Dində sabitqədəm (davamlılıq) olmaq İmanın əsas rüknüdür?!
Düşmənlərə qarşı səbir və möhkəmlik istəmək! \"... “Ey Rəbbimiz! Bizə səbir ver, qədəmlərimizi möhkəmlət və kafir qövmə qələbə çalmaqda bizə yardım et!\" (Bəqərə, 250).
Hədis: İmam Sadiq (ə): “Tezliklə elə şübhələrlə üzləşəcəksiniz ki, sizi yönləndirəcək elm və rəhbər olmayacaq. Bu şübhədən yalnız o adam nicat tapacaq ki, “Qəriq duası”nı oxusun”. Həzrətdən (s) soruşdum ki, “Qəriq duası” necə olur? Buyurdu: “Ya Allah, ya Rəhman, ya Rəhim! Ey ürəklərin və düşüncələrin gərdişi əlində olan! Qəlbimi öz dinində sabitqədəm et!” (Kəmalud-din, səh. 532, hədis: 50).
İnsanın dinə tərəf yönəlməsini zəruri edən 4 səbəb hansılardır?!
Quran ayələri və hədislərin bizə verdiyi dini təlimə əsasən demək olar ki, insanların bu səbəblərdən dinə ehtiyacları vardır:
1. Ağılın inkişafı üçün. Ağıl əgər inkişaf edərsə, həqiqətləri dərk edə bilər. Ona görə də İlahi peyğəmbərlərin (ə) və övlyaların vəzifəsi insanların əqli inkişafını tərəqqi etdirmək olmuşdur. Çünki ağlın inkişafı dinin inkişafı deməkdir. Ağıl inkişaf etdikdə fitri ehtiyaclarını təmin etmək istəyir və dinə üz çevirir. Bu səbəbdəndir ki, İmam Əli (ə) peyğəmbərlərin (ə) besətinin hədəflərindən birini, ağıl xəzinələrinin aşkar edilməsi kimi tanıtmışdır.
2. Qanun sistemi yaranar. İnsan ictimai mövcud olduğu üçün həyat ehtiyaclarını başqa insanlarla birlikdə aradan qaldırır. İctimai cəmiyyətin bəzi tələbləri vardır, o cümlədən: ədalətli əmin-amanlıq, ədalətli qanun və ona əməl etmək. Ağıl və elm, maddi və qeyri-maddi alimlərin etirafı ilə ancaq məhdud bilikləri əldə edə bilər. Hökumətin ədalətli idarə olunması üçün daha ali bir qüvvənin qanunları lazımlıdır ki, bunu da bizə din təqdim edir. Çünki dinin təqdim etdiyi qanunlar insanları ancaq səadətə tərəf aparır...
Niyə günahkarların əzabı bəzən təxirə düşür?
Bu şübhəni 4 cürə başa düşmək olar:
1. Birincisi ona görə ki, əgər hər günahkar dərhal və tez bir zamanda cəza alsaydı, onda seçim ixtiyarını əldən verər, sərbəst və müstəqil durumunu itirərdi. Belə ki, cəza təhdidi ilə hamı vacibatları yerinə yetirər və haramlardan çəkinərdi. Bu zaman insan muxtar olmazdı, yəni ixtiyar sahibi olmazdı. Lakin Allah insanı muxtar yaratdığı üçün, insan seçim azadlığına malikdir və o, günah da edə bilər, dürüst həyat da sürə bilər, günah etdikdə səmimi tövbə edərək, geriyə qayıda da bilər.
2. İkincisi isə bəzi günahkarlar o qədər günah dənizində qərq olublar ki, onları xilas etmək artıq mümkünsüz hala gələr və Allah Təala onları daha dərin günahlarda qərq edər...(“Ali-İmran” 178).
Valideyinlər ailədə hansı 10 mənfi əməllərdən uzaq durmalıdırlar?!
