Möminlərin şəfaətçiliyi necə olur?
Əbu Bəsir nəql edir: “Mən səhabələrin biri ilə İmam Sadiqin (ə) xidmətinə getmişdim. Həzrətə (ə) dedim: “Ey Allah Rəsulunun oğlu! Bəzən səbəb olmadan qəmgin və narahat oluram. Bunun səbəbi nədir?”. Həzrət (ə) buyurdu: “Sizə çatan qəm və sevinc bizim tərəfimizdəndir. Çünki nə zaman biz qəmgin olsaq və ya şadlansaq – onun təsirindən siz də sevinir və qəmgin olursunuz. Səbəbi budur ki, bizlər və sizlər bir nurdan, yəni Allah Təalanın nurundanıq. Allah sizlərlə bizim fitrətimizi eyni cür qərar vermişdir. Ancaq sizin fitrətiniz düşmənlərin fitrəti ilə qarışmışdır. Buna görə də bizimlə bərabər mərtəbədə olmaqdan xaric olmusunuz. Əgər bu cür olmasaydı, siz günah etməzdiniz”. Həzrətə (ə) dedim: “Bizim fitrətimiz və nurumuz əslinə tərəf qayıdırmı?”. Həzrət (ə) buyurdu: “Bəli. Allaha and olsun ki, bizim davamçılarımız Allah nurundan xəlq olmuşdur. Həmin nura tərəf də qayıdacaqdır. Allaha and olsun ki, Qiyamət günü sizlər bizə qoşulacaqsınız. Biz şəfaət edəcəyik və şəfaətimiz qəbul olunacaqdır.
Həzrət Peyğəmbərin (s) buyurduqlarının hamısı vəhy olmuşdur, yoxsa yox?
Nəzər sahibləri bu mövzu haqqında deyirlər ki, Həzrətin (s) buyurduqlarının hamısı vəhy olmuşdur. Bu ayənin söylədiyi kimi: “O, (Qur’anın və İlahi tapşırıqların çatdırılmasında) əsla nəfsi istəkləri ilə danışmır. Dedikləri – yalnız (yuxarı aləmdən) ona ilham olunan vəhydir”. (“Nəcm” 3-4).
Həzrət Peyğəmbərin (s) sünnəti – hüccətdir və o Həzrətin (s) sözləri, sükutu qətiyyən nəfsi əsasında olmamışdır, vəhy əsasında olmuşdur. Adi həyatında belə, heç zaman nəfsinin buyurduqlarına tabe olmamışdır. İlahi peyğəmbərlərin (ə) Allahla xüsusi rabitəsi olmuşdur. Bu rabitə sayəsində əhkamı və dini təlimləri qəbul etmişdilər. Sonra isə insanlara elan etmişdilər. Bu rabitə – çox qarışıq bir rabitədir. Bəşər onu dərk etməkdən acizdir. İnsan ancaq ağlının səviyyəsi qədər vəhyi tanıya bilər.
Vəhyin mənası – elmi çatdırmaqdır. Vəhyin əsil xüsusiyyəti budur ki, gizli və tez şəkildə peyğəmbərə (ə) təqdim olunar. Ən çox elm və idraka aiddir, əməl və təhrikə deyil. Baxmayaraq ki, insan əməl meydanında ağlından yardım alır, ancaq bu, vəhyin mahiyyətini izah edə bilmir...
Əməli, hissi, zahiri, həqiqi şükür nə deməkdir?
Şükrün növləri və dərəcələri vardır ki, onlarla tanış olaq. Şükrün iki növü vardır: zahiri və həqiqi.
-Zahiri şükür – dildə və səthi deyilən şükürdür. Bu şükür insanın batinindən çıxmaz, bəlkə sadəcə səthi şəkildə dildə deyilər.
-Həqiqi şükür odur ki, insanın batinində qərarlaşar, daxilindən gələr. Həqiqi şükrün öz növbəsində, iki növü vardır: hissi şükür və əməli şükür.
- Hissi şükür – o şükürdür ki, insan öz daxilində təşəkkür hissinə malik olar. Batini bir haldır.
Əməli şükür isə o şükürdür ki, insan Allahın ona verdiklərindən Onun yolunda istifadə edər. Əlbəttə də şükrün bu növü daha ali və daha yüksəkdir...
Niyə qadınlarla kişilərin hicabı fərqlidir?
Qadınla kişinin ruhi və cismi üzərində aparılan tədqiqatlar göstərmişdir ki, kişilərin görmə qabiliyyəti qadınlara nisbətdə hərəkət edən varlıqlara görə daha həssasdır.
