəfs istəklərinə tabeçilik, kor-koranə tərəfbazlıq, təkəbbür və bu kimi başqa mənfi təzahürlərdir. Ruh çirkləndikcə, həqiqəti dərk etmək də çətinləşir...
Allah yanında mükafatı gizli olan hansı əməldir?
Səcdə surəsi 17- ci ayə “Etdikləri işlərin mükafatı olaraq onlar üçün gözlərə işıq gətirən nələrin gizlədildiyini heç kəs bilməz!”
Digər ayələrdən fərqli olaraq bu ayədə Allah Təala buyurur ki, hətta möminlər etdikləri əməl qarşılığında onları nələr gözlədiyini belə bilmirlər (xəyal etməzlər). Bir nəfər İmam Sadiqdən (ə) soruşur: Hansı əməldir ki, onun mükafatını Allahdan başqa heç kim bilməz?
İmam (ə) buyurdu: “Quranda hər yaxşılığın qarşılığı bəyan edilmişdir. Yalnız gəcə namazından başqa. Bu gecə namazıdır ki, onun əvəzini Allahdan başqası bilməz.” Sonra İmam (ə) bu ayəni tilavət etdi:
Dəyərli ustad Əllamə Təbətəbaidən həyati əhəmiyyətli tövsiyə nə haqdadır?
Bir gün bir nəfər ustada yaxınlaşıb deyir: Ustad! Mən səbirsiz və tələskən biriyəm. Mənə elə bir nəsihət edin ki, bütün maarif və bilikləri əhatə eləsin. Ustad şirin təbəssüm edib buyurur: “Hamı ilə mehriban ol! Çünki Quran bütünlüklə Bismilləhir-Rəhmanir-Rəhimdən ibarətdir. Allahın bütün məxluqi ilə Rəhman, möminlərlə isə Rəhim ol!” Qeyd: Bismilləhir-Rəhmanir-Rəhimin təfsirində və tərcüməsində təfsirçilər qeyd edir ki, Rəhman dünyada dinindən, əqidəsindən, düşüncəsindən aslı olmayaraq hər kəsə rəhm edən mənasındadır. Rəhim isə tərcümədə axirətdə yalnız möminə rəhm edən Allah mənasındadır. Ustad bu dəyərli kəlməsi ilə həm ayəni təfsir edir, həm Quranın hədəfini açıqlayır, həm də insanlığın nicat yolunu bəyan edir.
Ayətullah Mərəşi Nəcəfidən Quran barədə hansı mühüm elmi tövsiyəni edir?
... Mərhum alim, arif, ustad Ayətullah Mərəşi Nəcəfi öz övladlarına, yaxınlarına, tələbələrinə Quran barədə önəmli və faydalı bir tövsiyyə edərək buyurur: “Mənzilinizdə Quranı heç vaxt əliniz çatacaq, gözünüz görəcək yerdən uzağa qoymayın ki, hər zaman gözünüz onu görsün. Hər dəfə Qurandan bir neçə ayə oxuyun, yaxud dinləyin. Beləcə kitabdan bir şey öyrənin!”
\"Amin\" nə deməkdir?
Tək tanrılı dinlərin hamısında ən sıx istifadə edilən söz \"amin”dir. İnsanların bu qədər sıx istifadə etdikləri bir sözün mənasını da təbii olaraq bilmələri lazımdır.Bəzi insanlar bu sözü olur-olmaz hər yerdə istifadə edirlər.
Bəziləri «Amin»in bir duanın bağlanışında söyləndiyini, bəziləri də «dualarım qəbul olsun» mənasını verdiyini düşünər. Halbuki, kəlimənin mənası çox daha geniş, mənşəyi də çox köhnədir.İslam hədislərinə görə, Hz. Məhəmməd(s.ə.s) Fatihə Surəsini oxuyarkən sonuna gəldiyində Cəbrayıl görünmüş və ona «amin de» deyə xəbərdarlıq etmişdir. Bu hadisədən sonra Hz. Peyğəmbər Müsəlmanlara İmam «Amin» dediyində camaatın da səsli olaraq amin deməsinin lazım olduğunu buyurmuşdur. Camaatın «amin» səsləriylə mələklərin səsləri bir-birləriylə uyğunlaşdığı təqdirdə keçmiş günahlarınız bağışlanar...
İbadətin əsil sirri nədədir?
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Möminin niyyəti onun əməlindən üstündür”. (Həvzəh)
Ona görə də deyə bilərik ki, niyyət bütün ibadətlərin əsil sütunudur. İbadəti adətlə fərqləndirən şey də - məhz niyyətdir. Adətən insanlar niyyət dedikdə 4 şeyi nəzərdə tuturlar: 1. Niyyət odur ki, insan bir işə başlayan zaman onu dilinə gətirər.
Misal üçün, insan bir işi etmək istəyən zaman niyyət edər ki, İlahi qürbə çatmaq üçün bu işi edir.
