İmam Sadiq (ə) buyurur: Bəndəliyin həqiqətini 3 məsələni dərk etməklə qazanmaq olar?!
Unvani Bəsri adlı bir səhabə İmam Sadiqdən (ə) soruşdu: Bəndəliyin həqiqəti nə ilədir?
İmam Sadiq (ə) buyurdu: \"Bəndəliyin həqiqəti 3 məsələni dərk etmək mümkündür:
Birincisi budur ki, Allah bəndəsi ilahi nemətləri özü üçün bir mülk (və daimi güc) bilməsin. Çünki həqiqi bəndələr bilirlər ki, var-dövlətin həqiqi sahibi deyillər. imanlıların baxışında var-dövlətin həqiqi sahibi Allahdır. və O harda xərclənməsini əmr edərsə mömin var-dövləti ora xərcləyər.
İkincisi odur ki, ilahi qəza-qədər qarşısında hiyləgərlik etməsin. (məsələn halal yolla çətinliklər baş verib. Başqalarının haqqını tapdamamalı, ilahi qəza-qədər razı olsun)
Üçüncüsü odur ki, onun bütün vaxtları Allah-Taalanın əmr və nəhylərini dirçəltmək yolunda işlədilsin.
Şeyx Ənsarinin baxışında kəbirə günahı necə tanımaq olar?
Mərhum Şeyx Ənsari ədalət risaləsində beş yol göstərir: Birinci yol: Mötəbər rəvayət; bu rəvayətdə bildirilməlidir ki, günah böyük günahdır.
İkinci yol: Аyə və ya mötəbər rəvayət; məsələn, bir günah haqqında deyilir ki, Allah-tәala bu günaha yol verən üçün cəhənnəm əzabını vacib etmişdir. Üçüncü yol: Allah-tәala Qurani-məciddə müəyyən günaha yol verən üçün əzabın qəti olduğunu bildirir. Həzrət Əbdül-Əzimdən ikinci rəvayətdə həmin ayələrə işarə olunur. Dördüncü yol: Ağıl və nəql yolu; ağıl və ya nəql təsdiqləyir ki, bir günah hansısa böyük günahdan daha ağırdır. Məsələn bildirilir ki, möminin arxasınca danışmaq, onun qeybətini etmək zinadan ağırdır. Uyğun bəyanatdan anlaşılır ki, möminin arxasınca danışmaq da kəbirə günahdır...
Səni tərifləyən şəxsin sözləri qarşısında hansı işi görməlisən?
Bütün camaat sənə «yaxşı adamsan» desə də, sən onların bu sözündən sevinməyəsən! \"Özünü Allahın kitabı olan Quranla müqayisə et\"! İnsanın günaha düşməsinin səbəblərindən biri də onun cəmiyyətdə ictimai məhrumiyyətlərə uğramasıdır. İşlərini xalis ilahi məqsədlərə uyğunlaşdırmayan şəxslərin xoşbəxt və ya bədbəxt olması camaatın onlara qarşı hansı fikirdə olduğundan asılıdır. Yəni onlar həyatda xoşbəxtliyi camaatın onları tərifləməsində, bədbəxtliyi isə camaatın onları pisləməsində görürlər. Belə şəxslər ictimai məhrumiyyətlərə uğrayan zaman özlərində həqarət hissləri keçirirlər. Nəticədə bu hiss onların qəlbində başqalarına qarşı düşmənçilik və kin-küdurət toxumunu əkir və bu yolla da onları müxtəlif günahlara sövq edir. Deməli, bu cür günahların bünövrəsini işlərini qeyri-ilahi hədəflərə görə icra etmək təşkil edir...
İnsani dəyərlərə hörmət zəruridirmi?!
İnsan yaranmışların şərəflisi olduğuna diqqət etsə, çirkin əxlaq və günahdan qaçar. Özünü insan adlandıran varlıq heyvani hisslərə necə təslim ola bilər?! Həzrət Əli (ə) buyurur: «Özünü əziz tutan insan üçün şəhvətlər ləyaqətsiz görünür». İmam Səccaddan (ə) soruşdular ki, ən dəyərli insan kimdir? Həzrət cavab verdi ki, ən dəyərli insan özünü dünyadan dəyərli biləndir. Ruhani kəramətlərə diqqət özünütərbiyədə faydalıdır. İnsan özünə müraciət edə bilər ki, axı sən qüdsi-aləmdən gəlmisən. Axı sən Allahın xəlifəsisən! Axı sən əbədi həyat üçün yaranmısan! Sənə heyvani hisslərə tabe olmaq yaraşırmı?!...
Həqiqi mömin əyləncəyə vaxt sərf edə bilərmi?
İnsan dəmir maşın deyildir ki, durmadan işləsin. Əslində, maşının da hissələri işlədikcə qızır, soyuması və yağlanması lazım gəlir. İnsan isə maşından fərqli olaraq cismlə yanaşı, ruha da malikdir. İnsanın gözü, əl-ayağı yorulub, istirahətə ehtiyaclı olduğu kimi, ruhu da yorulur və dincini almaq istəyir. İnsanı psixoloji yorğunluqdan çıxaran ən gözəl vasitə, sağlam əyləncədir. Təcrübədə sübut olunmuşdur ki, ruh yorulduqca, onun işinin keyfiyyəti aşağı enir. Qısa müddət əyləncə ilə məşğul olduqdan sonra ruh dirçəlir, yenidən işləməyə həvəs yaranır. İmam Sadiq (ə) buyurur: «Təbukdan qayıdan peyğəmbər, öz yaxınları arasında cıdır müsabiqəsi keçirdi. Həzrətin dəvəsinə minmiş Üsamə, cıdırda qalib gəldi». («Səfinətül-bihar», 1-ci cild, səh.596.)
