QƏBİR ƏZABINDAN QORXURSUNUZSA, MÜTLƏQ OXUYUN?!
Hər bir kəs həyatında heç olmazsa, bir dəfə də olsun, ölümü, qəbir evində Nəkir və Münkərin sorğu-sualı, qiyamət hesab-kitabı, qəbir əzabı və sıxıntısı haqda düşünüb...! Amma görən, qəbir əzabı və sıxıntısından qurtuluş yolu haqda düşünübsünüzmü? Əgər ölümdən və qəbir sıxıntısından qorxu hissiniz vardırsa, mütləq oxuyun...
İnsan öldükdən sonra ruhu bədənindən ayrılır və bədəninin üzərində dayanır. Meyyitə qüsl verilib qəbiristanlığa aparılarkən, onun ruhu hazır olur, qüsl verənləri, dəfn mərasimində iştirak edənləri görür, səslərini eşidir. Elə buna görə də, tövsiyə olunur ki, dəfn mərasimində artıq danışıqlardan çəkinilsin, yalnız Quran tilavət olunsun... “Qaf” surəsinin 22-ci ayəsi -- “(Ona belə deyiləcəkdir:) “Sən (dünyada) bundan (bu müdhiş günü görəcəyindən) qafil idin. Artıq, bu gün gözündən pərdəni götürdük. Sən bu gün (ölümdən sonrakı hadisələri) aydın görürsən!”
Müsəlman yoxsulluqla barışmamalıdır! İmam Əlinin (ə) tapşırıqları
İmam Əli (ə) də yoxsulluğu cəmiyyətin çirkin fenomeni kimi tanıtmışdır. Həzrət (ə) buyurur: “Qəbir - yoxsul olmaqdan daha yaxşıdır”. Yaxud: “İki şey insanı həlak edər: yoxsulluq qorxusu və şöhrət istəmək”.
İmam (ə) bu fenomenin gətirdiyi pis nəticələrə işarə edir və müxtəlif tövsiyələr verir. İmam (ə) Muhəmməd ibni Hənəfiyyəyə buyurur: “Oğlum! Sənin yoxsulluğuna görə qorxuram. Ondan Allaha pənah apar! Çünki yoxsulluq insanı naqis və ağıl və düşüncəsini səksəkəli, insanları ona qarşı və onu insanlara qarşı bədbin edər”.
İmam (ə) buyurduğu kimi yoxsulluq insana çox sayda ziyan vurur. Ağlına və dininə böyük zərbə vurur. Əgər bu iki sərmayəni insandan alsalar, dini və ictimai mövqesini əldən verər. Nəticədə faydasız bir fərdə çevrilir ki, bunun özü də bir növ ölümdür...
Üzüyü sağ əlin barmağına taxaq, yoxsa, sol əlin?
Əhli-beyt hədislərinə əsasən, üzüyü sağ ələ taxmaq daha yaxşıdır. Bəzi hədislərdə Peyğəmbər (s) bu barədə İmam Əliyə (ə) vəsiyyət edərək buyurmuşdur ki, bu iş, yəni üzüyü sağ əlin barmağına taxmaq insanı müqərrəb mələklərlə bir edər. (“İləluş-şəraye”, Şeyx Səduq, c.1, s.525.)
Hədislərdən belə anlaşılır ki, Peyğəmbər və İmamlarımızın sünnəsi bu məsələdə üzüyü sağ ələ taxmaq olub. Çünki o həzrətlərin üzükləri həm də onların “möhür”ü (peçat) olub ki, çox vaxt üzüklərinin qaşlarında Quran ayələri və Allah adı olub. Buna görə də, heç vaxt sol əldə istifadə edilməyib. Səbəbi də budur ki, insanlar adətən “təharət” zamanı sol əldən istifadə edir və bu halda Allah adı və Quran ayəsinə hörmətsizlik olacaq deyə üzüyün sol əlin barmağında olması haramdır. (“Əl-kafi”, “əl-xəvatim” bölməsi; “Müstədrəkul-vəsail”, Mühəddis Nuri, c.3, “əbvabu əhkamil-məlabis” bölməsi.)
Hansı üç əməl möminin dünya fəxri və axirət zinətidir?!
İmam Sadiq (ə) üç əməli möminin fəxri, dünya və axirətdə zinəti hesab edir:
a) “Gecənin sonunda qılınan namaz.” Gecə namazı yatmazdan qabaq qılmağa icazə verilsə də, sübh azanına yaxın vaxtda qılmaq daha yaxşıdır.
b) “Allahdan qeyrisindən ümidi üzmək.” İnsanın bulaq başına getmək əvəzinə əlinə bir qab götürüb ondan-bundan su istəməsi əbəs göründüyü kimi, bacardığı işlərdə də Allahı qoyub başqalarından yardım ummağı yersizdir.
c) “Muhəmmədin (s) Əhli-beytinin İmamət və vilayətini qəbul etmək.”
