Şübhə-İmam Zaman qiyam etdikdə Məscidul-Həramı və Məscİdun-Nəbİnİ söküb yenİdən bərpa edəcəkmİ?
Şübhə-İmam Zaman qiyam etdikdə Məscidul-Hərami və Məscidun-Nəbini söküb yenidən bərpa edəcək.
Sual: Əllamə Məclisi belə bir rəvayət nəql edir:
“İmam Zaman qiyam etdikdə Məscidul-Hərami və Məscidun-Nəbini söküb yenidən bərpa edəcək.”
Vəhhabi adlanan cəryanın nümayəndələri bu kimi şiə kitablardan nəql olmuş rəvayətlərə istinad edərək şiələrə bu işi eyb tuturlar.
Sualım budur ki, bu məsələyə aydınlıq gətirəsiniz?
Cavab: Əvvəla Peyğəmbər (s) Məscidinin günbəzini söküb Peyğəmbər (s)-in dəfn olunan yeri məscid əhatəsindən çıxarmaqa cəhd göstərmiş və həmçinin Məscidul-Həramda bir çox yeniliklər etmiş vəhhabilərin şiələrə belə bir söz deməyə haqları çatırmı?!
İlk öncə bu Məscidlərin sökülüb yenidən tikilməsi barədə vəhhabilərin ən tanınmış alimlərinin sözünə diqqət edək:
1)-Şeyx Əl-Bani: “Peyğəmbər (s) Məscidini söküb əvvəlki halına qaytarmaq vacibdir.”
Əl-Bani tanınmış vəhhabi alim “Təhzirus-sacid min ittixazil-quburi məsacid” kitabında yazır:
قلت : ومما يؤسف له أن هذا البناء قد بني عليه منذ قرون إن لم يكن قد أزيل تلك القبة الخضراء العالية.
وأحيط القبر الشريف بالنوافذ النحاسية والزخارف والسجف وغير ذلك مما لا يرضاه صاحب القبر نفسه صلى الله عليه و سلم؛ بل قد رأيت حين زرت المسجد النبوي الكريم وتشرفت بالسلام على رسول الله صلى الله عليه و سلم سنة 1368 ه رأيت في أسفل حائط القبر الشمالي محرابا صغيرا ووراءه سدة مرتفعة عن أرض المسجد قليلا إشارة إلى أن هذا المكان خاص للصلاة وراء القبر فعجبت حينئذ كيف ضلت هذه الظاهرة الوثنية قائمة في عهد دولة التوحيد.
أقول هذا مع الاعتراف بأنني لم أر أحدا يأتي ذلك المكان للصلاة فيه لشدة المراقبة من قبل الحرس الموكلين على منع الناس من يأتوا بما يخالف الشرع عند القبر الشريف فهذا مما تشكر عليه الدولة السعودية ولكن هذا لا يكفي ولا يشفي وقد كنت قلت منذ ثلاث سنوات في كتابي ” أحكام الجنائز وبدعها ” ( 208 من أصلي ) :
«فالواجب الرجوع بالمسجد النبوي إلى عهده السابق وذلك بالفصل بينه وبين القبر النبوي بحائط يمتد من الشمال إلى الجنوب بحيث أن الداخل إلى المسجد لا يرى فيه أي محالفة لا ترضى مؤسسه صلى الله عليه و سلم.
اعتقد أن هذا من الواجب على الدولة السعودية إذا كانت تريد أن تكون حامية التوحيد حقا وقد سمعنا أنها أمرت بتوسيع المسجد مجددا فلعلها تتبنى اقتراحنا هذا وتجعل الزيادة من الجهة الغربية وغيرها وتسد بذلك النقص الذي سيصيبه سعة المسجد إذا نفذ الاقتراح أرجو أن يحقق الله ذلك على يدها ومن أولى بذلك منها ؟»
ولكن المسجد وسع منذ سنتين تقريبا دون إرجاعه إلى ما كان عليه في عهد الصحابة والله المستعان.
“Təəssüfləndirici məqam budur ki, bu bina ötən illərdə tikilmişdir. Əgər belə olmasaydı bu yaşıl, uca günbəz sökülməliydi. Peyğəmbərin məzarı misdən dəzəldilmiş pəncərələrlə və bəzək-düzəklə, qəbir-sahibinin razı olmadıqlarıyla əhatə olunmuşdu.
1368-ci (h.q.) ildə Peyğəmbər (s) səlam ərz etmək niyyətilə Peyğəmbər Məscidini ziyarət edərkən məzarın şimal tərəfindəki divarın aşağı tərəfindən kiçik bir mehrab gördüm. Onun arxa tərəfində məscidin döşəməsindən bir miqdar yuxarı səki tikilmişdi. Məlum edirdi ki, Peyğəmbər (s) məzarının arxasında yerləşən bu yer namaz qılmaq üçündür.
Özlüyümdə təccübləndim ki, tövhid hakimiyyəti dövründə belə bir bütpərəstlik əlaməti necə qalıb?
Etiraf edirəm ki, bu yer məzarın kənarında camaatı şəriyətə zid olan işlərdən çəkindirmək üçün təyin edilmiş məmurlar tərəfindən tam qorunduğu üçün bir nəfəri belə orada namaz qılan gürmədim. Buna görədə Səudiyyə dövlətindən təşəkkür etmək lazımdır. Lakin bu təklif də kifayət deyil, heç bir dərdi dərman etmir.
Mən üç il bundan əvvəl “احكام الجنائز و بدعها “ kitabımda demişəm:
“Peyğəmbər (s) məscidini əvvəlki halına qaytarmaq vacibdir. Məscidlə Peyğəmbər məzarı arasında şimaldan-cənuba divar çəkilməlidir. Beləki Məscidi təsis edənin razı olmadığı işlər Məscidin içində görsənməsin.
