Niyə İmamların (ə) nəsli Peyğəmbərdən (s) aparılır? – İmam Kazımın (ə) Haruna cavabı
Harun dedi: “Sənə bir sual verəcəyəm, əgər cavabını düzgün versən, səni azad edəcəyəm və bundan sonra heç kəsin sənin əleyhinə olan sözünə əhəmiyyət verməyəcəyəm. Hansı səbəblə siz bizdən üstünsünüz? Halbuki, bizlər və sizlər Əbdülmüttəlibin nəslindənik. Əmioğlanlarıyıq?”. İmam (ə) buyurdu: “Ona görədir ki, Abdullah və Əbu Talib bir ata və anadan olmuşdular. Ancaq Abbasın anası bu ikisinin anasından qeyrisi olmuşdur”. Harun dedi: “Özünüzə necə icazə verə bilirsiniz ki, sizi Peyğəmbərin (s) oğlanları kimi çağırsınlar? Halbuki, siz Əli ibn Əbitalibin (ə) övladlarısınız. İnsan atası tərəfindən əcdadlarına qoşular, anasının rolu olmaz?”. İmam (ə) buyurdu: “Əgər Peyğəmbər (s) sağ olsaydı və sənin qızını özünə elçilik etsəydi, qəbul edərdinmi?”. Harun dedi: “Bəli”. İmam (ə) buyurdu: “Ancaq əgər məndən elçilik etsələr, qəbul etmərəm”. Harun dedi: “Niyə?”. Buyurdu: “Çünki mən onun vasitəsilə dünyaya gəlmişəm, sən isə başqasından dünyaya gəlmisən. O zaman ki, Peyğəmbər (s) xristianlarla mübahilə edirdi, buyurmuşdu ki, ancaq oğlanlarımız, qadınlarımız və özümüz olaq. Bir-birimizə nifrin edək. (O,) ancaq Həsəni (ə), Hüseyni (ə), Əlini (ə) və Fatiməni (s.ə) özü ilə apardı.
Valideyinlərin övladlarının təbriyəsində nəticə almaq üçün hansı metoddan istifadə etməlidirlər?!
Valideyn övladını danlamamalı, əmələn tərbiyə verməlidir! Allah Təala hər bir insana qarşı ata və anadan daha çox mehribandır. Yaratdığı hər bir məxluqundan hesab çəkər. Çünki insanı pak və təharətli halda xəlq etmişdir. Öz məxluqunda öz qüdrət və kamalını nümayiş etdirmək istəmişdir.
Eləcə də valideyn övladını saleh və ədəbli bir insan kimi görmək istəyər. O zaman ki, ata və ana zəhmətlə böyütdükləri övladlarının onların gözü önündə günah etməsini görür, bu, onlara əvəzolunmaz ziyanlar vurur. Çünki öz məhsullarının necə zay olduqlarını gözləri ilə görürlər. Allah Təala bu mənzərəni bütün xəlq etdikləri ilə bağlı görür və səbir edir. Halbuki, insanın xilqəti bunun üçün olmamışdır.
Hansı bədən üzvü onun kimi əzab görməz?!
Ayətullah Cavadi Amuli əxlaq dərslərindən birində dilin ziyanlarına işarə edərək buyurmuşdur: “İmam Əli (ə) “Nəhcul-bəlağə”də buyurur: “Dil – o vəhşidir ki, əgər boş buraxsan, sənə ziyan vurar və səni parçalayar”. Həqiqətən də, dil – bir əqrəbdir ki, əgər siz onu boş buraxsanız, sizi ziyana sala bilər. Dil haqqında nəinki Ğəzali, o cümlədən başqa alimlər də 20-dən çox günah saymışdılar. Onlar deyirlər ki, bədən üzvlərindən ən çox günah edəni – məhz dildir. Nəql edilir ki, dil hər gün bədən üzvlərinə sual verir ki, halınız necədir? Onlar da cavabında deyirlər ki, əgər sən imkan versən, biz amanda olarıq. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Allah dilə elə əzab verər ki, heç bir başqa üzvə o qədər əzab verməz. Dil deyər: “Ey Pərvərdigara! Mənə elə əzab verdin ki, heç bir şeyə belə əzab verməmisən”. Cavabında deyilər: “Səndən elə bir söz xaric olmuşdur ki, Yer kürəsinin şərqinə və qərbinə çatmışdır. Ona görə nahaq qan tökülmüşdür, mal qarət olmuşdur, namus tapdalanmışdır””.
