avatar

22 Oct, 2024,

Düzəliş edildi 27 Dec, 2024

Qurani-Kərimə əsasən dəstəmaz necə alınmalıdır?
Quan izə dəstəmaz almağın qaydasını göstəi /«Maidə» suəsinin 6-cı ayəsində (u suə Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-ə nazil olan axııncı suədi) elə uyuulu /یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَینِ / /“Ey iman gətiənlə! Namaz qılmaq istədiyiniz vaxt üzünüzü və əlləinizi disəyə qədə yuyun, aşı­nızın və ayağınızın i hissəsinə məsh çəkin”. / /Aydındı ki, u ayədə «əculəkum» (ayaqlaınızı) kəl­mə­­si, وَ (və) ağlayıcısının vasitəsi ilə «uusəkum» (aş­la­­ı­nıza) kəlməsinə ağlanmışdı və una göə də hə iki­­sini yumaq deyil, məsh çəkmək lazımdı, istə «əydi­yə­kum» kəlməsini fəthə ilə oxuyaq, istəsə də kəsə ilə (diq­qət edin).[1] /Deməli, Quani-məcid hə i halda, ayaqlaa məsh çəkil­məsini göstəiş vemişdi. / /[1] İzah «Əculəkum» kəlməsinin həəkəsində iki növ qiaət mövcuddu. iincisi kəsədi ki, məşhu qailədən i qupu, o cümlədən Həmzə, Əu Əm, İni Kəsi və hətta Asim (Əu əkin əvayətinə əsasən) lama kəsə vemişdi (لِ). Digə məşhu qailə isə, fəthə ilə oxumuşla və hazıkı Qu’anlaın da hamısı onun əsasında yazılmışdı. /Şühəsiz, u iki e’a (həəkə) aasında mə’naca heç i fəq yoxdu. Əgə kəsə ilə oxunsa, aydındı ki, «uusikum» kəlməsinə ağlanmışdı və onun məfhumu udu ki, dəstəmazda ayaqlaınıza məsh çəkin (necə ki, aşınıza məsh çəkisiniz). Əgə şiələ u qiaətə uyğun əməl etsələ – elə ki, unun çoxlu adıcıllaı vadı – onlaa ey gətiəmi?! /Əgə fəthə ilə oxusaq, yenə də «uuusikum» kəlməsinin məhəllinə ağlanı; ildiyimiz kimi, onun məhəlli fəthədi, çünki «vəmsəhu» fe’linin məf’uludu (tamamlığıdı). una əsasən, hə iki halda mə’nası elədi «ayaqlaınıza məsh çəkin». /Lakin ə’ziləi elə fikiləşmişlə ki, əgə «əculəkum»u fət­hə ilə oxusaq, «vucuhəkum» kəlməsinin yeinə ağlanacaq; yə’ni üzü­nüzü və əlləinizi yuyun, aşınıza məsh çəkin, həmçinin ayaq­la­ı­nızı. Haluki, u söz əə ədəiyyatı qaydalaının əksinə ol­maq­la eyni zamanda, Qu’anın fəsahəti ilə də uyğun gəlmi. /Amma onun əə ədəiyyatı qaydalaı ilə müxalif olmasına gəldikdə isə, una göədi ki, mə’tuf (ağlanan) və mə’tufun ələyh aasında, onlaa yad olan i cümlə yeləşmişdi. Sünnüləin məşhu nəhv alimləinin sözünə əsasən «əculəkum» kəlməsinin «vücuhəkum» sözünə ağlanması qeyi-mümkündü. Çünki fəsahətli əə kəlamında heç vaxt eşidilməmişdi ki, i şəxs elə desin «Zəətu Zeydən və məətu i əkin və Əmən». Yə’ni Zeydi vudum, əkin yanından keçdim və Əmi (məqsədi də Əmi vumaq olsun; «Munyətül-müsəlli»nin, şəhi, səh.16). Nəinki fəsahətləin ən kamili və tamamı olan Qu’an, hətta adi camaat da elə sözlə danışmı. una əsasən, ə’zi sünnü mühəqqiqləinin dediyinə göə, «əculəkum» kəlməsi nəs (fəthəli) olduqda «iuusikum»un məhəllinə ağlanı və hə i halda ayənin məfumu idi; yə’ni aşınıza və ayaqlaınıza məsh çəkin. / /Ayətullahul-uzma Şeyx Məkaim Şiazi

We use cookies to enhance your browsing experience, serve personalized ads or content, and analyze our traffic. By clicking "Accept", you consent to our use of cookies. learn more Accept