span style="font-size12pt;"span style="font-size12pt;"Cava Şiələin nəzəindən Peyğəməi Əkəm (s)-i göü onunla müsahi (yoldaş) olanla i neçə qismə ölünü. iz u qismləi şəh etməzdən öncə səhaənin təifini qısa şəkildə deyiik. “Peyğəmə səhaəsi” ilə əlaqəda müxtəlif təiflə qeyd olunmuşdu. O cümlədən /1-Səid ini Müseyyi deyi “Səhaə o kəsdi ki, i, yaxud iki il müddətində Peyğəməi Əkəm (s)-lə yanaşı olmuş, onunla ilikdə i, yaxud iki mühaiədə iştiak etmiş və vuuşmuşdu.” (“Usdul-ğaə”, 1-ci cild, səh.11-12, Misi çapı.) /2-Vaqidi deyi “Alimləin nəzəinə göə hə kəs Peyğəməi Əkəm (s)-i göü və islamı qəul edisə, həmçinin din işində təfəkkü edəək ona azı olmuşsa izim nəzəimizdə Peyğəmə səhaəsi hesa olunu, hətta günün i saatı qədə olmuş olsa elə.” (“Usdul-ğaə”, 1-ci cild, səh.11-12) /3-Məhəmməd ini İsmail uxai elə deyi “Müsəlmanladan hə kəs Peyğəmə (s)-lə müsahi olmuşsa, yaxud onu gömüşsə o həzətin səhaəsi adlanı.” /4-Əhməd ini Hənəl deyi “Hə kəs i ay, yaxud i gün, yaxud i saat Peyğəmə (s)-lə müsahi olmuşsa, yaxud o həzəti gömüşsə səhaələdən sayılı.” (“Usdul-ğaə”, 1-ci cild, səh.11-12) /Sünnü alimləinin nəzəində istisnasız olaaq ütün səhaələin ədalətli olması məsələsi danılmaz i pinsip kimi qəul edilmişdi. Yəni hə kəs Peyğəmə (s)-lə müsahi olmuşsa hökmən adildi. (“Əl-istiya fi əsmail əsha”, 1-ci cild, səh.2) /İndi isə Quanın aydınlıq veən ayələinin sayəsində u nəzəiyyələi aaşdıı, şiənin vəhy məntiqindən qaynaqlanan nəzəini qeyd ediik /Taixdə on iki mindən atıq adam “Peyğəmə (s) səhaəsi” kimi qeyd edilmişdi ki, onlaın aasında müxtəlif simala gözə dəyi. Şühəsiz, Peyğəməi Əkəm (s)-lə müsahi olmaq öyük i iftixadı ki, müəyyən insanlaa nəsi olmuşdu və islam ümməti də onlaa həmişə ehtiam nəzələi ilə axıla. Çünki onla islam dinini qəul edən ilk şəxslə olmuş, islamın izzət və şövkətli ayağını ilk dəfə olaaq ucaltmışla. Quan da daim u həəkatın önündə gedən elə ayaqdalaı təifləyəək uyuu /لَا يَسْتَوِي مِنكُمْ مَنْ اَنفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ اُوْلَئِكَ اَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ اَنفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا /“Məkkənin fəthindən qaaq mal-dövlətləini (Allah yolunda) ehsan edi müaizə edənlə u işdən sona infaq və cihad edənlələ əaə deyillə əksinə onla yüksək i dəəcəyə malikdilə.” (“Hədid” suəsi, ayə10) /Eyni halda unu da etiaf etməliyik ki, Peyğəmə (s)-lə müsahi olmaq elə i kimya deyildi ki, ütün insanlaın mahiyyətini dəyişdisin, onlaın hamısına, ömüləinin axıına qədə zəmanət vesin və aqillə cəgəsində qəa vesin. u məsələnin aydın olması üçün hə şeydən öncə ütün müsəlmanla təəfindən qəul edilən Quana üz gətii və onun həll olunmasında u müqəddəs asimani kitadan kömək istəyiik / / /Vəhy məntiqində Peyğəməi Əkəm (s)-in hüzuuna çatan və onunla müsahi olan (yoldaşlıq edən) şəxslə iki dəstədi / / /Onla Quan ayələində təiflənmiş, islamın şövkətinin və əzəmətli saayının ünövəsini qoyanla kimi qeyd olunanladı. iz uada həmin dəstədən olan səhaələlə əlaqəda əzi ayələi qeyd ediik / / /وَالسَّابِقُونَ الاَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالاَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِاِحْسَانٍ رَضِيَ اللّهُ عَنْهُمْ وَرَضُواْ عَنْهُ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الاَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا اَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ /“Mühaci, ənsa və onlaa tae olan ilk iman gətiənlə... Allah onladan, onla da Allahdan azıdı və Allah, ağaclaının altından çayla axan ehişt ağlaını onla üçün hazılamışdı, u, həqiqətən də öyük qutuluşdu.” (“Tövə” suəsi, ayə100) / / /لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ اِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَاَنْزَلَالسَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا /“Allah, səninlə ağacın altında eyət edən möminlədən azı oldu və onlaın qəlləindən keçənləi ildi. undan sona onlaın qəlinə aamlıq nazil etdi və yaxın olan qələəni onlaa mükafat vedi.” (“Fəth” suəsi, ayə18) / / /لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ اُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَاَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ اُوْلَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ /“Öz ev-eşikləindən qovulu uzaqlaşdıılan mühaci müsəlmanla, Pəvədigaın fəzl və məhəmətini axtaan, Allaha və Peyğəməinə kömək edənlə üçün... Onla həqiqətən doğuçuladı.” (“Həş” suəsi, ayə8) / /مُحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ اَشِدَّاءُ عَلَي الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُكَّعًا سُجَّدًا يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِيمَاهُمْ فِي وُجُوهِهِم مِّنْ اَثَرِ السُّجُودِ /“Məhəmməd Allahın əsuludu, onun köməkçiləi və onunla olanla kafiləə qaşı qəliz, i-iləi aasında mehiandıla. Onlaı üku və səcdə halında göəsən ki, Allahın fəzl və məhəmətini axtaıla, onlaın üzləində səcdənin əsələi vadı.” (“Fəth” suəsi, ayə29) / / /İkinci dəstə Peyğəmə (s)-lə müsahi olmalaına axmayaaq atinləi ilə zahiləi düz gəlməyən müna-fiqlədi. Quani-Kəim onlaın mahiyyətini, iç üzünü ifşa edəək Peyğəmə (s)-i onlaın valığından qoxudu. uada nümunə olaaq onladan i neçəsini qeyd ediik / / /اِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ اِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ اِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ اِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ /“(Ey Peyğəmə,) o zaman ki, münafiqlə sənin yanına gəli dedilə “iz şəhadət veiik ki, sən Allahın peyğəməisən.” Allah ili ki, sən Onun əsulusan və o həm də şahidlik vei ki, münafiqlə yalan danışıla.” (“Munafiqun” suəsi, ayə1) / / /وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الاَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ اَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَي النِّفَاقِ لاَ تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ /“Sizin ətafınızda olan əzi çöl əələi münafiqdilə və Mədinə əhlindən əziləi nifaqa (ikiüzlülüyə, münafiqliyə) qəq olmuşla. Sən onlaı tanımısan, iz onlaı tanıyııq.” (“Tövə” suəsi, ayə101) / / /وَاِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ مَّا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ اِلَّا غُرُورًا /“Münafiqlə və qəlləində xəstəlik olanla Allahın və Peyğəməin vədəsini eşitdikləi zaman “u yalandan aşqa i şey deyildi” - deyidilə.” (“Əhza” suəsi, ayə12) / /وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلاً صَالِحًا وَآخَرَ سَيِّئًا عَسَي اللّهُ اَن يَتُوبَ عَلَيْهِمْ اِنّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ /“Öz günahlaına etiaf edən əziləi yaxşı əməlləini pis əməllələ qaışdımışla, əlkə Allah onlaın tövəsini qəul edə. Allah ağışlayan və mehiandı.” (“Tövə” suəsi, ayə102) /Qeyd olunan ayələdən aşqa, Peyğəmə (s)-dən nəql olunmuş çoxlu əvayətlədə əzi səhaələ məzəmmət edili. Misal olaaq, onladan ikisini qeyd ediik /1-Əu Hazim, Səhl ini Səddən əvayət edi ki, Peyğəməi Əkəm (s) uyudu /اَنَا فَرَّطُّكُمْ عَلَي الْحَوْضِ مَنْ وَرَدَ شَرِبَ وَ مَنْ شَرِبَ لَمْ يَظْمَاْ اَبَدًا وَ يَرِدَنَّ عَلَيَّ اَقْوَامٌ اَعْرِفُهُمْ وَ يَعْرِفُونَنِي ثُمَّ يُحَالُ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ /“Mən (qiyamətdə) sizi hovuza təəf göndəiəm, hə kəs ona vaid olusa ondan içi, hə kəs də içisə onun susuzluğu əədi olaaq aadan qalxı. i qup mənim yanıma gəli, mən onlaı tanıyıam, onla da məni tanıyıla, sona mənimlə onla aasında fasilə salını.” /Əu Hazim deyi Mən u hədisi oxuyan zaman Noman ini Əi Əyyaş eşidi dedi Səhldən elə eşitdinmi? Dedim əli. Dedi Şəhadət veiəm ki, Əu Səid Xidi də u hədisi aşağıdakı əlavə ilə Peyğəmə (s)-dən nəql edidi /اِنَّهُمْ مِنِّي فَيُقَالُ اِنَّكَ لَا تَدْرِي مَا اَحْدَثُوا بَعْدَكَ فَاَقُولُ سَحْقًا سَحْقًالِمَنْ بَدَّلَ بَعْدِي /“(Mən deyəcəyəm Pəvədigaa, axı) onla məndəndi?! Deyiləcək Sən ilmisən ki, onla səndən sona nələ etdilə! Sona mən deyiəm Allahın əhmətindən uzaq olsun o kəslə ki, (məndən sona Allahın hökmləini) dəyişdidilə.” (“Camiul-üsul” (ini Əsi), 11-ci cild, səh.120, 7972-ci hədis) /“Mən onlaı tanıyıam, onla da məni tanıyıla, eləcə də “məndən sona dəyişdidilə” cümləsindən məlum olu ki, “onla” dedikdə məqsəd i müddət Peyğəmələ yoldaş olan səhaələdən əziləidi. /2-uxai və Müslim Peyğəməi Əkəm (s)-in elə uyuduğunu nəql etmişlə /يَرِدُ عَلَيَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ رَهْطٌ مِنْ اَصْحَابِي -اَوْ قَالَ مِنْ اُمَّتِي- فَيُحْلَؤُونَ عَنِ الْحَوْضِ فَاَقُولُ يَا رَبِّ اَصْحَابِي، فَيَقُولُ اِنَّهُ لَا عِلْمَ لَكَ بِمَا اَحْدَثُوا بَعْدَكَ اِنَّهُمْ اِرْتَدُّوا عَلَي اَدْبَارِهِمُ الْقَهْقَرِيِّ /“Qiyamət günündə mənim səhaələimdən (yaxud “ümmətimdən” deyə uyudu) i qupu mənim yanıma gələ, sona onla hovuzdan (“Kovsə” hovzundan) uzaqlaşdııla. (Onlaın Kovsə hovuzuna yaxınlaşı daxil olmalaının qaşısı alına.) Mən deyəəm Pəvədigaa, unla ki, mənim səhaələimdi?! Allah uyua Sən onlaın, səndən sona etdikləi əməllədən agah deyilsən. Onla əvvəlki vəziyyətləinə (cahiliyyət dövünə) qayıtdıla.” (“Camiul-üsul”, 1-ci cild, səh.120, 7973-cü hədis) / / /Quan ayələindən və Peyğəmə (s) sünnəsindən aydın olu ki, Peyğəməi Əkəm (s)-lə müsahi olmaq iftixaına nail olan səhaələdən hamısı (əqidə cəhətindən) eyni səviyyədə olmamışla onlaın i qupu təqvalı və layiqli insanla olmuşla və onlaın dəyəli xidmətləi nəticəsində islam dini inkişaf edi genişlənmişdi. Digə i qupu isə ilk əvvəldən ikiüzlü, münafiq, qəli xəstə və günahka insanla olmuşla. /Deməli şiələin Peyğəmə (s) səhaəsi aəsində olan nəzəi elə Allahın və Peyğəmə (s)-in uyuduğundan iaətdi. /(Əlavə məlumat almaq üçün “Münafiqun” suəsinə müaciət edə iləsiniz.) //span/span