Əqidəm budur ki, əgər doğurdan da Səudiyyə dövləti tövhiddən himayə edəndirsə onlara bu iş vacibdir.
Eşitmişəm ki, Səudiyyə dövləti yenidən məscidi genişləmdirmək niyətindədir. Ola bilsin bəlkə onlar bizim bu məsləhətimizə məhəl qoyub və məscidi qərb və digər tərəflərdən genişləndirərək bu nöqsanların qarşısını aldılar.
Əgər məsləhətimiz qəbul olunubsa ümid edirəm Allah bu dövlətin əliylə onu həyata keçirsin. Bu dövlətdən daha layiqlisi kimdir?!”
Amma iki ilə yaxındır ki, məscidi genişləndiriblər lakin onu səhabələrin zamanında olduğu vəziyyətə qayrarmayıblar.”
“Təhzirus-sacid min ittixazil-quburi məsacid”, 1-ci cild, səh: 68.
2)-Şeyx Myqbil ibn Hadi əl-Vadei: “Peyğəmbərin məscidini həzrət öz zəmanəsində olduğu hala qaytarmaq vacibdir.”
Yəmən vəhhabilərinin məşhur müftilərindən olan bu şəxs öz yazdığı iki kitabında Peyğəmbər (s) məscidinin sökülməsinin və məscidin həzrətin öz zəmanəsində olduğu halda qaytarılmasının vacib olmasına dair fətva verib. “Riyazul-cənnət fir-rəddi əla iddiais-sunnət” kitabında yazır:
وبعد هذا لا إخالك تتردد في أنه يجب على المسلمين إعادة المسجد النبوي كما كان في عصر النبوة من الجهة الشرقية حتى لا يكون القبر داخل المسجد!وأنه يجب عليهم إزالة تلك القبة!
“Məzar məscidin içində olmasın deyə şərq tərəfdən Peyğəmbər (s) məscidini söküb həzrətin öz zəmanəsində olduğu hala qaytarmaq bütün müsəlmanlara vacibdir. Həmçinin günbəzi sökmək bütün müsəlmanalara vacibdir.”
“Riyazul-cənnət fir-rəddi əla iddiais-sunnət”, səh: 275.
Həmçinin “Töhfətul-mucib əla əsələtil-hazir və ğərib” kitabında yazır:
نحن نقول وتلكم قبة الهادي بجوارنا نتمنى أن قد رأينا المساحي في ظهرها إلى أن تصل إلى الأرض
“Biz deyirik bir halda ki, peyğəmbər-məscidinin günbəzi bizim kənarımızdadır, arzu edirik gün o gün olsun ki, külünglərin günbəzi söküb yerlə yeksan etməsini görək.”
“Töhfətul-mucib əla əsələtil-hazir və ğərib”, səh: 406.
Vəhhabilər Peyğəmbər (s) məscidinin sökülməsinə dair belə bir açıq-aydın fətva veriblər və hal hazırda Məscidul-Həramda etdikləri yeniliklərin şahidi olduğumuz halda necə iddia edirlər ki, İmam Zaman (ə)-ın bu əməli haramdır?!
Hədislərin araşdırılması
Bu müqəddəməni bəyan etdikdə sonra qayıdırıq sualda nəql olan hədisə.
Bu rəvayət bir çox şiə kitablarında nəql olunub. Rəvayətin əsli belədir:
وَرَوَى أَبُو بَصِيرٍ قَالَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام إِذَا قَامَ الْقَائِمُ عليه السلام هَدَمَ الْمَسْجِدَ الْحَرَامَ حَتَّى يَرُدَّهُ إِلَى أَسَاسِهِ وَحَوَّلَ الْمَقَامَ إِلَى الْمَوْضِعِ الَّذِي كَانَ فِيهِ وَقَطَعَ أَيْدِيَ بَنِي شَيْبَةَ وَعَلَّقَهَا بِالْكَعْبَةِ وَكَتَبَ عَلَيْهَا هَؤُلَاءِ سُرَّاقُ الْكَعْبَة
“Əbu Bəsir deyri: İmam Sadiq (ə) buyururdu: Həzrət Qaim (İmam Zaman) qiyam etdikdə Məscidul-Həramı öz əsli özülünə qaytarmaq üçün onu sökəcək. (İbrahim (ə)-ın) məqamını öz əvvəlki yerinə qaytaracaq. Bəni Şeybə qəbiləsinin (Kəbə einin kilidləri onalrın əlindədir) əllərini kəsib ”bunlar Kəbə (evinin) oğrulardır” yazıb Kəbədən asacaq:”
“Əl-irşad”, müəllif Şeyx Mufid, 2-ci cild, səh: 383; “Rozətul-vaizin”, səh: 265; “Elamul-vəra, bi elamil-huda”, müəllif Təbərsi, 2-ci cild, səh: 289; “Biharul-ənvar”, 52-ci cild, səh: 338.
Bəzi şiə kitablarında bu hədis mursəl (bəzi sənədi nəql olmadan) belə nəql olmuşdur:
أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَيْنِ عَنْ وُهَيْبِ بْنِ حَفْصٍ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ عليه السلام قَالَ إِنَّ الْقَائِمَ عليه السلام إِذَا قَامَ رَدَّ الْبَيْتَ الْحَرَامَ إِلَى أَسَاسِهِ وَمَسْجِدَ الرَّسُولِ صلي الله عليه وآله إِلَى أَسَاسِهِ وَمَسْجِدَ الْكُوفَةِ إِلَى أَسَاسِهِ وَقَالَ أَبُو بَصِيرٍ إِلَى مَوْضِعِ التَّمَّارِينَ مِنَ الْمَسْجِد
“Əbu Bəsir deyir: İmam Sadiq (ə) buyurdu: Həzrət Qaim (ə) qiyam etdikdə Məscidul-Həramı Məscidun-Nəbini və Kufə məscidini öz əvvəlki yerinə qaytaracaq. Əbu bəsir dedi: Kufə məscidini, məscidin xurma satılan yerinə qaytaracaq.”