Uşaqların tərbiyəsində qüsurları və çatışmamazlıları öncədən aradan qaldırmaq üçün valideynlərə aşağıdakı səhvlərə yol verməmək tövsiyyə olunur:
1. Deyinmək. Sizin deyinməyiniz uşağınızın tərbiyyəsinə onun da buna öyrəşməyindən başqa heç bir təsiri yoxdur.
2. Boş hədə-qorxu gəlmək. Əgər uşağınız görsə ki, dediyinizə əməl etmirsiniz sizi ciddiyə almayacaq.
3. Yoldaşınızı önəmsəməmək. Tərbiyyə mövzusunda yoldaşınızla açıq mübahisə uşağı çaşdıra və sizin nüfuzunuzu sarsıda bilər.
4. Sərhədlər təyin etməmək. Əgər siz uşağınıza əvvəlcədən bunun qadağan olduğunu deməmisinizsə, onu evin içində topla oynadığına görə cəzalandırmağa haqqınız yoxdur...
Böyük arif - Əllamə Qazi Təbatəbai - yol pulunu haradan alırdı?
Mərhum Ayətullah Qazi çox kasıb insan idi. Amma ailəsinin sayının çox olmasına baxmayaraq ki, o qədər təvəkkül və səbir əhli idi ki, ailəsinin problemləri bir zərrə qədər onu bu yoldan xaric etmirdi. Nəcəf əhli onun haqqında çox sayda əhvalat nəql edir. Bir gün onu Kufəyə gedən halda gördüm və evindən xaric olurdu. Mən də gizli halda onun arxasınca getməyə başladım. O, bazarın ortasından keçib gedirdi. Nəhayət dayanacağa gəlib çatdı. Düz getdi ki, maşına minsin. Bu anda gördüm ki, Hacı maşına minən zaman bir seyyid ona yaxınlaşdı və pul verdi. O, başını arxaya çevirdi və mənə baxıb gülümsədi. Mənə başa salmaq istədi ki, əgər insan səbir və təvəkkül etsə, Allah ona pulu belə çatdıracaqdır”.
İmam Rzanın (ə) bacısı Həzrət Məsumə (s.ə) niyə Quma səfər edir?
... Xanımın Quma səfəri ilə bağlı qeyd edilir ki, o xanım, İrana məcburi gətirilən əziz qardaşı Həzrət Rzanı (ə) görmək üçün gəlmişdir. Təəssüf ki, bu görüş baş tutmamışdır. Xanım Məsumə (s.ə) Savəyə çatan zaman xəstələnir və göstəriş verir ki, onu Qum şəhərinə aparsınlar. O Xanım (s.ə) bu şəhərdə də vəfat edir. Əgər Xanımın (s.ə) yüksək ictimai məqamını nəzərə alsaq, görərik ki, onun İrana gəlməsi Məmunun (lən) hökumətini narahat etmişdir. Çox təəssüf ki, Həzrət Məsumə (s.ə) bu səfərdə möhkəm xəstələnir və qardaşı ilə görüşü baş tutmayandan sonra Quma getməyi qərara alır. Çünki bu şəhərin gələcək mövqeyindən xəbərdar idi. Yaxşı bilirdi ki, bu şəhər gələcəkdə dini maarifin mərkəzinə çevriləcəkdir. Xanımın (s.ə) ləqəblərindən biri Mühəddisə idi və bu da onun qeyb elmindən xəbərdar olmasını bir daha təsdiq edir. Ona görə də deyə bilərik ki, xanımın İrana səfərinin əsil məqsədi – qardaşı ilə görüşüb, ona Məmunun zülmündən yardım etmək olmuşdur.
Əxlaq ölçüsündə Həya və iffətin ən yüksək dərəcəsi hansıdır?