Asan yolla məadın izahı – İmam Əlidən (ə) hədis
Bu həqiqəti İmam Əlinin (ə) oğlu İmam Həsənə (ə) verdiyi nəsihətdən daha aydın anlamaq olar. Belə ki, Əmirəl-möminin (ə) əziz oğluna belə buyurur: “Oğlum! Mən səni dünyadan və onda baş verən dəyişikliklərdən, məhv olmasından agah etmişəm. Həmçinin axirətdən və insanlar üçün orada hazır olunanlardan məlumat vermişəm. Hər ikisi üçün də misallar çəkmişəm ki, bu yolla nəsihət eşitməyi öyrənəsən. Dünyanı imtahana çəkən insanın məsəli ona bənzəyir ki, müsafirdir və otsuz, susuz və çətin bir diyarda həyat sürür. Ancaq niyyəti elə bir mənzilə köçməkdir ki, orada rahatlıq və rifah hazırdır. Ona görə də yolun çətinliyinə dözür, dostlarından uzaq olmağın, yeməyin xoşagəlməz olmasını canı və qəlbi ilə qəbul edir ki, daha geniş və əmin mənzilə qədəm basa bilsin. Onların səfər boyu çəkdikləri çətinlikdən narahatlıqları yoxdur. Heç bir şey onlar üçün sevimli deyildir, məgər ondan başqa ki, əmin və rahat mənzilə çatsınlar”...
İnsanın məada inanması, ona nə kimi bəhrələr verir?
Bu dünya – axirətin tarlasıdır. Nə əkərsənsə, axirətdə də onu biçərsən. İnsan öləndən sonra dirilər və başqa bir aləmdə yaşamağa başlayar. “Hər bir canlı ölümü dadacaqdır. Sonra isə Bizim hüzurumuza (Bizim Bərzəx aləmimizə, Bizim Qiyamət səhnəmizə, Bizim cənnətimizə və cəhənnəmimizə) qaytarılacaqsınız!”. (“Ənkəbut” 57). Qurani-Kərim, məad mövzusuna xüsusi əhəmiyət verir və bu İlahi Kitabda məad haqqında təxminən 1500 ayə mövcuddur. Bəs məada etiqad bəsləmək insana hansı bəhrələri gətirər?
1. Məad etiqadı insanı günahdan saxlayar. O kəs ki, Allahı və məadı unudar, o, yolunu azanlardan olar. “Şübhəsiz, Allahın yolundan azanlar üçün, hesab gününü unutmalarının müqabilində şiddətli əzab vardır”. (“Sad” 26).
2. Məad etiqadına olan elm, insanı yəqin dərəcəsinə çatdırar. O kəs ki, məadın olmasına həqiqi yəqin əldə edər, heç bir zaman onu unutmaz və yaddan çıxartmaz.
Bəzi insanlar niyə Qiyaməti inkar edirlər?
İnsanların məadı inkar etməklərinə nə səbəb olur? İnsan fitri olaraq yaxşı bilir ki, Onu yaradan vardır və Ona daima nəzarət edir. Bu dünya onun fitri meyil və istəklərini kamil şəkildə təmin edə bilmir. Ona görə də onu başqa bir aləm gözləyir ki, orada əbədi rahatlıq və hüzur tapacaqdır. Ancaq insanların bəzisi bu həqiqəti qəbul etmək istəmirlər. Niyə?
1. Məsuliyyətdən qaçmaq üçün. Bəzən insan qonşusunun həyətində olan ağacdan istifadə etmək istəyir. Ancaq vicdanı ona deyir ki, bu işi görmə. Çünki onun sahibi vardır və sənin bu işinə razı olmaz. O da vicdanını aldatmaq üçün deyər: “Bu Yer kürəsinin maliki yoxdur. Deməli, bu ağacın da maliki yoxdur”. Bu yolla bağlı yolu özü üçün açmaq istəyər...
Günah əməl insanın daxilində necə formalaşır?
İnsan varlığı iki məcundan xəlq edilmişdir ki, bir məcunu – İlahi fitrət, o birisi isə heyvani hisslərdir. İnsan İlahi fitrətinə görə Allahı tanıyan, Allahı axtaran, ədalət istəyən, din istəyən varlıqdır. Ancaq heyvani təbiətinə görə şəhvətpərəst, təkəbbürlü, qəzəbli, paxıl, tamahkar, qorxaq və bu kimi xislətlərə aid bir məxluqdur. Biz gərək nəzərə alaq ki, varlığımızda bu iki sifət vardır. Lakin bunu da yaddan çıxartmamalıyıq ki, Allah bizi ixtiyar sahibi yaratmışdır. Əməl meydanına gəldikdə, əgər İlahi fitrətə meyil etsək – Allaha yaxın olarıq. Əgər heyvani təbiətimiz fitrətimizə qalib gələrsə, o zaman heyvanların səviyyəsindən də aşağı düşərik. Yəni, həqiqi insan olmağımız – öz seçimimizdən asılıdır. Hər iki sifəti balansda saxlamaq – bizim əsil vəzifəmizdir. \"Və ona (ağıl vermək və peyğəmbər göndərməklə) iki yolu (maddi və mənəvi cəhətdən xeyir və şər yolunu)göstərmədikmi?!”. (“Bələd” 10)...