Təsbihati-ərbəənin sirri və mənası nədir?
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Allah Təala bilir ki, bəni-Adəm Allaha yalan deyir, ona görə də buyurur: “Subhənallah”. Yəni, Allah insanların dediklərindən münəzzəh və pakdır. Allah Təala bilir ki, bəndələri nemətinin şükrünü yerinə yetirmirlər, ona görə də bəndələrinin Onu həmd etməsindən əvvəl O, özünü mədh etmişdir. “Əlhəmdulillah”. Bu İlahi həmd və sitayiş – ilk kəlamdır ki, əgər olmasaydı, Allah heç bir zaman heç kəsə nemət verməzdi. “Lə iləhə illəllah”, yəni Allahın vahid olmasına şəhadət verməkdir. Bəndələrin əməlləri qəbul olmaz, məgər onunla. Bu, təqva kəlməsidir ki, Qiyamət günü əməl tərəzisi onunla ağır olacaqdır. “Allahu Əkbər” – ən üstün kəlam və Allah yanında onların ən sevimlisidir. Yəni, varlıq aləmində Allah Təaladan böyüyü yoxdur. Namaz düzgün olmaz, məgər onunla. Çünki namaz Allah üçün əziz və dəyərlidir və Allah adı da Əzz və Cəll Haqq üçün əziz və dəyərlidir”...
Zəkat verməyin vacibliyinin sirri nədədir?
İmam Riza (ə) cavab yazır: \"Zəkat – yoxsulların ruzisi və qüvvətidir. Zənginlərin malını qoruyar. Ona görə də Allah Təala düzgün insanları vəzifələndirmişdir ki, yoxsul və miskinlərə əl tutsun və onların işləri ilə məşğul olsun. Belə ki, Allah Təala buyurur: \"Mallarınız və canlarınız barədə mütləq imtahan ediləcəksiniz”. (\"Ali-İmran” 186). Məqsəd odur ki, malınızın zəkatını çıxardasınız. Nəfsinizin imtahanı odur ki, nəfsinizi səbir etməyə hazır edəsiniz və Allahın nemətlərinə görə şükrünü əda edəsiniz. Ümidvar olun ki, bu nemətlər sizin üçün artacaqdır, bir şərtlə ki, siz də zəiflərə qarşı mehribanlığınızı artırasınız. Miskinlərə sevgi göstərəsiniz. Bu zəkat – zənginlər üçün öyüd və nəsihətdir. Belə ki, ona diqqət edərək, axirətin yoxsullarına çevrilə bilərlər və nəticədə axirətdə yoxsulluğu aradan qaldıra bilən şeyləri hazır edə bilərlər...
İmamların (ə) hərəmləri yanında dəfn olunmaq insana nə vəd edir?
Əhli-beyt (ə) məktəbinin əqidəsinə görə, Məsum İmamların (ə) qəbirləri müqəddəs məkanlar hesab olunur. Ona görə də hər bir mömin və günahkar insan səy göstərir ki, onların qəbirlərinin kənarında dəfn oluna bilsin. Bu yolla onların müqəddəs qəbirlərinin feyzindən bəhrələnə bilsinlər.
Muhəqqiq Behbani nəql edir: \"Yuxuda İmam Hüseyni (ə) gördüm. Həzrətə (ə) dedim: \"Ey, mənim Mövlam! O kəs ki, sizin ətrafınızda dəfn olunar, ondan sual olunarmı?”. Buyurdu: \"Hansı mələkdir ki, buna cürəti çatsın?”...
“Allaha itaətsizliyin başında hansı 6 amil durur...”
İmam Kazım (ə) buyurur: “Allah Qiyamət günü üç dəstə insana ərşinin kölgəsində pənah verəcəkdir: O kəs ki, müsəlman qardaşını evləndirər. O kəs ki, din qardaşına xidmət edər, o kəs ki, müsəlman qardaşının sirrinin ifşa olmasının qarşısını alar”. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Allaha itaətsizliyin başında 6 amil durur: 1. dünya sevgisi. 2. vəzifə sevgisi. 3. yemək sevgisi. 4. yuxu sevgisi. 5. rahatlıq sevgisi. 6. qadın sevgisi”.
İmam Əli (ə) buyurur: “Dünya sevgisi qulağı hikməti eşitməkdən kar edər. Qəlbləri bəsirət gözünü görməkdən kor edər”.
Dirilərin ölənlər üçün ən yaxşı hədiyyəsi nələr ola bilər?
Əgər ölünün qəbri başında ölünü yada salıb, “Fatihə” oxuyarlarsa, ona görə bağışlanma diləyib dua edərlərsə, həmin ölünün bərzəxdəki halı yaxşılaşar. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Dirilərin ölülər üçün ən yaxşı hədiyyəsi - dua və bağışlanma diləməkdir”. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Dirilər hədiyyədən sevindikləri kimi, ölülər də onlara görə bağışlanma diləməkdən sevinərlər”. Dirilərin ölüləri ziyarət etməsi onlar üçün bir ibrət dərsidir və ölümü xatırladar. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Ölülərinizin ziyarətinə gedin ki, sizi axirəti (ölümü) yada salsın”.