“Şua” suəsinin 23-cü ayəsində Peyğəməi-əkəmə (s) xita olunaaq uyuulu /قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى /“(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində ən yaxınlaımı sevməkdən aşqa i şey istəmiəm.” /ütün şiələ və i qup əhli-sünnə təfsiçiləi u ayədə qeyd olunan “zil-qua” sözünün kimləə aid olması aədə demişlə “Zil-qua”da məqsəd Peyğəməi-əkəmin (s) ən yaxınlaıdı!” u təfsi müqailində digə ehtimalla veilsə də, elə göünü ki, onlaın əsas məqsədi Peyğəməin (s) xilafət məsələsini və Əhli-eytin (ə) məqamını gözdən salmaqdı. O cümlədən /1. isalət sava və mükafatı dedikdə, müsəlmanlaı Allaha yaxınlaşdıan nöqtələ nəzədə tutulu. una əsasən, “qua” Allaha yaxınlaşmağa səə olan i amildi. /Əvvəla, u təfsi ayənin zahii ilə əsla uyğun deyil; çünki namaz, ouc, cihad və u kimi insanı Allaha yaxınlaşdıan göstəişlədə ən əhəmiyyətli cəhət onlaa məhəət yox, əməldi. Göəsən, Peyğəməin (s) səhaələi aasında unlaı sevməyən i kəs vadımı? Təii ki, xey! Hətta əməldə səhlənkalıq edənlə elə, Allaha və Quana iman gətidikləi üçün İslamın qanunlaını sevidilə, həçənd, onlaa əməl etməsəydilə də... /İkinci də “əl-qua” “yaxınlaşdıan” yox, “ən yaxın” mənasındadı. una göə də Quani-kəimin hə i ayəsində (aşqa on eş ayədə) işlədilən u söz yaxın (xüsusilə, qohum) olan şəxsləə aid edilmişdi. /əs, u alimlə hansı səəə göə u ayədəki “qua” sözünü həm lüğət, həm də Quanın ütün ayələində gələn mənanın əksinə təfsi etmişlə? unun səəi öncə qeyd etdiyimiz qəəzli məsələlə deyilmi? /Diqqəti cəl edən məsələ udu ki, i çox lüğət alimləi açıq-aşka ildimişlə ki, “qua”, yaxud “zil-qua” dedikdə, nəsil yaxınlığı və qohumluq nəzədə tutulu. “Məqayisul-lüğət” kitaında yazılı “Fulanun zu qəaətin – huvə mən yəqəu minkə əhimən.” /“Filankəs (qohum olan şəxs aəsində) mənə yaxındı”, deyildikdə, həmin şəxsin nəsil qohumluğu nəzədə tutulu.” Və yaxud “Əl-qua və əl-qəaət hə ikisi i mənanı ifadə edi, o da nəsəi qohumluqdu.” /“Lisanul-əə” kitaında elə yazılı /والقرابة والقربي؛ الدنو في النسب /“Qəaət və qua nəsəi yaxınlıq və qohumluğa deyili!” /2. “Məqsəd udu ki, siz müsəlmanla öz yaxın adamlaınız və qohumlaınızı isaləti qiymətləndidiyiniz kimi sevin!” /İnsanın öz qohumlaını sevməsi isalət pinsipləinə uyğun olmadığı halda, ayənin daha münasi mənasını – Peyğəməin (s) öz yaxınlaını sevməsini nəzəə almayı, onu qohum-əqəanı sevmək kimi açıqlamaq nə qədə həqiqətə uyğundu?! /3. Təfsi alimləinin digə i qupu elə deyi ki, Peyğəməin (s) məqsədi udu “Mənim isalətimin mükafatı olan qohum-əqəama hömət qoyun. Çünki mənim i çox qəilələlə nəsil və yaxud aşqa vasitələlə qohumluğum va. u işdə mənə əziyyət veməyin!” /u axış ayəyə zola qəul etdiilən ən əsassız təfsidi. Çünki Peyğəmə (s) isalətinin əvəzi o kəslədən istənilə ilə ki, u isaləti qəul etmiş olsunla. elə isə onlaın Peyğəməə (s) əziyyət veməsi mənasızdı. uada Peyğəməə (s) əziyyət veənlə düşmənlədisə, onla həzətin