Belə ki, kişi qadına baxan zaman daha tez həssaslıq təzahür edər. Ancaq qadınlarda belə deyildir. Müqəddəs İslam dini də bunu nəzərə alaraq, öz nurani əhkamlarını nazil etmişdir.
Kişilərə göstəriş vermişdir ki, onları təhrik edən baxışlardan özlərini qorusunlar və gözlərini kontrol altına alsınlar. İmam Rza (ə) buyurur: “Allah, qadınların saçlarına baxmağı haram buyurmuşdur. Çünki kişilərin şəhvətli baxışları fəsada səbəb olar”. Kişilərin hicabı qadınlardan ona görə fərqlənir ki, Allah gözəllik və cazibəni qadının cismində qərar vermişdir. Lakin kişilər o qədər də gözəl və cazibəli olmurlar. Ona görə də Allah qadınların gözəlliyini qorumaq üçün onlara daha çox örtünməyi əmr etmişdir.
Quranda buyurulan Kişinin ailədə üstünlüyü nə məna daşıyır?
Qadın ilə kişinin cismi tutumları ona görə fərqlidir ki, hər biri boynuna düşən məsuliyyətləri yerinə yetirə bilsinlər. Bu yolla bir-birini tamamlayar və kamala doğru hərəkət edərlər. Kişinin bədəni elə xəlq olmuşdur ki, daha ağır bədən işlərini görə bilsin. Bu, onların qadınlardan üstün olması mənasını vermir. Çünki hər ikisinin nəfsi vardır və hər ikisinin ruhu vardır. Həm nəfsləri və həm də ruhları eynidir. Hansının üstün olması – məsuliyyətlərini düzgün yerinə yetirməkləri zamanı üzə çıxar. Uca Allah, ailənin başçısını kişiləri qərar vermiş və ən ağır məsuliyyətləri də onların boynuna qoymuşdur. “Allah bəzilərini (kişiləri düşüncə, ruh və cismani qüvvə baxımından) digər bəzilərindən (qadınlardan) üstün etdiyi üçün kişilər qadınların ixtiyar sahibidir (və buna görə də cəmiyyətin işlərinin peyğəmbərlik və İmamət məqamı ilə, eləcə də məsum tərəfindən təyinatla idarə olunmasını kişilərə məxsus etmişdir). Həmçinin kişilər mallarından (arvadlarına) xərclədikləri üçün öz arvadlarının ixtiyar sahibidirlər. Buna görə də ləyaqətli qadınlar itaətkardırlar və Allahın (onların hüquqlarını) qoruması müqabilində onlar da (ərləri yanlarında olmayanda onların hüquqlarını, sirlərini, mallarını) qoruyurlar.
İslam maarifinə əsasən Ailə quran cütlərin şirin olması üçün hansı 5 addıma diqqət yetirmək lazımdır?!
Ailə quran cütlər bir qədər keçəndən sonra sabit həyat yaşamağa başlayarlar. Bu həyatda heç bir xüsusi yeniliklərə can atmırlar. Onu canlandırmaq üçün 5 addım tövsiyə olunur.
1. Həftə sonlarında qısa səfərə çıxmaq. İnsanlar adətən səfərə çıxmaq dedikdə, bir neçə günlük səfəri nəzərdə tuturlar. Halbuki, səfər bir neçə saatlıq da ola bilər. Ailə həyatında yeni qığılcımlar yaratmaq üçün həftə sonu bir qədər yemək bişirin və onu qablaşdırıb səfərə çıxın. Ən çox sevdiyiniz məkana gedib, orada istirahət edin.
Bu səfər həm sizi gündəlik problemlərdən uzaqlaşdıracaqdır və həm də yeni qığılcımların yaranmasına şərait yaradacaqdır.
2. Həyat yoldaşınıza sürprizlər edin. Həyat yoldaşınızı sürprizlər edərək sevindirin. Vacib deyildir ki, aldığınız və ya təşkil etdiyiniz sürprizlər bahalı olsun. Xeyr, ən az büdcə ilə həyat yoldaşınızı sevindirə bilərsiniz...
Namaz qılanların 4 dəstəsi. Hansındayıq?
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Mənim ümmətim dörd dəstədən ibarətdir: Namazda səhlənkarlıq edənlər, namazı zay edənlər, namazı tərk edənlər, namazda müti olanlar”.
1. Namazda səhlənkarlıq edənlər. Həzrət Rəsuli-Əkrəm (s) bu dəstə barəsində buyurur: “Bir dəstə namaz qılır, ancaq namazlarında səhlənkardırlar. Ona görə də Vəyl onlar üçündür”. Vəyl isə cəhənnəmin təbəqələrindən birinin adıdır. “Vay halına o namaz qılanların ki, onlar öz namazlarından qafildirlər və ona etinasızdırlar”. (“Maun”, 4-5).