“Usuli-Kafi”, 4-ci cild, səh: 543; “Təhzibul-əhkam”, 5-ci cild, səh: 452.
Şeyx Tusi bu rəvayəti bu sənədlə nəql edir:
عنه (الفضل بن شاذان) عن عبد الرحمان، عن ابن أبي حمزة، عن أبي بصير، عن أبي عبد الله عليه السلام قال : القائم يهدم المسجد الحرام حتى يرده إلى أساسه، ومسجد الرسول صلى الله عليه وآله إلى أساسه، ويرد البيت إلى موضعه، وأقامه على أساسه، وقطع أيدي بني شيبة السراق وعلقها على الكعبة
“Əbu Bəsir deyir: İmam Sadiq (ə) buyurub: Həzrət Qaim (ə) qiyam edərkən Məscidul-Həramı, Məscidun-Nəbini söküb əvvəlki yerində tikəcək və həmçinin Kəbə evini də öz yerinə qaytaracaq. Bəni Şeybə oğrularının əllərini kəsib Kəbədən asacaq.”
“Kitabul-ğeybət”, səh: 472, 492-ci hədis.
Rəvayətlərin sənədinin araşdırılması
Şeyx Müfiddən nəql olunan birinci rəvayətin sənədi mürsəldir (yəni sənədi nəql olunmayıb). Mürsəl rəvayətə də etibar etmək olmaz.
Mərhum Kolıeyninin və digərlərindən nəql olunan ikinci rəvayət də mürsəldir. Çünki sənədində “عمّن حدهه” (Yəni nəql edənlərdən) nəql edir. Məlum deyil ki, bu nəql edənlər kimlərdir. Odur ki, bu rəvayətə etibar etmək olmaz.
Şeyx Tusinin “Əl-ğeybət” kitabında nəql etdiyi sənədi olan üçüncü rəvayəti də sənəddə eybi var. Çünki sənəddə Əli ibn Əbi Həmzə Bətaini adlı şəxsin adı çəkilib. O ilk şəxsdir ki, İmam Kazım (ə) tərəfindən onun yanında qoyulan mal-dövlətə tamah salaraq “Vaqifiyyə” firqəsini təməlini qoydu.
Mərhum Xoi onun tərcümeyi halını şərh edərkən barəsində bir çox rəvayətlər nəql etmişdir. Biz iki rəvayətə işarə edirik:
وقال الكشي (256) علي بن أبي حمزة البطائني : حدثني محمد بن مسعود، قال : حدثني علي بن الحسن (أبو الحسن)، قال : حدثني أبو داود المسترق، عن علي بن أبي حمزة، قال : قال أبو الحسن موسى عليه السلام : يا علي أنت وأصحابك شبه الحمير.
أقول: تأتي هذه الرواية بهذا السند وبسند آخر، صحيح أيضا، عن عيينة بياع القصب مرتين، قال ابن مسعود : قال أبو الحسن علي بن فضال : علي بن أبي حمزة كذاب متهم، روى أصحابنا أن أبا الحسن الرضا عليه السلام، قال بعد موت ابن أبي حمزة: إنه أقعد في قبره فسئل عن الأئمة عليهم السلام فأخبر بأسمائهم حتى انتهى إلي فسئل فوقف، فضرب على رأسه ضربة امتلأ قبره نارا.
“İmam Kazım (ə) Əli ibn Əbi Həmzəyə xitab edərək buyurdu: Ey Əli! Sən və sənin dostların ulağa bənzəyirsiniz.”
Mən (Xoi) deyirəm: Bu rəvayət bu sənədlə və başqa bir səhih sənədlə neysatan Üyenədən iki dəfə nəql olmuşdur.
“İbn Məsud Əbəl-Həsən Əli ibn Fəzzaldan nəql edir ki: Əli ibn Əbi Həmzə yalançı və (dünyapərəstlikdə, məzhəbdən çıxmasında) müttəhəmdir. Bizim səhabələrimiz İmam Rza (ə)-a nəql edirlər ki, həzrət onun ölmündən sonra buyurub: “Onu qəbrində oturdub İmamlarından sual etdikdə hamının adını söylədi. Mənim adımı soruşanda deməyə cavabı olmadıqda başına elə bir zərbə vuruldu ki, qəbri atəşlə doldu.”
“Möcəmu ricalul-hədis və təfsilu təbəqatur-rovat”, 12-ci cild, səh: 235.
Odur ki, bütün bu rəvayətlər sənəd baxımandan nöqsanlıdır, onlara etibar etmək olmaz.
Rəvayətin dəlalətinin araşdırılması
Heç bir şəkk-şübhə yoxdur ki, Məscidul-Həramı və Məscidun-Nəbini söküb yerlə yeksan etmək müqəddəs İslam dini baxımından haramdır. İmam Mehdi (ə) Allahın halal və haramına bütün insanlardan daha agahdır. Heç vaxt islam şəriətinə xilaf bir iş görməz. (Əlbəttə qəsb olunmuş yerləri zorla insanlardan alıb Məscidə əlavə olunmuş yurlərini sökülməsinin nəinki eybi yoxdur, əksinə vacibdir.)
Həmçinin digər məscidlərin sökülməsi yalnız istisnai hallarda caizdir (Zira məscidi kimi.) Amma əgər doğurdan da belə bir iş görsə bütün dünya müsəlmanları və gəlib dünyada ədaləti bərpa edəcəyinə əqidə bağladıqları bir halda heç vaxt tərəddüd etmyəcəyik ki, həzrətin etdikləri Allahın razılığı əsasındadır. Əks təqdirdə onu dünyada ədaləti bərpa edib zülmü aradan qaldıran insan kimi qəbul etmək mümkündürmü?!