peyğəməliyini qəul etmidilə. Necə ola ilə ki, o həzət desin “isalət və peyğəməliyim müqailində sizdən yalnız i xahişim va, o da udu ki, sizinlə qohumluğa xati mənə əziyyət veməyin!” /Əvvəla, Quani-kəimdə peyğəmələin dilindən nəql edilən ifadələdə uyuulu “iz sizdən heç i mükafat istəmiik, izim mükafatımız aləmləin əinin yanındadı!” /u ayədə uyuulanla təkcə eş peyğəməin (Nuh, Hud, Saleh, Lut və Şüeyin) dilindən nəql edilmişdi. (“Şüəa” suəsi, ayə 109, 127, 145, 164 və 180.) /İkincisi, “qua” ayəsində Peyğəmə (s) uyuu ki, mən siz müsəlmanladan yaxın adamlaıma və qohumlaıma sevgidən aşqa i mükafat istəmiəm. /Üçüncüsü, “Füqan” suəsinin 57-ci ayəsində Peyğəməə (s) elə uyuulu /قُلْ مَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَاء أَن يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلًا /“(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (peyğəməliyimin) müqailində əinə təəf doğu yol tapmaq istəyən kimsələdən aşqa heç i mükafat istəmiəm!” /Dödüncüsü, “Səa” suəsinin 47-ci ayəsində yenə Peyğəmə (s) haqda elə uyuulu /قُلْ مَا سَأَلْتُكُم مِّنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ /“(Ya Peyğəmə) De “Sizdən (peyğəməliyimin müqailində) istədiyim mükafat yalnız sizin xeyinizədi, çünki mənim muzd və mükafatım yalnız Allaha aiddi!” /u död ayəni nəzədən keçiməklə elə i nəticəyə gəliik ki, İslam peyğəməi (s) də digə ilahi peyğəmələ kimi camaatdan özünə heç i muzd və mükafat istəməmişdi. O həzətin yaxın adamlaını sevmək Allaha təəf doğu yol kimi göstəilmiş və u, sözsüz ki, müsəlmanlaın öz xeyinədi! Çünki u məhəət İmamət, xilafət, Peyğəməin (s) canişinliyi, ümmətə əhəliyinin davamı və insanlaın hidayəti üçün açılmış qapıdı. /əli, hə vaxt u ayələi zahiinə göə təfsi etsək, qaanlıq və anlaşılmaz i nöqtə qalmayacaq. Əks halda ya onlaa zidd, ya da əsla uyğun gəlməyən uzun-uzadı təfsiləə əl atacağıq. Düzgün təfsi i qup alimin əqidəsinə zidd olduğundan, elə demişlə “Camaatdan muzd və mükafat istəmək İslam peyğəməinin (s) məqamına münasi deyil. una göə də “qua” ayəsi istisna olunmalıdı.” əzən “u ayə “Qul ma əsəlukum ələyhi min əcin və ma ənə minəl-mutəkəllifin!” ayəsi ilə ziddiyyət təşkil edi” demiş, əzən də mənasız yozumlaa əl atmışla. /Həqiqət isə Peyğəməi-əkəmdən (s) nəql olunan əvayətləi toplayı yanaşı qoyduqda aydın olu. Ayənin təfsii ilə əlaqəli əvayətləin məcmusundan elə nəticə çıxaııq ki, isalət və peyğəməliyin mükafatı sayılan “zil-qua” müsəlmanlaı Allaha yaxınlaşdıan və onlaın özləinə xeyili İmamət və xilafətdən iaətdi. eləsə, əks mövqe tutan əzi təfsi alimləinin iadlaı aydınlaşı. /Alusi “uhul-məani” kitaında “qua” ayəsinin təfsiində yazı “Şiələ məntiq qaydalaına əsaslanaaq, u ayəni Əlinin (ə) İmamətinə dəlil göstəi və deyilə “(Ayənin tələinə göə) Ona məhəət əsləmək vaci, məhəət əslənməsi vaci kəsə itaət etmək vaci və itaət olunması vaci kəs isə İmamət məqamına malikdi. Deməli, Əli (ə) İmamdı!” Sona o, u dəlilə iad tutmağa aşlayı. (“uhul-məani”, 25-ci cild, səh. 30.) /Əvvəla, qeyd etdiyimiz mətlələdən məlum olduğu kimi, iz ayədən elə i əsassız nəticə çıxamaq istəmiik. Ayədəki mühüm incəlik də u deyil. uada əsas məsələ Peyğəməin (s) isalət və peyğəməliyinin mükafatı sayılan yaxın adamlaına məhəət əsləməkdi. aşqa ayələdə də qeyd olunduğu kimi, u mükafat Allaha yaxınlaşmağa vasitədi və müsəlmanlaın öz xeyinədi. Onlaın kimlədən iaət olduğuna gəldikdə, öncə şəh etdiyimiz kimi, u, İmamladan aşqası ola ilməz. Peyğəməin (s) uyuduğu əvayətlə isə u məsələnin süutu üçün əlavə dəlillədəndi. / /İSLAM ƏVAYƏTLƏİNDƏ “QUA” AYƏSİ / /Həm şiə, həm də əhli-sünnə mənələində “(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (isalət və peyğəməliyimin) müqailində ən yaxınlaımı sevməkdən aşqa i şey istəmiəm” ayəsinin məna və təfsiini tam açıqlayan xeyli əvayət nəql olunmuşdu. O cümlədən /1. 5-ci əsin məşhu əhli-sünnə alimi Hakim Həskani “Şəvahidut-tənzil” kitaında Səid in Cüeydən, o da İn Aasdan elə nəql edi “Qua” ayəsi nazil olandan sona Peyğəməə (s) dedilə “Ey Allahın Peyğəməi! Sevilməsi Allah təəfindən vaci edilən kəslə kimlədi?” O həzət elə uyudu “Əli, Fatimə və onlaın iki oğlu!” (“Şəvahidut-tənzil”, 2-ci cild, səh. 130.) /Həmin kitada müxtəlif sənədlələ İn Aasdan həmin məzmunda digə əvayətlə də nəql olunmuşdu. (Yenə oada, səh. 131-135.) /2. Yenə həmin kitada Əu Əmamə ahilidən nəql olunu ki, Peyğəməi-əkəm (s) elə uyumuşdu /اِنَّ اللهَ خَلَقَ الْاَنْبِياءَ مِنْ اَشَجارٍ شَتّى، وَخُلِقْتُ وَعَلِىّ مِنْ شَجَرَةٍ واحِدَة، فَاَنَا اَصْلُها وَعَلِىٌّ فَرْعُها، (وَفاطِمَةُ لُقاحُها) وَالْحَسَنُ وَالْحُسَيْنُ ثِمارُها، وَ اََشْياعُنا اَوْراقُها، فَمَنْ تَعَلَّقَ بِغُصْنٍ مِنْ اَغْصانِها نَجى وَمَنْ زاغَ هَوى، وَلَوْ اَنَّ عَبْداً عَبَدَاللهَ بَيْنَ الصَّفا وَالْمَرْوَةِ اَلْفَ عامِ، ثُمَّ اَلْفَ عامِ، ثُمَّ اَلْفَ عامِ، حَتّى يَصِيرَ كالشَّنِّ الْبالِس، ثُمَّ لَمْ يُدْرِكْ مَحَبَّتَنااَكَبَّهُ اللهُ عَلَى مِنْخَرَيْهِ فِى النّارِ ثُمَّ قَرَءَ قُلْ لا اَسئَلُكُمْ عَلَيْهِ اَجْراً اِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبى /“Allah-taala peyğəmələi müxtəlif ağacladan, mənimlə Əlini isə eyni i ağacdan yaatdı. Mən həmin ağacın köküyəm, Əli udaqlaıdı, (Fatimə o ağacın a veməsi üçün i vasitə,) Həsən və Hüseyn meyvələidi, şiələimiz isə yapaqlaıdı. Onun hə i udağından yapışan kəs nicat tapa, ayı düşən kəs zəlalətə uğaya. Allaha Səfa və Məvə (dağlaı) aasında min il sona daha min il sona aşqa i min il iadət edi, nəticədə tuluq kimi köhnəli quuyan, lakin izi sevməyən əndəni Allah-taala üzü üstə oda (cəhənnəmə) ata.” Sona o həzət u ayəni (şahid və süut olaaq) tilavət edi “(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində ən yaxınlaımı sevməkdən aşqa i şey istəmiəm.” (Yenə oada, səh. 141) /3. Əhli-sünnənin məşhu təfsi alimi Süyuti “Əd-duul-mənsu” kitaında əhs etdiyimiz ayənin təfsii ilə ağlı