Əəfat Məkkənin död fəsəxliyində yeləşən geniş i səhanın adıdı. Hacıla Zilhəccə ayının doqquzuncu günündə günotadan gün atana qədə oada qalıla. u diyaın nə üçün Əəfat adlandıılması aədə i neçə nəzə veilmişdi. O cümlədən, vəhy mələyi Cəail həcc əməlləini İahimə oada öyətmişdi. O zaman İahim – “Əəftuəəftu” – yəni tanıdımtanıdım” – dedi. /Amma u cü ad qoymanın aşqa i həqiqətə də işaə olunmasını ehtimal vemək ola. O da undan iaətdi ki, həccin ilk məhələsinin aşlandığı u diya Pəvədigaı tanımaq, Onun pak və müqəddəs Zatına məifət tapmaq üçün çox əlveişli i mühitdi. Doğudan da insanın o diyaa qədəm qoyakən özündə hiss etdiyi mənəvi və uhi caziə heç i əyanla vəsf edilə ilməz. Qəiə i əaəlik hamı i şəkildə, yeknəsəq, dünyanın maddi əəzəkləindən, hayküyləindən uzaqda olan i çöldə otumuş, günah aludəlikləindən asudə olan i fəzada, vəhy mələyi Cəailin şəhpə saldığı, Hacəin “zəmzəm”, İahim Xəlilin həzinhəzin azniyaz səsləinin eşidildiyi i diyada, həzəti Məhəmməd (s)in və islam mücahidləinin təki nidalaının eşidildiyi i elə i səhada sanki təiətin fövqündə olan mücəəd aləmləə i qapı açılı. elə i mühitdə insan öz Pəvədigaına sığınaaq sanki Ona yeni i məifət tapı, öz məhuuna qovuşmuş aşiqlə tək səməst olu və i anlığa ümumi xilqətin həmahəng olan təsih pıçıltılaı ilə öz vücudunda itidiyi və i ömü axtaışında olduğu şeyi tapı. Öz halına aif olu və ili ki, heç i şey onun daxilindəki yanğını söndüməyə qadi deyil, gecəgündüz həisliklə ağlada, səhalada vunuxaaq axtadığı i valıq unladan tamamilə aşqa i şeydi. Onun u vaxta qədə astlaşdığı yalançı məudla daxilindəki yanğını söndüə ilməz. O aşa düşü ki, uhunun ənginlikləində aşqa i gövhə yatmışdı ki, o, həqiqətdə indi tapdığı həmin şeydi. əli, Əəfat məhz u səədən Əəfat adlandıılmışdı. Necə də münasi və maaqlı i ad! /Məşəulhəamın da elə adlandıılmasına gəldikdə isə, oanın həcc şüalaı üçün məkəz və əzəmətli məasim nişanələi olmasını qeyd etmişlə. Amma unutmaq olmaz ki, “məşə” kəlməsi “şüu” kökündən alınmışdı. Zilhəccənin onuncu gecəsi – elə i həyəcanlı və taixi i gecədə Allah evinin ziyaətçiləi Əəfatdakı təiyəvi günü axada qoyduqdan sona oa köçü və i gecəni sühə qədə oada, ulduzlaı sayışan səmanın altında, öyük Məhşəin (yə”ni Qiyamətin) kiçik nümunəsi olan i diyada keçiilə. Cəmiyyətin, təlatümlü dəya kimi dalğalandığı, tufanın hə yei üüdüyü i yedə izdihamlı camaatın həzin səsləi sühə qədə kəsilmək ilmi. elə səfalı, hə növ aludəlikdən pak olan i mühit insanı vəcdə gətii, ehamın ağ məsum paltaında, naın qumlaın üstündə əyləşəək, öz qəlində təfəkkü və şüudan yeni çeşmələ qaynadığını hiss edi və onun öz qəlinə süzülməsini aydınca hiss edi. una göə də oa “Məşə” deyili. /ثُمَّ أَفِيضُواْ مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ /Allah-taala u ayədə Queyş qəiləsinin özünə mənsu etdiyi imtiyazladan iini əsassız və atil hesa edi. Onla özləini hüms (dində möhkəm olan şəxslə), Həzəti İahimin övladlaı və Kəə evinin qəyyumlaı hesa edi və sai əələin özləinə mənsu etdikləi məqamı əsmi şəkildə qəul etmidilə. Onla deyidilə ki, iz Məkkə həəmi hüdudlaından kənada olan heç i şeyin ehtiamını Məkkədə olan şeyləin ehtiamına əaə hesa etməməliyik. Əks halda, əələ izə qədiqiymət veməz. una göə də onla həəmin hüdudlaından kənada yeləşən Əəfatda vüqufu (dayanmağı), u əməlin İahim (ə)ın ayinində həcc əməlləinin i hissəsi olduğunu iləilə tək edidilə. /Quan u ayədə müsəlmanlaa göstəiş vei ki, Əəfatda dayansınla və ilikdə oadan Məşəə gəlsinlə və oadan da Minaya köçsünlə, eləliklə, yuxaıda qeyd olunan yanlış imtiyazı aadan qaldısınla. /Qeyd olunanladan məlum olu ki, u ayədəki (“əfazə” felinin məsdəi olan) “ifazə” (həəkət) sözü Məşəulhəamdan Minaya doğu köç etməyə işaə edi. una göə də tətiə dəlalət edən “summə” kəlməsindən sona (yəni Əəfatdan həəkət etdikdən sona) Məşə sözü qeyd olunmuşdu. /Həqiqətdə Quan u əyanla göstəiş vei ki, heç i istisna olmadan ütün insanla əvvəlcə Əəfata getməli, oadan Məşəulhəama və daha sona Minaya köçməlidilə. /Sona uyuulu ki, Allahdan ağışlanmaq istəyin və cahiliyyət dövünün yanlış fiki və xəyallaından uzaq olun /وَاسْتَغْفِرُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ /Çünki həcc əaəlik və qadaşlıq dəsidi. Ayədə qeyd edili ki, Allah-taala ağışlayan və məhəmətlidi.