Bu ehtimalda mümkündür ki, həzrətin bu adıçəkilən məscidləri sökməkdən məqsədi (əgər bu fərziyyə mümkündürsə) tarix boyu zalım hakimləri tərəfindən riyakarlıq üzündən və ya haram malla tikilənlərdir. Həzrətin zühurundan sonra vəzifəsindən biri də dünyanı bütün zülm əsər-əlamətindən təmizləməkdir. Şübhəsiz yenidən bu iki məscidi halal pulla, Allahın razı qalaçağı kimi tikib bərpa edəcək.
Yaxud tarixdə bəyan olunduğu kimi, o yerlər ki, qəsb olunaraq sahiblərinin razılığı olmadan Məscidə əlavə olunaraq (Məkkənin bəzi evləri kimi) sökülüb öz həqiqi sahiblərinin vərəsələrinə qaytarılmalıdır.
Xəlifələr məscidi genişləndirdikdə qəsb etməkdən belə çəkinməyiblər
Bu evlərdən biri Peyğəmbər (s)-in əmisi Abbasın evidir. Əhli-sünnə bir tərəfdən iddia edirlər ki, Ömər güclə evi ondan almaq istəyirdi. Amma o qəbul etmirdi. Lakin sonra özü evini Məscidə vəqf etdi və Ömər də onu məscidə qoşdu. Digər tərəfdən isə deyirlər Osmanın və Vəlidin zamanında evi məscidə daxil etdilər.
أخبرنا يزيد بن هارون قال أخبرنا أبو أمية بن يعلي عن سالم أبي النضر قال لما كثر المسلمون في عهد عمر ضاق بهم المسجد فاشترى عمر ما حول المسجد من الدور الا دار العباس بن عبد المطلب وحجر أمهات المؤمنين فقال عمر للعباس يا أبا الفضل ان مسجد المسلمين قد ضاق بهم وقد ابتعت ما حوله من المنازل نوسع به على المسلمين في مسجدهم الا دارك وحجر أمهات المؤمنين فأما حجر أمهات المؤمنين فلا سبيل إليها واما دارك فبعنيها بما شئت من بيت مال المسلمين أوسع بها في مسجدهم فقال العباس ما كنت لأفعل قال فقال له عمر اختر مني إحدى ثلاث اما ان تبيعنيها بما شئت من بيت مال المسلمين واما ان اخططك حيث شئت من المدينة وابنيها لك من بيت مال المسلمين واما ان تصدق بها على المسلمين فنوسع بها في مسجدهم فقال لا ولا واحده منها فقال عمر اجعل بيني وبينك من شئت فقال أبي بن كعب فانطلقا إلى أبي فقصا عليه القصة فقال أبي ان شئتما حدثتكما بحديث سمعته من النبي صلى الله عليه وسلم فقالا حدثنا فقال سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول ان الله أوحى إلى داود ان بن لي بيتا أذكر فيه فخط له هذه الخطة بيت المقدس فإذا تربيعها بيت رجل من بني إسرائيل فسأله داود ان يبيعه إياه بأبي فحدث داود نفسه ان يأخذ منه فأوحى الله اليه ان يا داود أمرتك ان تبني لي بيتا اذكر فيه فأردت ان تدخل في بيتي الغصب وليس من شأني الغصب وان عقوبتك ان لا تبنيه قال يا رب فمن ولدي قال من ولدك قال فأخذ عمر بمجامع ثياب أبي بن كعب وقال جئتك بشيء فجئت بما هو أشد منه لتخرجن مما قلت فجاء يقوده حتى أدخله المسجد فأوقفه على حلقة من أصحاب رسول الله صلى الله عليه وسلم فيهم أبو ذر فقال اني نشدت الله رجلا سمع رسول الله صلى الله عليه وسلم يذكر حديث بيت المقدس حين أمر الله داود أن يبنيه الا ذكره فقال أبو ذر انا سمعته من رسول الله قال آخر انا سمعته يعني من رسول الله صلى الله عليه وسلم قال فأرسل عمر أبيا قال وأقبل أبي على عمر فقال يا عمر أتتهمني على حديث رسول الله صلى الله عليه وسلم فقال عمر يا أبا المنذر لا والله ما اتهمتك عليه ولكني كرهت ان يكون الحديث عن رسول الله صلى الله عليه وسلم ظاهرا قال وقال عمر للعباس اذهب فلا أعرض لك في دارك فقال العباس اما إذ فعلت هذا فاني قد تصدقت بها على المسلمين أوسع بها عليهم في مسجدهم فأما وأنت تخاصمني فلا قال فخط عمر لهم دارهم التي هى اليوم وبناها من بيت مال المسلمين
“Ömərin zamanında müsəlmanlar çoxaldıqda məscid onlara dar gəldi. Bu səbəbdən Peyğəmbər (s)-in əmisi Abbasın və Peyğəmbər (s)-in zövcələrinin evləri istisna olmaqla Məscidin ətrafında olan evləri Ömər aldı. Ömər Abbasa dedi:
-Ey Əbəlfəzl! Məscid müsəlmanlara dar olub. Mascidi genişləndirmək üçün mən ətraf evləri almışam. Sənin evinlə Peyğəmbər (s)-in zövcələrinin evi qalıb. Peyğəmbər (s) zövcələrinin evinə bir şey etmək olmaz. Sən isə hər neçəyə istəyirsənsə evini mənə sat!
Abbas dedi:
-Mən satmayacağam!
-Bir nəfəri mənimlə öz aranda qazı et!
Übey ibn Kəbin yanına gedib əhvalatı ona danışdılar.