Simicliklə necə mübarizə apa bilərik? Qurani-Kərimin tapşırıqları
Simiclik rəzil sifətlərdəndir ki, insanı həm digər insanlardan və həm də Allahdan uzaqlaşdırar. Ona əzab və qəmdən başqa bir şey gətirməz.
Bəs nə edək ki, simicliyimizi aradan apara bilək? Dar düşüncə həmişə ağlın düşməni olmuşdur. Ona görə də bir qədər geniş düşüncəyə malik olub, bu mövzudan çıxış yolu tapmaq lazımdır. Hər kim bu xəstəlikdən xilas olarsa, nicat tapar. “Nəfsin xəsisliyindən qorunub saxlanılan kimsələr – məhz onlar nicat tapanlardır”. (“Həşr” 9).
1. Borc vermək. Başqalarına borc vermək – simicliklə mübarizə aparmağın yollarından biridir. İnsan bu əməli ilə həm Allahı razı salar və həm də simicliyinin qarşısını bir qədər alar. “Kim Allaha gözəl bir borc verməyə hazırdır ki, Allah (da) onu (qaytararkən) onun üçün neçə qat artırsın? (Ruzini) azaldan da, çoxaldan da Allahdır. Ona tərəf qaytarılacaqsınız”. (“Bəqərə” 245)...
Allah-Taala (c.c) cəhənnəmi niyə yaradıb?
Allah Təalanın müdrik yaradılışında behiştin xəlq olması nə qədər faydalıdırsa, cəhənnəmin yaradılması da o qədər səmərəlidir. Allah Təbarəkə və Təala Quranda öz nemətlərini sayan zaman cəhənnəm əzablarını da onlarla eyni sırada bəyan edir və buyurur: “Bu, günahkarların təkzib və inkar etdikləri həmin cəhənnəmdir. Onlar həmin od və qaynar suyun içərisində (susuzluqdan və ardı-arası kəsilməyən dəhşətdən) fırlanacaqlar. Belə isə (ey insan və cin tayfaları), Rəbbinizin nemətlərinin hansı birini təkzib və inkar edirsiniz?! Rəbbinin hökmranlığından və (hər şeyi) əhatə etməsindən və ya özünün Rəbbinin hüzurunda dayanmasından qorxan kəs üçün iki Cənnət vardır”. (“Rəhman” 43-46). Əgər Allah cəhənnəmi xəlq etməsəydi, insan təkamül etməzdi. Çünki məhz cəhənnəm qorxusu və əzab perspektivi bir çox insanları günahdan çəkindirər və gözəl əməllər yerinə yetirməyə tərəf dəvət edər...
Qiyamətdə Acıdil insanı nə gözləyir?!
Mərhum Kuleyninin “Kafi” kitabında bəhs etdiyi mövzulardan biri də acıdilli insanların aqibəti barəsindədir. Bu dəyərli kitabda acıdilli insanlarla bağlı gələn iki hədisə işarə edəcəyik. Hər iki hədisi İmam Sadiq (ə) buyurmuşdur. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Ən mənfur insan o kəsdir ki, insanlar onun dilindən qorxsunlar”. Misal üçün xanım və uşaqları atalarının dilindən qorxsunlar. Ya dostlar hansısa dostunun acı dilindən çəkinsin. İmam Cəfər Sadiq (ə) sonrakı hədisdə buyurur: “O kəs ki, insanlar onun dilindən qorxarlar – atəşdə olar”. Bu iki hədis qəlblərimizi titrədir və acıdilli olmağın dünya və axirət ziyanlarından qısa da olsa, bizə xəbər verir. Buyurur ki, əgər acı dilli olsan, insanlar səndən qorxacaq və qaçacaqlar. Çalışacaqlar ki, səninlə əlaqə saxlamasınlar. Hər cür rabitə qurmaqdan qorxacaqlar. Çünki acı dilin onlara əziyyət verər...