İLK AYƏ VƏ SON AYƏ (YEDDİ ƏDƏDİNİN MARAQLI TƏRƏFİ nədədir?!)
Qurani-Kərimin ilk və son ayələrindəki sözlərin cəminin yeddi olması “yeddi” ədədinin maraqlı tərəflərindən biridir. Eyni zamanda, Qurani-Kərimin ilk və son (“Həmd” və “Nas”) surələrindəki ayələrin cəmi də 49-dur; yəni 7X7!
“Həmd” surəsinin ilk ayəsi olan “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim” ərəbcə dörd sözdən ibarətdir – Bismi-Allah-Rəhman-Rəhim! “Nas” surəsinin son ayəsi olan “minəl-cinnəti vənnas” ayəsi də üç sözdən ibarətdir: Bu iki ayənin cəmi isə: 4+3=7 deməkdir....
DÜNYANIN ƏN AĞIR VƏ TƏHLÜKƏLİ YÜKÜ NƏDİR?!
İnsan həm bu dünyada, həm də axirətdə günah yükünün bir sıra acı nəticələri ilə üzləşəcəkdir ki, aşağıda göstərilənlər onun nümunələrindəndir:
1. Dünyəvi bəla və əzablar: Quran ayələrini mütaliə etdikdə, bu dünya həyatında dünyəvi bəla və əzablara mübtəla olan qövmlərlə tanış oluruq. Belə ki, həmin qövmlərin düçar olduqları dünyəvi bəla və əzablar onların törətdikləri müəyyən günahlarla birbaşa əlaqəli olmuşdur. Qurani-Kərimin “Bəqərə” surəsinin 59-cu ayəsində buyurulur:
فَانزلنا عَلى الّذينَ ظلموا رِجزاً مِنَ السّماءِ بِما كانوا يَفسقُون؛ “...Biz zalımlara etdikləri haqsızlıq və zülmlərə görə göydən şiddətli əzab göndərdik.”
HƏZRƏT MUSANIN (Ə) QÖVMÜNƏ NAZİL OLAN BEŞ BƏLA !!
Qurani-Kərimə əsasən, həzrət Musa (ə) onları doğru yola yönəltməkdən ümidini üzmədi, ayrı-ayrı nişanə, aydın dəlil və möcüzələrdən sonra qəflət yuxusundan ayılmaları, inadkarlıqlarından əl çəkmələri üçün Allahdan bəla göndərməsini istədi. Onların başına gələn bəlalardan beşini qeyd edirik:
فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الطُّوفَانَ وَالْجَرَادَ وَالْقُمَّلَ وَالضَّفَادِعَ وَالدَّمَ آيَاتٍ مُّفَصَّلاَتٍ فَاسْتَكْبَرُواْ وَكَانُواْ قَوْمًا مُّجْرِمِينَ
“Beləliklə, Biz ayrı-ayrı nişanələr şəklində onlara tufan, çəyirtkə, gənə, qurbağalar və qan göndərdik. Onlar yenə də təkəbbür və itaətsizlik göstərdilər. Onlar günahkar bir dəstə idi.”
1. فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الطُّوفَانَ – Bu ayədə buyurulduğu kimi, Fironun qövmünün mübtəla olduğu ilk bəla “tufan” idi. Tufan dilimizdə şiddətli küləyə, ərəb dilində isə şiddətli təlatüm və fırtınaya deyilir. Nuh peyğəmbərin əhvalatında da şiddətli külək yox, fırtına nəzərdə tutulur. Allahın əmri ilə rəhmət və bərəkət sayılan yağış bəzən fəlakətə çevrilir. Hər halda, tufan və şiddətli fırtınalar Firon qövmünə həyatı daraltdı. Onlar bunun səmavi bəla olduğunu anladıqdan sonra həzrət Musanın (ə) hüzuruna gəlib, onun aradan qalxmasını istəyərək Allaha iman gətirəcəklərinə söz verdilər. Həzrət Musanın (ə) duası ilə bəla aradan qalxdı və camaat adi yaşayışına qayıtdı. Firon və tərəfdarları əhd-peymanlarını pozaraq iman gətirmədilər. Nəhayət, yeni bəla nazil oldu...
Qızını ərə verərkən onun fikrini öyrənərək razılığını almaq lazımdırmı?!