Übey dedi:
-Əgər istəyirsinizsə Peyğəmbər (s)-dən eşitdiyim bir hədisi sizin üçün nəql edim?
Dedilər:
-Nəql et.
Dedi:
-Peyğəmbər (s) buyurub: Allah Taala Davud peyğəmbər (ə)-a vəhy edib bildirdi ki, Mənim üçün bir ev tik. Orada Mən xatırlanım. O. Beytul-Müqəddəsdə bir plan çəkdi. Bəni İsrailin birinin evi bu plana düşdü. Davud (ə) ondan evini satmasını istədikdə o, qəbul etmədi. Davud (ə) ondan evi zorla almaq qərarına gəldi. Amma Allah Taala ona vəhy edib bildirdi ki, Mən sənə vəhy etdim ki, Məni xatırlamaq üçün bir ev tik. Lakin sən isə Mənim evimə qəsbi torpaq daxil etmək istəyirsən. Mənə qəsb etmək yaraşmaz! Sənin cəzan budur ki, artıq bu evi tikməyəsən.
Davud (ə) ərz etdi:
-Onda bunu mənim övladlarıma nəsib et!
Buyurdu:
-Sənin övladlarına nəsib olacaq!
Übey ibn Kəb bu rəvayəti nəql etdikdə Ömər onun yaxasından tutub dedi:
-Mən sənin yanına çətinliyi aradan qaldırmaq üçün gəlmişəm, sən isə bunu daha da çətinləşdirdin!
Ömər onu zorla məscidə Peyğəmbər (s)-in səhabələrinin yanına gətirdi. Cənab Əbazər də orada idi. Ömər dedi:
-Sizi and veririəm Allaha! Sizlərdən kimsə Peyğəmbər (s)-dən belə bir hədisi (hədisi təkrar etdi) eşidibmi?
Əbuzər dedi:
-Mən bu hədisi Peyğəmbər (s)-dən eşidmişəm.
Sonra bir başqasıda “Mən də eşidmişəm”-deyə söylədi.
Ömər Übey ibn Kəbi buraxdı. Übey üzünü Ömərə tutub dedi:
-Ey Ömər! Məni Peyğəmbər (s)-in dilindən yalan danışmaqda ittiham edirsən?!
Ömər dedi:
-Xeyr, mən səni ittiham etmirəm. Lakin Peyğəmbər (s)-dən nəql olunan belə bir hədisin üzə çıxmasını istəməzdim!
Bu hadisədən sonra Ömər Abbasa dedi:
-Get, artıq səni evinlə bağlı narahat etmyəcəyəm.
Abbas dedi:
-İdi ki, belə oldu, mən evimi bütün müsəlmanlara sədəqə verdim. Məscidi onlar üçün genişləndir. Amma cən isə zorla evimi əlimdən ala bilməzsən!
Sonra Ömər müsəlmanların malında onu inşa etdi.”
“Ət-təbəqatul-Kubra”, 4-cü cild, səh: 21.
Bur rəvayətdən açıq-aydın məlum olur ki, əgər Ömər Peyğəmbər (s)-in sözündən hali olmasaydı hər nə yolla olsaydı Abbasın evini alacaqdı və bu da qəsb hesab olunacaqdır.
Əlbəttə, əhli-sünnə alimlərinin arasında bu barədə başqa söz deyən də var. İbn Teymiyyə deyir:
قال أبو زيد حدثنا محمد بن يحيى عن عبد الرحمن بن سعد عن أشياخه أن عثمان أدخل فيه دار العباس بن عبد المطلب مما يلي القبلة والشام والغرب
“Osman Abbasın evini qiblə tərəfdən məscidə daxil edib.”
“Ər-rədu əlal-əxnai”, 1-ci cild, səh: 123.
Səmhudi isə Abbasın evinin məscidə daxil olmasını Vəlidin zamanında hesab edir.
“Xülasətul-vəfa bi əxbari daril-Mustəfa”, 1-ci cild, səh: 133.
Odur ki, bu heç də həqiqətdən uzaq deyil ki, bəziləri Peyğəmbər (s)-in sünnəsindən üzaq düşdüklərindən camaatın evilərinə müəyyən məbləği təyin edərək onlardan zorla alıb Məscidul-Hərama və ya Məscidun-Nəbiyə qataraq məscidləri genişləndiriblər. İmam Zaman (ə) gəldikdən sonra isə onalrı söküb məscidləri öz əvvəlki halına qaytaracaq!
Peyğəmbər (s) də Kəbə evini söküb əvvəlki halına qaytarmaq istəmişdi
Bütün bu söhbətlərdən keçəndən sonra əhli-sünnəni ən etibarlı kitablarında nəql olunan rəvayətlərə istinadən Peyğəmbər (s) hal-hazırdakı Kəbə evini söküb həzrət İbrahim peyğəmbər (ə)-ın tikdiyi yerə qaytarmaq istəmişdi. Çünki müşriklər tarix boyu dəfələrlə Kəbə evini təmir edib, nadanlıq və cəhalət ücbatından onda dəyişiklər etmişlər. Peyğəmbər (s) də istəyirdi ki, onu viran edərək öz yerinə qaytarsın. Amma təzə müsəlman olmuş Qureyşin bu işi heç vaxt qəbul etməyəcəyindən əmin olan Peyğəmbmər (s) bu işi görməkdən daşınıb.
Mühəmməd ibn İsmail Buxari öz səhihində yazır:
عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنهم زَوْجِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ لَهَا أَلَمْ تَرَىْ أَنَّ قَوْمَكِ لَمَّا بَنَوُا الْكَعْبَةَ اقْتَصَرُوا عَنْ قَوَاعِدِ إِبْرَاهِيمَ. فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ أَلاَ تَرُدُّهَا عَلَى قَوَاعِدِ إِبْرَاهِيمَ. قَالَ: « لَوْلاَ حِدْثَانُ قَوْمِكِ بِالْكُفْرِ لَفَعَلْتُ».