Əhli-Beyt (ə) məktəbinin verdiyi təlimlərə görə, iffət və həya – insanı günahdan və pis işlərdən saxlayan fəzilətli sifətlərdəndir. Bu sifətlər insanı ancaq yaxşı əməllərə tərəf təşviq edər. Əgər gözəl və təyyibə həyatın axtarışındasınızsa, o zaman varlığınızda bu iki dəyərli sifəti inkişaf etdirib gücləndirməlisiniz. İmam Əlinin (ə) nəzərində həya – hər bir gözəlliyə yaxınlaşmaq amili kimi tanıdılmışdır. Bəs həya və iffətin ən üstün dərəcəsi hansıdır? Əxlaq elminə görə, həya və iffətin dərəcə və mərtəbələri vardır. Bəzi insanlarda həya özünü başqaları ilə üzləşən zaman göstərər. Başqa sözlə desək, insanlar, başqa insanların yanında həya edər və utanarlar. Ancaq belə bir sual yaranır ki, belə insanlar xəlvətdə necə, həyaya malikdirlərmi? Bir çoxlarının bu suala cavabı mənfidir. Bir halda ki, İmam Əlinin (ə) buyurduğuna əsasən, həyanın ən gözəl dərəcəsi odur ki, insan xəlvətdə etdiyi pis işə görə həya edər və xəcalət çəkər. Əlbəttə, həya və iffətin ən üstün dərəcəsi həyatda Allahın hüzurunu dərk etmək və Ondan həya etməkdir.
Qeyrət hissi necə olur? Bəyənilən və bəyənilməyən qeyrət nə deməkdir?
Dinimizdə qeyrət hissi iki yerə bölünür: 1. Din və dindarlıq barəsində edilən qeyrət. 2. Namusa görə edilən qeyrət.
Din və dindarlıq barəsində qeyrət deyildikdə o nəzərdə tutulur ki, insan dinə edilən xəyanətə görə və ya vacibatlarının cəmiyyətdə tərk edilməsinə görə həssaslıq göstərər və ürəyi yanar. Onlara qarşı etinasız olmaz. İslami dəyərlərin inkişaf etməsi üçün səy göstərər və çalışar. Ən mühüm vəzifə olan əmr-be-məruf və nəhy-əz-munkəri tərk etməz.
Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “Qadınlara çox qeyrət göstərmə ki, sənin bədgümanlıq hədəfinə çevrilər”.
Savabını hesablamaq mümkün olmayan ibadət hansıdır?!
Həzrət Peyğəmbər (s) gecə namazının əhəmiyyəti haqqında buyurur: “Hər bəndə - istər qadın olsun, istərsə də kişi ki, gecə namazı ruzisi olar, Allah Təalaya ixlas üzündən yerindən qalxarsa, kamil dəstəmaz alıb, düzgün niyyət, pak qəlb, müti bədən və ağlar gözləri ilə Allah Təala üçün namaz qılarsa, Allah Təala onun arxasında 9 dəstə mələk qərar verər. Bu dəstədə olan mələklərin sayını Allah Təaladan başqası bilməz. Dəstənin bir tərəfi şərqdə olar, biri tərəfi qərbdə. Namazdan ayrılan zaman o mələklərin sayı qədər onun üçün dərəcə və məqam yazılar”. Qurani-Kərim bu dəyərli ibadət barəsində buyurur: “Çünki gecə vaxtı edilən ibadət daha möhkəm və daha sabitdir, danışıq baxımından da daha düzgün və daha əlverişlidir”. (“Muzzəmmil” 6)...
Təvazökarlığı yaltaqlıqdan necə ayırmaq olar?
Möminin ən bariz sifətlərindən biri – sadəliyi və təvazökar olmağıdır. Ona görə də Allah Təala təvazökar bəndələrini həmişə sevmişdir və onların başında isə Həzrət Peyğəmbər (s) dayanır. Bu müqəddəs şəxsin sadəliyi və təvazökarlığı həm Allah və həm də müsəlmanlar tərəfindən həmişə mədh olunmuşdur.
“Sizdən hər kim Allahın və Onun Rəsulunun müqabilində təvazökarlıq və itaətkarlıq göstərsə və saleh əməl etsə, onun mükafatını ikiqat verərik. Biz onun üçün çox qiymətli və dəyərli bir ruzi hazırlamışıq”. (“Əhzab” 31). Rəhmətlik İmam (r) təvazökarlığı mədh və təkəbbürü məzəmmət edən zaman demişdir: “Təkəbbür həmişə insanı fəsada tərəf çəkər. Aləmdə peyda olan bütün fəsadlar təkəbbürdən meydana gələr. Mal sevgisinə görə, vəzifə sevgisinə görə... Bunların hamısı isə nəfs sevgisinə qayıdar...