Əxlaqi fəzilətlərə çatmağın yolları hansılardır?
Bütün peyğəmbərlərin (ə) və İlahi dinlərin əsl hədəfi – əxlaqlı və insani fəzilətlərə malik olan bir cəmiyyət yaratmaqdır. Bu da onu göstərir ki, əxlaqi məsələlər həmişə diqqət mərkəzində olmuşdur. Ancaq bizim zamanımızda xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Çünki bizim zamanımızda fəsad amilləri daha çoxdur. (Tebyan)
Bəs necə edə bilərik ki, əxlaqımız gözəl olsun?
1. Qəflətdən ayılmaq. Bu hədəfə çatmaq üçün ilk edə biləcəyimiz iş – qəflətdən ayılmaqdır. Bəzi insanlar ancaq heyvani instinktləri ilə yaşadıqlarına görə bəzi şeyləri görmürlər. Bilmirlər ki, həyatda elə haqlar vardır ki, gərək onu qəbul edəsən. Elə batillər vardır ki, gərək ondan əl çəkəsən. Quran bu insanları dördayaqlı heyvanlara bənzədir və buyurur: “Onlar heyvanlar kimi, bəlkə (onlardan) daha azğındırlar”. (“Əraf” 179).
2. Elm və imanı gücləndirmək. İnsan yaşadığı aləmə diqqət etdikdən sonra onda belə şəkk yaranacaqdır ki, peyğəmbərlərin (ə) buyurduqları haqdırmı? Bu suala cavab vermək üçün yəqinə çatmaq lazımdır. Bu yolda insana elm və iman yardım edər. Əlbəttə, elm olmadan imanı əldə etmək olmaz. Məlum olur ki, elm imanın şərtidir və bu zaman insan belə bir sual ilə rastlaşır ki, bəs elmi necə öyrənməli? Bu sualın cavabı da budur ki, elmin açarı - fikir və düşüncədir. Quran ayələri bizə tövsiyə edir ki, saleh əməl yerinə yetirərək, imanınızı gücləndirə bilərsiniz. Əgər insanın imanı güclü olarsa, əxlaqı və təqvası da güclü olar. Bu iman kamil olmalıdır, həm Allaha və Rəsuluna (s) və həm də İmamlara (ə) iman bəsləməlidir.
3. Ağıldan yardım almaq. İnsan bu mərhələyə çatandan sonra gözəl sifətləri, Allahı və Kitabı sübut edən ağıldan yardım alaraq öyrənməlidir. Yaxşını pisdən ayırmağı bacarmalıdır. O şeyi ki, ağıl dərk etmir, dindən yardım almalıdır.
4. Əməlin nəticələrinə diqqət etmək. Pis və yaxşı işlərin nəticələri haqqında düşünməliyik. Yaxşı iş görmək üçün ən mühüm meyar – Allaha və İlahi övliyalara sevgi bəsləməkdir. Qüdsi hədisdə oxuyuruq: “Ey Musa! Məni xəlqə sevimli et!”.
Beləliklə deyə bilərik ki, insan əgər öz mənəvi inkişafına diqqət göstərsə və İslami bəsirətini gücləndirsə, əxlaqi fəzilətləri əldə edə biləcəkdir. Deyerler.