“Peyğəmbər (s)-in zövcəsi Aişədən nəql edirlər ki, Peyğəmbər (s) ona buyurub: Bilirsənmi sənin camaatın Kəbə evini tikdikləri zaman İbrahim (ə)-ın qoyduyu təməldən kiçik ediblər?
Dedim:
-Niyə siz onu əvvəlki halına qaytarmırsınız?
Buyurdu:
-Əgər sənin camaatın təzə müsəlman olmasaydı (imanda möhkəm olsaydılar) edərdim!”
“Səhihi-Buxari”, 2-ci cild, səh: 573, hədis-1506; 3-cü cild, səh: 1232, hədis-3188; 4-cü cild, səh: 1630, hədis-4214.
Digər bir rəvayətdə isə yazır:
عن عُرْوَةَ عن عَائِشَةَ رضي الله عنها أَنَّ النبي صلى الله عليه وسلم قال لها يا عَائِشَةُ لَوْلَا أَنَّ قَوْمَكِ حَدِيثُ عَهْدٍ بِجَاهِلِيَّةٍ لَأَمَرْتُ بِالْبَيْتِ فَهُدِمَ فَأَدْخَلْتُ فيه ما أُخْرِجَ منه وَأَلْزَقْتُهُ بِالْأَرْضِ وَجَعَلْتُ له بَابَيْنِ بَابًا شَرْقِيًّا وَبَابًا غَرْبِيًّا فَبَلَغْتُ بِهِ أَسَاسَ إبراهيم.
“Ayişədən nəql edirlər ki, Peyğəmbər (s) ona buyurdu: Əgər sənin camaatın təzəlikcə küfürdən ayrılmasaydı mən Kəbə evini sökülməsinə dair döstəriş verərdim. Kəbədən kənarda qalan yeri də Kəbəyə daxil edərdim. Onun içini döşəmə ilə bərabər edər və iki qapı –şərq və qərb tərəfdən acardım. (Bir sözlə) onu İbrahim (ə)-ın zamanında olduğu halına qaytarardım.”
“Səhihi-Buxari”, 2-ci cild, səh: 574, hədis-1509.
Müslüm Nişaburi öz səhihində yazır:
وحدثني محمد بن حَاتِمٍ حدثني بن مَهْدِيٍّ حدثنا سَلِيمُ بن حَيَّانَ عن سَعِيدٍ يَعْنِي بن مِينَاءَ قال سمعت عَبْدَ اللَّهِ بن الزُّبَيْرِ يقول حَدَّثَتْنِي خَالَتِي يَعْنِي عَائِشَةَ قالت قال رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يا عَائِشَةُ لَوْلَا أَنَّ قَوْمَكِ حَدِيثُو عَهْدٍ بِشِرْكٍ لَهَدَمْتُ الْكَعْبَةَ فَأَلْزَقْتُهَا بِالْأَرْضِ وَجَعَلْتُ لها بَابَيْنِ بَابًا شَرْقِيًّا وَبَابًا غَرْبِيًّا وَزِدْتُ فيها سِتَّةَ أَذْرُعٍ من الْحِجْرِ فإن قُرَيْشًا اقْتَصَرَتْهَا حَيْثُ بَنَتْ الْكَعْبَةَ.
“Aişədən nəql edir ki, Peyğəmbər (s) ona belə buyurub: Ey Aişə! Əgər sənin camaatın şirkdən təzə ayrılmasaydı Kəbə evini söküb yerlə bərabər edər, iki qapı şərqdən və qərbdən açar və hicr tərəfdən altı zira ona əlavə edərdim. Cünki sənin camaatın bu qədər kiçildiblər.”
“Səhihi Müslüm”, 2-ci cild, səh: 969, hədis-1333.
Əl-Bani bu rəvayəti nəql edərək deyir:
أخرجه الإمام مسلم وأبو نعيم والطحاوي والبيهقي (5/89 ) وأحمد (6/179-180). قلت: وهذا إسناد صحيح على شرط البخاري.
“Bu rəvayəti İmam Müslüm, Əbu Nəim, Təhavi, Bihəqi və Əhməd nəql ediblər. Mən deyirəm bu rəvayət Buxarinin şərtləri əsasında səhihdir.”
“Kitabul-həcc”, 4-cü cild, səh: 305.
Müslüm başqa bir rəvayətdə nəql edir:
حدثنا يحيى بن يحيى أخبرنا أبو مُعَاوِيَةَ عن هِشَامِ بن عُرْوَةَ عن أبيه عن عَائِشَةَ قالت قال لي رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَوْلَا حَدَاثَةُ عَهْدِ قَوْمِكِ بِالْكُفْرِ لَنَقَضْتُ الْكَعْبَةَ وَلَجَعَلْتُهَا على أَسَاسِ إبراهيم فإن قُرَيْشًا حين بَنَتْ الْبَيْتَ اسْتَقْصَرَتْ وَلَجَعَلْتُ لها خَلْفًا.
“Ayişədən nəql edir ki, Peyğəmbər (s) ona buyurub: Əgər sənin camaatın küfr zamanına yaxın olamsaydı mən Kəbə evini İbrahim (ə)-ın zamanında olduğu yerə qaytarardım. Çünki Quryeş onu kiçildib.”
“Səhihi Müslüm”, 2-ci cild, səh: 968.