Mücahiddən, o da İn Aasdan nəql edilə ki, Peyğəməi-əkəm (s) “(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində ən yaxınlaımı sevməkdən aşqa i şey istəmiəm” ayəsinin təfsiində uyudu “Məqsəd udu ki, Əhli-eytimə münasiətdə haqqımı qouyun və onlaı mənə xati sevin!” (“Əd-duul-mənsu”, 6-cı cild, səh. 7) /4. Əhməd in Hənəl “Fəzailul-xəmsə” kitaında Səid in Cüeydən, o da Amidən elə nəql edi “Qua” ayəsi nazil olandan sona Peyğəməə (s) dedilə “Ey Allahın əsulu! Məhəət əslənilməsi vaci olan yaxın adamlaın kimlədi?” O həzət uyudu “Əli, Fatimə və onlaın iki oğlu!” Peyğəmə (s) u cümləni üç dəfə təka etdi.” (“Ehqaqul-həqq”, 3-cü cild, səh. 2) /u əvayəti Qutui həmin ayənin təfsiində azacıq fəqlə Səid in Cüeydən, o da İn Aasdan nəql etmişlə. /5. Hafiz Əu Nəim İsfahani “Hilyətül-övliya” kitaında Caidən elə nəql edi “i əə kişi Peyğəməi-əkəmin (s) hüzuuna gəli dedi “Ey Məhəmməd! İslamı mənə öyət.” Peyğəmə (s) uyudu “Şəhadət veisən ki, Allahdan aşqa i məud yoxdu, O təkdi, şəiksizdi, Məhəmməd Onun əndəsi və peyğəməidi?” Dedi “unun müqailində məndən i muzd istəyəcəksənmi?” Peyğəmə (s) uyudu “Xey, yalnız qohumlaı sevməyini istəyiəm!” Dedi “Öz qohumlaımı, yoxsa sənin qohumlaını?” Peyğəmə (s) uyudu “Mənim qohumlaımı!” Dedi “Əlini uzat, sənə eyət edim! Hə kəs səni və yaxınlaını sevməsə, Allah ona lənət etsin!” Peyğəmə (ə) uyudu “Amin!” (“Hilyətül-övliya”, 3-cü cild, səh. 201) /6. Məşhu təfsi alimi İn Cəi Təəi də “qua” ayəsinin təfsiində İn Cüeydən elə nəql edi “Məqsəd Peyğəməi-əkəmin (s) yaxın adamlaıdı!” /7. Hakim “Müstədəküs-səhiheyn” kitaında İmam Zeynəlaidindən (ə) elə nəql edi “Əlinin (ə) şəhadətindən sona Həsən in Əli (ə) camaata xütə oxudu və xütəsində özünü tanıtdıaaq uyudu “Mən elə i ailədənəm ki, Allah-taala onlaı sevməyi hə i müsəlmana vaci etmiş və Peyğəməinə (s) uyumuşdu “De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində yaxınlaıma sevgidən aşqa i muzd istəmiəm.” /Əhli-sünnənin digə alimləi də u hədisi nəql etmişlə. O cümlədən, Muhiuddin Təəi “Zəxai”də səh. 138; İn Həcə “Əs-səvaiq”də səh. 101; Süyuti “Əd-duul-mənsu”da, “qua” ayəsinin təfsiində. /8. Əu Cəfə Məhəmməd in Cəi Təəi “Camiul-əyan” kitaında Əud-Deyləmdən elə nəql edi ”Zeynəlaidini (ə) Şama əsi apaı Dəməşqin (davazasının) pillələində saxladıla. Şam əhalisindən i nəfə ayağa qalxı dedi “Allaha şükü olsun ki, sizi öldüü, kökünüzü kəsdi!” Zeynəlaidin (ə) ona uyudu “Heç Quan oxuyusanmı?” Dedi “əli!” uyudu “Quanda “Ha-mim” övladlaını oxuyusanmı?” Dedi “Quanı oxumuşam, amma “Ha-mim” övladlaını göməmişəm!” uyudu “Qul la əsəlukə ələyhi əcən illəl-məvəddətə fil-qua! (Ya Peyğəmə) De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində yaxınlaıma sevgidən aşqa i şey istəmiəm.)” Dedi “Peyğəməin yaxınlaı sizmisiniz?” uyudu “əli!” (“Camiul-əyan”, 25-ci cild, səh. 16) /9. İn Həcə “Əs-səvaiqul-muhiqə” kitaında İmam Əlinin (ə) elə uyuduğunu nəql edi “iz “Ha-mim” övladlaı haqda i ayə nazil olmuşdu və o udu ki, izim dostluq və məhəətimizi möminlədən aşqa kimsə (qəlində) saxlamaz.” Sona u ayəni tilavət etdi “(Ya Peyğəmə!) De ki, mən sizdən unun (peyğəməlik və isalətimin) müqailində yaxınlaıma sevgidən aşqa i şey istəmiəm.” (“Əs-səvaiqul-muhiqə”, səh. 101) /u əvayət azacıq fəqlə “Kənzül-ümmal” kitaında da nəql olunmuşdu (“Kənzül-ümmal”, 1-ci cild, səh. 118). u əvayətdən açıq-aşka aşa düşülü ki, əhs etdiyimiz ayədəki “qua”da məqsəd Peyğəməin (s) yaxın adamlaıdı. “Ha-mim övladlaı”ndan məqsəd, əvvəli “Ha-mim”lə aşlayan suələdi. unla yeddi suədi “Mumin”, “Fussilət”, “Şua”, “Zuxuf”, “Duxan”, “Casiyə” və “Əhqaf”. Qeyd etdiyimiz ayə isə “Şua” suəsindədi (ax “Məcməül-əyan” təfsii, “Mumin” suəsinin aşlanğıcı, vəəqaltı haşiyə, 7-8-ci cild, səh. 512). /10. Zəməxşəi, Fəxi-azi və Qutui öz təfsi kitalaında “qua” ayəsinin təfsiində Peyğəməi-əkəmdən (s) i hədis nəql edilə. u hədisdə Əhli-eyt (ə) sevgisi yüksək qiymətləndiili. Zəməxşəinin “Kəşşaf” təfsiindəki hədisi olduğu kimi yazııq. Peyğəməi-əkəm (s) uyumuşdu “Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə ölsə, dünyadan şəhid olaaq getmişdi. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, ağışlanmışdı. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, tövə ilə dünyadan getmişdi. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, kamil imanla dünyadan getmişdi. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, ölüm mələyi ona ehişt müjdəsi veə, sona Nəki və Münkə (adlı soğu-sual mələkləi) onu müjdələyələ. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, gəlin əy evinə apaılan kimi, ehtimla ehiştə apaıla. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, onun qəindən ehiştə doğu iki qapı açıla. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, qəi əhmət mələkləinə ziyaətgah ola. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə məhəətlə dünyadan getsə, sünnə ilə dünyadan getmişdi. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə ədavətlə dünyadan getsə, qiyamət günü alnına “Allahın əhmətindən məyusdu” yazıldığı halda məhşəə çıxa! /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə ədavət və kin-küduətlə dünyadan getsə, kafi halda dünyadan getmişdi. /Agah olun! Hə kəs Məhəmmədin (s) Əhli-eytinə ədavət və kin-küduətlə dünyadan getsə, ehişt qoxusu duymaz!” (“Kəşşaf” təfsii, 4-cü cild, səh. 220-221; “Kəi” təfsii, 27-ci cild, səh. 165-166 və “Təfsii-Qutui” səh. 5843.) /Maaqlıdı ki, əzi təəssükeş sünni alimləi “Kəşşaf” təfsiinə yazdıqlaı haşiyədə u hədisin nəqlindən sona elə qeyd etmişlə “u hədisin saxtalığı əsə-əlamətindən əllidi!” /Amma onla hədisin saxta olmasına dəlil göstəməmiş, yaxud saxtalığının necə əlli olmasını açıqlamamışla. Səə udu ki, hədisdə Peyğəməi-əkəmin (s) Əhli-eytinin məqam və dəəcəsi əzəmətlə əyan olunmuşdu. u isə onlaın əqidəsinə uyğun deyil. əlkə də, onla