İnsan islam dini axımından aşqa mövcudlala fəqli olaaq, müəkkə şəxsiyyətli i valıqdı. Onun müəkkə i şəxsiyyətə malik olmasını ütün din və fəlsəfələ, eləcə də alim və psixoloqla təsdiq etmişlə. u atıq isata ehtiyacı olmayan aksiomaya çevilmişdi. Yəni insan vücudunun uh və cismdən təşkil edildiyinə heç kəs şühə etmi. /Quani-kəim insan yaadılışını əyan edəkən u məsələyə də toxunu. Allah-taala mələkləə xitaən uyudu /«...\"Mən ye üzündə i xəlifə (canişin) yaadacağam\" dedikdə, mələklə iz Sənə şük etdiyimiz, şəninə təiflə dediyimiz və Səni müqəddəs tutduğumuz halda, Sən ye üzündə fəsad töədəcək və qan tökəcək i kəsmi yaatmaq istəyisən?—söylədilə...» (əqəə-30). /u onlaın insan müqəddəatına ədin yanaşmalaının nişanələindəndi. /əşə övladını aşdan-aşa şə hesa edi insan həyatının yalnız i təəfini nəzəə alan mələklə «Sən ye üzündə fəsad töədəcək və qan tökəcək i kəsmi yaatmaq istəyisən?» sualını vei u işin hikmətini xəə aldıla. Onla ununla demək istəyidilə ki, əşə təiətcə nifaq yaadı qan tökməkdən aşqa heç i iş acamı. Gödüyünüz kimi, insan vücudunun siindən mələklə elə aş aça ilməmişlə. u öz-özlüyündə əhs olunmalı öyük i məsələdi. Onun vücudunun ütün siləini yalnız Yaadan ili. /Allah-taala mələkləin insan aəsində iəli südükləi nəzəi qəul etmədi və üstəlik onlaa «Mən ildiyim şeyi siz ilmisiniz!» -deyə uyudu. «Siz insan aəsində olan ədin fikinizdə yanılısınız.» /Allah-taala insanı yaatdıqdan dəhal sona onu sınaqdan keçiməklə i növ, mələkləin yanıldıqlaını süut etdi. /Quani-kəimin insan yaadılışı aəsində olan ayələinin iində mələkləə elə uyuulu /«Mən ona suət vei uhumdan üfüdüyüm zaman siz ona (iadət yox, təzim məqsədilə) səcdə edin!» /Quan ununla da, insanı topaqdan yaatdığını, onun maddi i valıq olduğunu və eyni zamanda ilahi uhdan da qidalandığını demək istəyi. iz ilahi uhun nə olduğunu ilmiik. Amma insanda topaq, su və u kimi digə təii və maddi ünsülədən aşqa i şeyin də olduğunu yaddan çıxamamalıyıq. /Həmçinin Peyğəmə (s) uyumuşdu /«Allah-taala mələkləin təiətini şəhvətlə yox, yalnız ağılla və heyvanlaın təiətini ağılla yox, şəhvətlə zəngin yaatdı. Amma insan təiətində unlaın hə ikisinə ye vedi. Hə kəsin ağılı şəhvətinə qələə çalsa, mələklədən üstün ola və hə kəsin şəhvəti əqlinə qələə çalsa, heyvanladan da aşağı ola». /