İbn Macə Qəzvini yazır:
عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- عَنِ الْحِجْرِ. فَقَالَ «هُوَ مِنَ الْبَيْتِ». قُلْتُ مَا مَنَعَهُمْ أَنْ يُدْخِلُوهُ فِيهِ قَالَ «عَجَزَتْ بِهِمُ النَّفَقَةُ». قُلْتُ فَمَا شَأْنُ بَابِهِ مُرْتَفِعًا لاَ يُصْعَدُ إِلَيْهِ إِلاَّ بِسُلَّمٍ قَالَ « ذَلِكَ فِعْلُ قَوْمِكِ لِيُدْخِلُوهُ مَنْ شَاءُوا وَيَمْنَعُوهُ مَنْ شَاءُوا وَلَوْلاَ أَنَّ قَوْمَكِ حَدِيثُ عَهْدٍ بِكُفْرٍ مَخَافَةَ أَنْ تَنْفِرَ قُلُوبُهُمْ لَنَظَرْتُ هَلْ أُغَيِّرُهُ فَأُدْخِلَ فِيهِ مَا انْتَقَصَ مِنْهُ وَجَعَلْتُ بَابَهُ بِالأَرْضِ».
“Ayişə deyir: Peyğəmbər (s)-dən hicr (İsmail) haqda sual etdikdə buyurdu:
-Kəbə evinidəndir.
Soruşdum:
-Bəs niyə ona Kəbə evinə daxil etməyiblər?
Buyurdu:
-Maddi baxımından imkanları olmayıb.
Soruşdum:
-Niyə qapısı yuxarıdadır. Gərək pillə ilə şıxmaq mümkündür?
Buyurdu:
-Camattın etdikləridir ki, istədikləri kimsələri daxil etsinlər və istəmədiklərini kənarlaşdırsınlar. Əgər sənin camaatın təzəlikcə küfrdən dönməsəydilər (qorxuram yenidən ürəkləri dönüb, dindən çıxarlar) Kəbə evindən kənarda qalanı evə daxil və qapısını yerlə bərabər edərdim.”
“Sünəni İbn Macə”, 2-ci cild, səh: 985, hədis-2975.
Əl-Bani bu rəvayəti də səhih hesab edir.
“Səhihi İbn Macə”, müəllif: Əl-Bani Məhəmməd Nasir, 2-ci cild, səh: 162, 2946 nömrəli.
Bu rəvayətlərdən məlum olur ki, Peyğəmbər (s) müəyyən məsləhətlərə görə Kəbə evini sökməyib. Amma İmam Zamanın zamanında heç təqiyyə olmadığına görə Peyğəmbərin arzusunu yerinə yetirəcək.
Müslümün nəql etdiyi rəvayətə əsaslanaraq Abdullah ibn Zübeyr Peyğəmbər (s)-in göstərişi əsasında Kəbə evini tikmək istəyirdi. Həccac ibn Yusif Əbdül-Məlik ibn Mərvanın əmrilə onu söküb cahiliyyət dövründə tikildiyi halına qaytarıb:
حدثنا هَنَّادُ بن السَّرِيِّ حدثنا بن أبي زَائِدَةَ أخبرني بن أبي سُلَيْمَانَ عن عَطَاءٍ قال لَمَّا احْتَرَقَ الْبَيْتُ زَمَنَ يَزِيدَ بن مُعَاوِيَةَ حين غَزَاهَا أَهْلُ الشَّامِ فَكَانَ من أَمْرِهِ ما كان تَرَكَهُ بن الزُّبَيْرِ حتى قَدِمَ الناس الْمَوْسِمَ يُرِيدُ أَنْ يُجَرِّئَهُمْ أو يجربهم على أَهْلِ الشَّامِ فلما صَدَرَ الناس قال يا أَيُّهَا الناس أَشِيرُوا عَلَيَّ في الْكَعْبَةِ أَنْقُضُهَا ثُمَّ ابني بِنَاءَهَا أو أُصْلِحُ ما وهي منها قال بن عَبَّاسٍ فَإِنِّي قد فُرِقَ لي رَأْيٌ فيها أَرَى ان تُصْلِحَ ما وَهَى منها وَتَدَعَ بَيْتًا أَسْلَمَ الناس عليه وَأَحْجَارًا أَسْلَمَ الناس عليها وَبُعِثَ عليها النبي صلى الله عليه وسلم فقال بن الزُّبَيْرِ لو كان أحدكم احْتَرَقَ بَيْتُهُ ما رضي حتى يُجِدَّهُ فَكَيْفَ بَيْتُ رَبِّكُمْ إني مُسْتَخِيرٌ رَبِّي ثَلَاثًا ثُمَّ عَازِمٌ على أَمْرِي فلما مَضَى الثَّلَاثُ أَجْمَعَ رَأْيَهُ على أَنْ يَنْقُضَهَا فَتَحَامَاهُ الناس أَنْ يَنْزِلَ بِأَوَّلِ الناس يَصْعَدُ فيه أَمْرٌ من السَّمَاءِ حتى صَعِدَهُ رَجُلٌ فَأَلْقَى منه حِجَارَةً فلما لم يَرَهُ الناس أَصَابَهُ شَيْءٌ تَتَابَعُوا فَنَقَضُوهُ حتى بَلَغُوا بِهِ الْأَرْضَ فَجَعَلَ بن الزُّبَيْرِ أَعْمِدَةً فَسَتَّرَ عليها السُّتُورَ حتى ارْتَفَعَ بِنَاؤُهُ وقال بن الزُّبَيْرِ إني سمعت عَائِشَةَ تَقُولُ إِنَّ النبي صلى الله عليه وسلم قال لَوْلَا أَنَّ الناس حَدِيثٌ عَهْدُهُمْ بِكُفْرٍ وَلَيْسَ عِنْدِي من النَّفَقَةِ ما يقوى على بِنَائِهِ لَكُنْتُ أَدْخَلْتُ فيه من الْحِجْرِ خَمْسَ أَذْرُعٍ وَلَجَعَلْتُ لها بَابًا يَدْخُلُ الناس منه وَبَابًا يَخْرُجُونَ منه قال فانا الْيَوْمَ أَجِدُ ما أُنْفِقُ وَلَسْتُ أَخَافُ الناس قال فَزَادَ فيه خَمْسَ أَذْرُعٍ من الْحِجْرِ حتى