«Xuşu» nədİr?

Cavab: İnsanın hər hansı bir sahədə çalışması, hələ müvəffəqiyyət deyildir. Hədəfə doğru aparan yolda maneələr mövcuddur və bu maneələri dəf etmədən hansı müvəffəqiyyətdən danışmaq olar?!
İnsanın nəfs istəkləri ilə mübarizəsi, ömrün sonunadək davam edən müharibəni xatırladır. Müharibə meydanına girmək, hələ qələbə çalmaq deyildir. Namaza başlamış insan döyüşə girmiş cəngavəri xatırladır. O, yalnız özünün və düşməninin qüvvəsini düzgün qiymətləndirib, Allahın yardımı və öhdəsindəki imkanlardan tam istifadə etməklə qalib gələ bilər. Namaza başlamasına baxmayaraq, pis vərdişlərdən əl çəkməyən, dini cəmiyyətlərin adına ləkə gətirən insanlara az təsadüf olunmur. «Möminun» surəsinin 1 və 2-ci ayələrində buyurulur: «Möminlər nicat tapdılar. O möminlər ki, namazlarında xuşu vardır».
Xuşu nədir? Xuşu insanın hər hansı əzəmət və ya həqiqət qarşısında təvazökarlığı, özünü kiçik tutmasıdır. Qurani-kərimdə namaza başlamaq yox, xuşu halında namaz qılmaq möminlik əlaməti hesab olunur.
«Məcməul-bəyan»ın təfsirində belə bir hədis nəql olunur: «İslam Peyğəmbəri (s) namaz zamanı bəzən göyə nəzər salardı. Yuxarıdakı ayə nazil olandan sonra bir daha başını qaldırmadı. Daim yerə baxdı».
Doğrudan da, zorlu bir zalım qarşısında məzlum görkəm alan insan, necə ola bilər ki, Allah qarşısında özünü kiçik tutmasın?! Xuşu kimi vacib bir hal necə əldə oluna bilər? Ayə və hədislərin köməyi ilə, bu işdə müvəffəq olmaq istəyənlərə yeddi məsləhət verilir:
1. Mütaliə və düşüncə vasitəsi ilə Allahın böyüklüyünü, dünyanın kiçikliyini anlamağa çalışmaq;
2. İnsanın fikirini daim özünə cəlb edən səmərsiz məşğələlər, əyləncələrdən kənarlaşmaq;
3. Bəzək-düzəksiz, sadə yerdə namaz qılmaq;
4. Günahdan uzaq olmaq;
5. Namazın mətninin mənası və fəlsəfəsini öyrənmək;
6. Namazda müstəhəbb əməlləri yerinə yetirmək;
7. Namazda xuşunun şərt olunduğunu unutmamaq.