2. Namazı zay edənlər. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Bir dəstə gah namaz qılır, gah da qılmırlar. Ona görə də Ğəyy onlar üçündür”.
Ğəyy – cəhənnəmin alt təbəqələrindəndir. “Sonra onların arxasınca namazı zay edən və (nəfsi) istəklərə tabe olan canişinlər gəldilər. Buna görə də onlar tezliklə öz azğınlıqlarını(n əvəz və cəzasını) görəcəklər”. (“Məryəm (s.ə)”, 59).
3. Namazı tərk edənlər. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Bir dəstə heç vaxt namaz qılmazlar. Səqər onlar üçündür”.
Qiyamət günü hesab verməyin ən çətin mərhələsi hansıdır?
Hədislərdən və Quran ayələrindən belə nəticəyə gəlmək olur ki, Qiyamət günü hesab verməyin ən çətin mərhələsi – haqqun-nasdır. Qiyamət günü taciri gətirərlər və deyərlər ki, sən filankəsi filan iş üçün tutmuşdun, ancaq onun muzdunu verməmisən. İndi ver görək, necə verəcəksən?!
Haqqun-nas elə bir şeydir ki, insanı ən son mərhələdə behiştdən saxlayar və cəhənnəmə göndərər. Hədislərimiz buyurur ki, siratın yeddi dayanacağı vardır ki, onun ən sonuncusu haqqun-nasdır. İnsan bütün dayanacaqlardan keçər və gəlib çatar sonuncu dayanacağa. Ona deyərlər ki, sənin boynunda haqqun-nas vardır və üzü aşağı cəhənnəmə atarlar.
Necə də ağır bir hesabdır! İmamSadiq (ə) buyurur: “Borclu olanı Qiyamət günü hazır edərlər. O halda ki, dəhşət və qorxu içində olar. Əgər həsənələri (savabları) varsa, ondan alarlar, borclu olduğu şəxsə verərlər. Əgər həsənələri olmasa, borclu olduğu şəxsin günahlarından götürər və ona verərlər”...
Xeyir iş görən qeyri-müsəlmanların aqibəti necə olacaq?
“Onlar o kəslərdir ki, axirətdə onlar üçün oddan başqa bir şey (pay) yoxdur. Onların yerinə yetirdikləri orada puç və təsirsiz olacaqdır və etdikləri əməllər (iman şərtinin və çox vaxt da Allaha yaxınlaşmaq qəsdinin olmaması üzündən, kökündən)boşa çıxacaqdır”. (“Hud” 16).
Bu iki ayədən belə nəticəyə gəlmək olur ki, insanın əməli niyyət və etiqadından asılıdır. Əgər kiminsə Allaha, Peyğəmbərə (s), məada imanı olmazsa, xeyir işi dünya üçün görər. Yəni, xeyir iş görməkdəki niyyəti – dünya mənfəəti olar. Ona görə də axirətdə də nəsibi dünya olar.
Ancaq əgər insan Allah razılığını qazanmaq üçün yaxşı əməl yerinə yetirərsə, həm dünyada və həm də axirətdə savaba çatar. O kəs ki, xeyir işi ancaq Allah üçün görərsə, elə dünyada olan zaman artıq onun səmərəsinə çatar. Ayətullah Cavadi Amuli buyurur ki, Qiyamət elə aləmdir ki, orada hər şeyin həqiqəti üzə çıxar. (Həvzəh)
İnsanın daxili nəfsi olan halda, şeytana (lən) ehtiyac vardırmı?
Quranın nəzərinə görə, insan üç nəfsə malikdir ki, onlar ibarətdir: əmmarə, ləvvamə və mütməyinə.
Əmmarə nəfs – insanın daxilində olan heyvani istəklər nəfsidir ki, insanı daima pisliklərə tərəf cəlb edər. Şeytan (lən) isə cin nəslindən olan və insanları yolundan azdırıb, vəsvəsə edən bir canlı məxluqdur.
İblis (lən) dedikdə isə xüsusi şeytan nəzərdə tutulur ki, cin nəslindəndir və bütün şeytanların (Allah hamısına lənət etsin!) rəhbəridir. Baxmayaraq ki, vaxtı ikən ibadətinə görə mələklərdən belə üstün hesab olunmuşdur, ancaq təkəbbürünə görə behiştdən qovulmuş və insanın qatı düşməni olmuşdur.
Ona görə də deyə bilərik ki, əmmarə nəfs – şeytanın insana nüfuz edə biləcəyi vasitələrdən biridir. Əmmarə nəfsi bəzən şeytanın ordusunun üzvü hesab edirlər...