أَبْدَى أُسًّا نَظَرَ الناس إليه فَبَنَى عليه الْبِنَاءَ وكان طُولُ الْكَعْبَةِ ثَمَانِيَ عَشْرَةَ ذِرَاعًا فلما زَادَ فيه اسْتَقْصَرَهُ فَزَادَ في طُولِهِ عَشْرَ أَذْرُعٍ وَجَعَلَ له بَابَيْنِ أَحَدُهُمَا يُدْخَلُ منه وَالْآخَرُ يُخْرَجُ منه فلما قُتِلَ بن الزُّبَيْرِ كَتَبَ الْحَجَّاجُ إلى عبد الْمَلِكِ بن مَرْوَانَ يُخْبِرُهُ بِذَلِكَ وَيُخْبِرُهُ أَنَّ بن الزُّبَيْرِ قد وَضَعَ الْبِنَاءَ على أُسٍّ نَظَرَ إليه الْعُدُولُ من أَهْلِ مَكَّةَ فَكَتَبَ إليه عبد الْمَلِكِ أنا لَسْنَا من تَلْطِيخِ بن الزُّبَيْرِ في شَيْءٍ أَمَّا ما زَادَ في طُولِهِ فَأَقِرَّهُ وَأَمَّا ما زَادَ فيه من الْحِجْرِ فَرُدَّهُ إلى بِنَائِهِ وَسُدَّ الْبَابَ الذي فَتَحَهُ فَنَقَضَهُ وَأَعَادَهُ إلى بِنَائِهِ.
“Maviyə oğlu Yəzidin zamanında Şam əhli ilə müharibə edərkən Kəbə evi yandırıldı. İbn Zübeyr hacc mövsümünə camaat yığılanadək onu eləcədə saxladı. Bilmək istəyirdi ki, görəsən camaatı Şam əhli ilə göyüşə dəvət etdikdə onun sözünü qəbul edəcəklərmi?
Camaatın qarşısına şıxıb dedi:
-Ey camaat! Kəbə evi haqda sizin fikriniz nədir? Onu söküb yenidən tikim, yoxsa sökülmüş yerlərini təmir edim?
İbn Abbas dedi:
-Mənim nəzərimcə sökülmüş yerlərini təmir etsən yaxşıdır. Qalanı ilə işin olmasın. Kəbə evini İslamın əvvəllərində olduğu kimi saxla!
İbn Zübery dedi:
-Əgər sizlərdən birinin evi yansa, onu yenidən tikməyənədək rahat olmursunuz. Allahın evində isə necə?! Mən üç dəfə istixarə edəcəyəm sonra öz işimi görəcəyəm!
Üç dəfə istixarə etdikdən sonra camaat onu qorxudaraq Kəbə evinin üstünə çıxan ilk şəxsə əzabın nazil olmasını vəd etdilər. İlk şəxs Kəbə evinin üstünə çıxıb evin bir daşını qopartdı, amma əzab nazil olmadı.
Sonra dəstə-dəstə camaat evin üstünə çıxaraq onu sökməyə başladılar.
İbn Zübeyr sütunlar qoyub üstünə pərdə saldı. Nəhayət binanı tikib ucaltdı. Sonra dedi:
-Mən Ayişədən eşidmişəm ki, deyirdi: “Peyğəmbər (s) buyurub: Əgər camaat tezəlikcə küfürdən əl cəkməsəydilər və mənimdə Kəbə üçün xəricləməyə maddi vəsaitim olsaydı Hicr (İsmaildən) beş zira evə daxil edərdim. Bir qapı camaatın daxil olmaları üçün və bir qapı da çıxmalalı üçün qoyardım”
Sonra Zübeyr dedi:
-Lakin mənim bu gün pulum var və camaatdanda qorxmuram!
Odur ki, Hicr tərəfdən beş zira evi genişləndirdi və hündürlüyü 18 zira idi. Onu az hesab edərək 10 zira da əlavə etdi. Camaatın gir-çıx etmələri üçün iki qapı açdı.
Eləki Abdullah ibn Zübeyr öldürüldü Həccac Əbdül-Məlikə bir məktub yazaraq bildirdi ki, Abdullah ibn Zübeyr Məkkə üsyançılarının nəzəri əsasında Kəbə evinin təməlini dəyişib.
Əbdül-Məlik onun cavabında yazdı: “Abdullah ibn Zübeyr getdiyi yolla getməyəcəyik! Evin hündürlüyü olduğu kimi qalsın. Hicr (İsmaildən) daxil etdiyini çıxart və əvvəlki halına qaytar. Onun açdığı qapını da bağla!””
“Səhihi Müslüm”, 2-ci cild, səh: 970, hədis-1333.
Bu rəvayətə istinadən müşriklər və onlardan sonra zalım hakimlər Kəbə evində bir çox dəyişiklər ediblər. Həzrəti İmam Məhdi (ə) zühur etdikdən sonra Allah tərəfindən onun boynuna qoyulan vəzifələr əsasında Kəbə evini İbrahim Peyğəmbər (ə)-ın qoyduzu təmələ qaytarmalıdır və bunu mütləq edəcək.
Təəccüblüsü budur ki, özlərini əhli-sünnə adlandıranlar bu kimi rəvayətləri öz ən səhih hesab etdikləri kitablarda görmürlər,lakin bir-iki zəif hədisi şiə kitablarında görən kimi şiəyə eyb tutmağa çalışırlar.
İslammarifində elmi tədqiqat mərkəzi