ilk dəfə u şəif hədisdə Peyğəmə (s) Əhli-eytinin əzəmətli məqamını müşahidə edidilə. u hədisi eyni əqidəli üç öyük təfsi alimi nəql etsə də, onlaa iad tutmamışla. Fəxi-azi u hədisi nəql etdikdən sona elə yazı “Hədisdəki “ali” sözü haqda fiki ayılığı olsa da, mənim nəzəimcə “ali-Məhəmməd” (Məhəmmədin (s) Əhli-eyti) Peyğəmələ (s) aitə və əlaqələi daha sıx olan şəxslədi. u aitə nə qədə güclü və kamil olasa, yaxınlıq da i o qədə güclənə. Şühəsiz, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin (ə) həzət Peyğəmələ (s) aitəsi hamıdan atıqdı. unun inkaedilməz həqiqət olduğu hamı təəfindən söylənilmiş və mütəvati hədisləə süuta yetiilmişdi. una əsasən, (hamının əqidəsinə göə) onla Peyğəməin (s) övladlaı, Əhli-eytidi. Amma onladan aşqalaının “ali-Məhəmməd”ə aid olması ilə ağlı ixtilaf va. Həqiqətən də, ayı-ayı şəxsləi “ali” sözünün əhatəsinə daxil etmək ağıl və məntiqə, nəql olunmuş əvayətləə qaşı çıxmaqdı.” Fəxi-azi əlavə dəlil və süutla da göstəi ki, u ayə Əli (ə), Fatimə (ə.s), Həsən (ə) və Hüseynə (ə) aiddi. (ax “Kəi” təfsii, 27-ci cild, səh. 166-167.) /Məlum olu ki, “qua” ayəsini təfsi edən “Ayədə Qüeyş kafiləinə xitada məqsəd udu ki, mənim onlala yaxınlığımı unutmayın, u yaxınlıq və qohumluğa göə onlaa əziyyət veməyin” kimi əvayətlə düzgün deyil. Çox ehtimal ki, u saxta hədisləi düzəldənlə Əhli-eytin (ə) məqamını uca göstəən hədisləi əhəmiyyətsiz qələmə vemək istəmişlə. Çünki Qüeyş kafiləinə elə i xita ayənin məfhumuna tam ziddi və Peyğəməin (s) kafiləə “Mən sizdən heç i muzd istəmiəm, lakin mənimlə qohumluq əlaqələi olanlaı unutmayın və onlaa əziyyət veməyin” uyuması qeyi-mümkündü. Onla Peyğəməin (s) isalət və peyğəməliyini əsla qəul etməmişlə. /u əhsimizi Fəxi-azinin “Kəi” və Alusinin “uhul-məani” kitalaında “qua” ayəsinin təfsii ilə ağlı qeyd etdikləi misalala sona çatdıııq. u misala sünni təiqətləindən iinin anisi Şafeinindi. O, elə deyi / /Ya akiən, qif il-muhəssəi min Məna, /Vəhtif i-sakini xifiha vən-nahizi, /Səhəən, iza qazəl-həcicu ila Mina, /Fəyzən kə-multətəmil-fuatil-faizi. /İn kanə əfzən huu ali-Muhəmməd, /Fəl-yəşhidis-səqəlanu inni afiziyyun! / /“Ey (Allah evinin ziyaəti üçün) süva olan, Minanın yaxınlığında şeytana daş atılan yedə (Allah evinin zəvvalaının toplaşdıqlaı öyük məkəzdə) dayan. Xif məscidində (iadətlə məşğul olan), yaxud Kəəyə doğu həəkət edən ütün kəsləi çağı; səhə vaxtı hacılaın sel kimi Mina məntəqəsinə çatdığını gödükdə, fəyad edəək söylə “Əgə Məhəmmədin Əhli-eytini sevmək dini tək etmək hesa ediləsə, onda ütün insanla və cinlə şahid olsunla ki, mən afiziyəm (dindən çıxmışam)!” (“Kəi” təfsii, 27-ci cild, səh. 166 və “uhul-məani”, 25-ci cild, səh. 32) /İlahi! izi namazda salam və salavat göndədiyimiz Əhli-eyti (ə) sevənlədən qəa ve! /İlahi! u sevgini vilayət məqamını tanımaq üçün vasitəyə, u tanışlığı Əhli-eyt (ə) məktəinə taeçiliyə çevi. u, İslamın ən mühüm məqsədidi! /