Qurani-Kərimə əsasən dəstəmaz necə alınmalıdır?
Quan izə dəstəmaz almağın qaydasını göstəi /«Maidə» suəsinin 6-cı ayəsində (u suə Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-ə nazil olan axııncı suədi) elə uyuulu /یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَکُمْ وَأَیْدِیَکُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِکُمْ وَأَرْجُلَکُمْ إِلَى الْکَعْبَینِ / /“Ey iman gətiənlə! Namaz qılmaq istədiyiniz vaxt üzünüzü və əlləinizi disəyə qədə yuyun, aşınızın və ayağınızın i hissəsinə məsh çəkin”. / /Aydındı ki, u ayədə «əculəkum» (ayaqlaınızı) kəlməsi, وَ (və) ağlayıcısının vasitəsi ilə «uusəkum» (aşlaınıza) kəlməsinə ağlanmışdı və una göə də hə ikisini yumaq deyil, məsh çəkmək lazımdı, istə «əydiyəkum» kəlməsini fəthə ilə oxuyaq, istəsə də kəsə ilə (diqqət edin).[1] /Deməli, Quani-məcid hə i halda, ayaqlaa məsh çəkilməsini göstəiş vemişdi. / /[1] İzah «Əculəkum» kəlməsinin həəkəsində iki növ qiaət mövcuddu. iincisi kəsədi ki, məşhu qailədən i qupu, o cümlədən Həmzə, Əu Əm, İni Kəsi və hətta Asim (Əu əkin əvayətinə əsasən) lama kəsə vemişdi (لِ). Digə məşhu qailə isə, fəthə ilə oxumuşla və hazıkı Qu’anlaın da hamısı onun əsasında yazılmışdı. /Şühəsiz, u iki e’a (həəkə) aasında mə’naca heç i fəq yoxdu. Əgə kəsə ilə oxunsa, aydındı ki, «uusikum» kəlməsinə ağlanmışdı və onun məfhumu udu ki, dəstəmazda ayaqlaınıza məsh çəkin (necə ki, aşınıza məsh çəkisiniz). Əgə şiələ u qiaətə uyğun əməl etsələ – elə ki, unun çoxlu adıcıllaı vadı – onlaa ey gətiəmi?! /Əgə fəthə ilə oxusaq, yenə də «uuusikum» kəlməsinin məhəllinə ağlanı; ildiyimiz kimi, onun məhəlli fəthədi, çünki «vəmsəhu» fe’linin məf’uludu (tamamlığıdı). una əsasən, hə iki halda mə’nası elədi «ayaqlaınıza məsh çəkin». /Lakin ə’ziləi elə fikiləşmişlə ki, əgə «əculəkum»u fəthə ilə oxusaq, «vucuhəkum» kəlməsinin yeinə ağlanacaq; yə’ni üzünüzü və əlləinizi yuyun, aşınıza məsh çəkin, həmçinin ayaqlaınızı. Haluki, u söz əə ədəiyyatı qaydalaının əksinə olmaqla eyni zamanda, Qu’anın fəsahəti ilə də uyğun gəlmi. /Amma onun əə ədəiyyatı qaydalaı ilə müxalif olmasına gəldikdə isə, una göədi ki, mə’tuf (ağlanan) və mə’tufun ələyh aasında, onlaa yad olan i cümlə yeləşmişdi. Sünnüləin məşhu nəhv alimləinin sözünə əsasən «əculəkum» kəlməsinin «vücuhəkum» sözünə ağlanması qeyi-mümkündü. Çünki fəsahətli əə kəlamında heç vaxt eşidilməmişdi ki, i şəxs elə desin «Zəətu Zeydən və məətu i əkin və Əmən». Yə’ni Zeydi vudum, əkin yanından keçdim və Əmi (məqsədi də Əmi vumaq olsun; «Munyətül-müsəlli»nin, şəhi, səh.16). Nəinki fəsahətləin ən kamili və tamamı olan Qu’an, hətta adi camaat da elə sözlə danışmı. una əsasən, ə’zi sünnü mühəqqiqləinin dediyinə göə, «əculəkum» kəlməsi nəs (fəthəli) olduqda «iuusikum»un məhəllinə ağlanı və hə i halda ayənin məfumu idi; yə’ni aşınıza və ayaqlaınıza məsh çəkin. / /Ayətullahul-uzma Şeyx Məkaim Şiazi