Allahın Rəsulundan (s) soruşdular ki, təkəbbürlü kimdir? Həzrət (s) buyurdu: «O kəsdir ki, haqqa qarşı səfehlik, nadanlıq edə və başqalarını aciz və kiçik saya.»[3]
Sizə bir atanı misal gətirmək istəyirəm. Təəssüflər olsun ki, o, pis, qaranlıq, nifrətəlayiq, murdar iy verən sifətə düçar olmuş və acı, zəhərli dili ilə öz doğmalarına belə rəhm etməmişdir.
* «...Yazdıqlarım üçün sizdən üzr istəyirəm... Mən «dindar», varlı və sərvətli bir ailədə yaşayıram. Atamın hər gününün məsciddə keçməsinə baxmayaraq, dindən düzgün bir anlayışı və dərki yoxdur. Həmişə öz var-dövlətilə fəxr edən quldur, zülmkar və zorakı bir adamdır. Hamını kütbeyin, nadan hesab edir və istəyir ki, həmişə özü deyən olsun. Özünü hamıdan ağıllı, təcrübəli və hər şeyə sahib bilir... Mən, bacı-qardaşlarım və anam onun əlindən nələr çəkdiyimizi ancaq bir olan Allah bilir. Amma mənim demək istədiyim budur ki,...»
SƏNDƏN HƏRƏKƏT, ALLAHDAN BƏRƏKƏT! dedikdə necə başa düşək?!
Bütün sahələrdə, o cümlədən, ibadi və mənəvi məsələlərdə də belədir. İnsan əvvəlcə özü bütün səyini göstərməlidir; həm ibadət və itaət etmək üçün, həm də ibadət və itaətini xalisləşdirib yüksəltmək üçün. Əgər insan özü ibadətini xalisləşdirməyə çalışarsa, Allah da bu işdə ona kömək olacaqdır, həm ibadət və itaətini yerinə yetirmək üçün iradə, güc və tövfiq bəxş edəcək, həm də bu ibadət və itaətin əvəzini ən gözəl şəkildə verəcək. Atalar demişkən: “Sən Allaha tərəf hərəkət etsən, Allah da sənin bu hərəkətinə bərəkət verəcək.” Bəzən ibadət və itaət üçün çalışırıq, namaz qılırıq, oruc tuturuq, sədəqə veririk və digər yaxşı işlər görürük, amma nəfsimizdə, ruhumuzda, ruhiyyəmizdə və həyatımızda bunun təsirini görmürük. Bunun yalnız bir səbəbi vadır və o da budur ki, çalışqanlığımız təkcə fiziki və kəmiyyət baxımından olub, amma işimizin mənəvi cəhətini və keyfiyyətini yüksəltməyə çalışmamışıq. Həmin ibadət və itaəti yerinə yetirərkən niyyətimizi bulaşdırmışıq. İşimizin müqabilində Allahdan başqasından da nələrsə ummuşuq. Halbuki böyük insanlar gördükləri yaxşı işlərin müqabilində Allahdan da umacaqları olmayıb. Onlar yaxşı işləri heç bir savab güdmədən sırf Allahın razılığı, insanlıq naminə və ibadətlərini Allahı ibadətə layiq bildikləri üçün ediblər və nəticədə Allah da onların bu təmənnasız işlərinin əvəzini onları dünya və axirətdə böyük və əziz göstərməklə verib...
Evlənərkən istixarə necə və nə üçün olmalıdır?
Evlənərkən nə üçün, necə və hansı yolla istixarə edilməldir? Allah-Taala yaradılışın ən gözəl, ən üstün və ən qiymətli gövhər və ləl-cavahirini insana bəxş etmiş və bununla da, insana bütün izzət, şərafət və kəramət bağışlamışdır. Yəqin ki, söhbətin hansı ilahi nemətdən getdiyini bildiniz... Bəli, bu gövhərin adı “ağıl”dır, hansı ki, düşüncələrimizə günəş kimi saçır, qəlblərimizi nurlandırır və həyat yolumuzu işıqlandırır. İmam Əli (ə) buyurur: “Ağıl, insanın vücudunda evin ortasında sancılmış çıraq kimidir.”[1]
Biz bu qiymətli və ilahi gövhərin işığında ondan düzgün və faydalı istifadə etməklə xeyri, şəri, fayda və zərəri bir-birindən ayırıb ən xeyirli, ən faydalı işi seçirik.
Allahın Rəsulu (s) buyurur: “İnkişaf, məsləhət və xeyrinizi ağlınızdan soruşun. O inkişaf yolunu və məqsədyönlü bir yolu sizə göstərərsə, onda itaət edin, onun əmrindən boyun qaçırmayın ki, peşman olarsınız...