2. Niyyət odur ki, dildə dediklərini zehnindən keçirdirsən. Yəni, o işin mənasını zehnindən keçirdər və onun haqqında təfəkkür edər. Bu məna birinci məna ilə oxşardır. Çünki niyyətin səmərəsi odur ki, riyadan uzaq olsun...
Hz Əli İbn Əbi Talib (ə): namazda edilən iki səcdənin mənası necə açıqladı?
Həzrəti Əlinin (ə) hədisində iki səcdənin hikməti: Bir kişi Hz Əlidən (ə) soruşdu? Ey Allahın seçilmiş bəndəsinin əmisi oğlu! Namazdakı birinci səcdənin mənası nədir? Həzrət Əli (ə) buyurdu: Mənası budur ki İlahi! Sən bizi torpaqdan yaratmısan!
Elə ki, alınını səcdədən qaldırırsan mənası budur ki, İlahi! Bizi torpaqdan yaratdın və inkişaf etdirdin!
İkinci dəfə səcdə yəni: İlahi! Sən bizi yenə torpağa geri qaytaracaqsan! Elə ki, ikinci dəfə səcdədən baş qaldırırsan yəni: yenə də qiyamətdə bizi torpağdan geri qaytaracaqsan! ...
İmam Cəfər Sadiqin (ə) hədisinə əsasən çox yatmağın səbəbləri nələrdir?
Hədislərdə oxuyuruq ki, bu dörd şeyin azı yaxşıdır: atəşin azı yaxşıdır, yuxunun azı yaxşıdır, xəstəliyin azı yaxşıdır, düşmənii azı yaxşıdır. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Çox yatmaq din və dünyanı aradan aparar”. Çox yatmağın səbəbləri:
1. Mühit. İnsan bəzən elə bir mühitdə yaşayır ki, ətrafındakı insanlar tənbəl və çox yatandırlar. Onlarla oturub-durmaq çox yatmağa səbəb olar.
2. Məyus və ümidsiz olmaq. Bəzən insan bu dünyadan məyus və ümidsiz olur və belə hallarda insan öz dərdlərini müvəqqəti olaraq unutmaq üçün yatır və bundan çıxış yolunu ancaq yatmaqda görür. 3. Səhlənkarlıq. İnsan bəzən gündəlik işlərini müəyyən vaxta qədər təxirə salıb yatır və bu, adət halını alır. Hər gün həmin vaxtda yatmağa çalışır və bu yolla işində səhlənkarlıq etmiş olur...
İslam maarifinə əsasən insanlarda hansı xasiyyətlər yoxsulluq və bədbəxtlik yaratdı?
Yoxsulluq başqa məxluqlar kimi əvvəllər mövcud deyildi, sonradan dünyaya qədəm basmışdır. İmam Əli (ə) buyurur: “Yoxsulluq böyük ölümdür”. İmam Əli (ə) nəql olunur: “O zaman ki, əşyalar iki-iki evləndilər, tənbəlliklə gücsüzlük də bir-biri ilə evləndi. Onlardan yoxsulluq dünyaya gəldi”. Bəzən yoxsulluq insanın öz istəyi ilə dünyaya gələr. Onun dünyaya gəlmə zamanı o zamandır ki, tənbəl və süstlük edər. Özünün işində tənbəl olması övladlarına da yoxsulluq gətirər. İmam Kazimin (ə) tövsiyəsi: “Tənbəllik və süstlükdən çəkin ki, onlar səni dünya və axirət nəsibindən məhrum edər”. İmam Əli (ə) buyurur: “Süstülk və tənbəllik axirəti xarab edər”. Yoxsulluq insanı dünya nemətlərindən məhrum edər. Eyni zamanda onu halal maldan məhrum edər. Onu küfr və nifaqa düçar edər. Bu insan həm dünya və həm də axirətdə xusrana uğrayar...
Əgər namaz insanı çirkin işlərdən uzaqlaşdırırsa, nə üçün bəzi namaz qılanlar günaha yol verir?
İçi boş toxum heç vaxt cücərmir. Qəlbin iştirak etmədiyi diqqətsiz namaz içiboş toxum kimidir. Dodaqların, belin, boyunun hərəkətindən əlavə, namazda qəlbin iştirakı zəruridir. Məktəb və universitetin işi insanın elmi təkamülünü təmin etməkdir. Bununla belə, hər məktəbə gedən şəxs elm sahibi olmur. Məktəb o zaman faydalı olur ki, insan oxuduqlarını dərk etsin. Yalnız həqiqi namaz insanı çirkinliklərdən uzaqlaşdırmaq iqtidarındadır. (“Ənkəbut”, 45.) Bu da həqiqətdir ki, günaha yol verən insan namaz qılandırsa, bir o qədər də ağır günaha yol verməyəcək. O, məcburdur ki, bədənini və paltarını pak saxlasın, namazını halal yerdə qılsın. Ağ paltar geyən insan çirkli yerdə oturmaq istəmədiyi kimi, namaz qılan şəxs də çirkin işlərdən uzaq olmağa çalışır.