Cava Quanda həzət İsadan sona gələcək Peyğəmə haqqında oxuyuuq “(həzət İsa uyuu) Həqiqətən, mən özümdən əvvəl nazil olmuş tövatı təsdiq edən və məndən sona gələcək Əhməd adlı i Peyğəmələ müjdə veən Allahın elçisiyəm. Onlaa aşka möcüzə gəldikdə deyəcəklə ki, u açıq-aydın i sehdi. İslam alimləi ildiilə ki, həzət Məsihdən danışan u ayə Yuhanna incilinin 14,15,16-cı fəsilləində əyan olunmuşdu. Yuhanna incilində İsadan sona gələcək Peyğəməin adı “Faqlit” kimi ifadə olunmuşdu. Çoxsaylı dəlilləə əsasən incilin u ifadələində İslam Peyğəməi (s) nəzədə tutulu. Məsələni i qədə də aydınlaşdımaq üçün incildəki uyuuqlaı olduğu kimi diqqətinizə çatdıııq “Əgə məni sevsəniz və əhkamımı qousanız, atamdan sizə digə i Faqlit göndəməsini istəyəcəyəm. O, əədilik sizinlə qalacaq. O, əşəiyyətin qəul edə ilmədiyi haqq və doğu i uhdu. Çünki onu gömü və tanımıla. Amma o sizi tanıyı. Çünki sizinlə qalı və sizinlə qalacaq.” /“Mən sizinlə olduğum vaxt u sözləi sizə demişəm. Amma atamın mənim adımla göndəəcəyi faqlit sizə hə şeyi öyədəcək və mənim sizə öyətdiyimi xatıladacaq.” /“u iş olmamış sizə xəə vedim ki, olanadək iman gətiəsiniz.” /“Atam təəfindən sizə göndəəcəyim faqlit, atam təəfindən gələcək doğu uh mənim haqqımda şəhadət veəcək.” /“Mən düz deyiəm ki, mənim getməyim sizin üçün faydalıdı. Əgə mən getməsəm, faqlit gəlməyəcək. Amma getsəm, onu göndəəcəyəm. O gələndən sonа əşəiyyəti günaha, sədaqətə, insafa vada edəcək. Mənə inanmadıqlaı üçün günaha, atamın yanına getdiyim üçün sədaqətə və siz məni i daha göməyəcəksiniz. Aləmin əisi üçün hökm veilmişdi. Sizə deyiləsi çox söz va. Amma indi deyə ilmiəm. O gəldikdən sona sizi doğu yola yönəldə. O özündən heç i söz deməz. Yalnız eşitdikləini deyə. O sizi gələcəkdən xəəda edəcək, məni möhtəəm tutacaq. Çünki o məndə olanlaı tapacaq və sizə xəə veəcək. Atamın olan mənimdi, ona göə deyiəm ki, məndə olanlaı alacaq və sizə xəə veəcək.” /İncildəki “faqlit” kəlməsinin İslam Peyğəməinə aid olması haqqında yetəli dəlilləimiz va. Həmin söz heç də məsihiləin dediyi kimi uhul-qüdsə aid deyil. Məsələni aaşdıaq /1. Əvvəlcə, diqqət yetiməliyik ki, İslamdan qaaq incil alimləi və təfsiçiləi aasında vəd edilmiş son Peyğəmə olduğu yekdilliklə qəul olunudu. Hətta u fikidən sui-istifadə edən əzi adamla özünü faqlit elan edidi. Məsələn, i aid 187-ci ildə (kiçik asiyada) özünü Peyğəmə elan edi dedi “Mən həmin faqlitəm ki, İsa onun haqqında xəə vemişdi.” O özünə i qup adıcıl da toplaya ilmişdi. /2. İslami mənələdə ildiili ki, xistian dünyasının siyasi və dini əhələi İslam Peyğəməi məus edildiyi günlədə incilin vəd etdiyi Peyğəməin intizaında idilə. Həzət Peyğəməin səfii Həəşə hakiminə Peyğəməin naməsini təqdim etdikdə o, naməni oxuyu səfiə dedi “Mən şəhadət veiəm ki, o, kita əhlinin gözlədiyi Peyğəmədi. Həzət İsanın Peyğəməliyini xəə vediyi kimi, o da son Peyğəməin gəlişini müjdə vemiş, onun nişanələini ildimişdi.” /İslam Peyğəməinin gətidiyi məktu um qeysəinə çatdığı vaxt o u məktuu oxuyu, İslam Peyğəməi haqqında aaşdımalaa aşladı. Qeysə cava məktuunda yazdı “Sizin məktuunuzu oxudum, dəvətinizdən agah oldum və ilidim ki, Peyğəmə gələcək. Amma güman edidim ki, həmin Peyğəmə Şamdan çıxacaq...” u taixi sənədlədən əlli olu ki, məsihilə vəd olunmuş Peyğəməin yolunu gözləyidilə və u intiza İncilə əsaslanıdı. /3. Həzət Məsihin faqlit üçün sadaladığı imtiyazla, onun zühu şəaiti və u gəlişin nəticələi haqqında ildidikləi açıq-aşka göstəi ki, faqlit vəd edilmiş Peyğəmədi və göstəilən əlamətlə onun uhul-qüds olması ehtimalını aadan qaldıı. /Məsələni aaşdıaq /a) Həzət Məsih sözə elə aşladı “Əgə siz məni sevəsinizsə, əhkamımı qouyasınızsa, mən atamdan digə i faqlitin göndəilməsini istəyəcəm.” /1.Həzət Məsihin onlaa öz məhəətini xatılatması, ümmətinin vəd olunmuş şəxsə tae olmayacağını ehtimal etməsi, onlaı həmin kəsə tae olmağa vada etməsi göstəi ki, vəd olunmuş şəxs incil təfsiçiləinin ildidiyi kimi uhul-qüds yox, son Peyğəmədi. Əgə faqlit uhul-qüdsə işaə olsaydı, onun qəulu üçün şəait yaatmağa dəyməzdi. /Çünki uhul-qüds qəl və uhla üzəində elə öyük təsiə malikdi ki, onun şühə ilə qaşılanması ehtimalı yoxdu. Yalnız vəd olunmuş Peyğəməin gəlişinə şəait yaatmaq lazım gələ ilə. Çünki Peyğəməin yeganə təsi vasitəsi onun əyanı və təliğidi. Təliğ isə kiminə təsi edə ilə, kiminə isə yox. Həzət İsa əvvəlki xatılamalaı ilə kifayətlənməyi uyuu “İndi həmin iş olmamış sizə deyiəm ki, olanda iman gətiəsiniz.” uhul-qüdsə iman gətimək üçün isə tövsiyyə və məcuiyyətə ehtiyac yoxdu. /2. Həzət Məsih uyuu “Sizə digə i faqlit veiləcək.” Əgə həzət İsa uhul-qüdsü nəzədə tutmuş olsaydı “aşqa i” kəlməsini işlətməzdi. Çünki uhul-qüds yeganədi və onun haqqında “aşqa i” sözünü işlətməyə ehtiyac yoxdu. /) Həzət İsa uyuu “Sizə dedikləimi sizə xatıladacaq” (1426) “Atam təəfindən gələn doğu uh mənim haqqımda şəhadət veəcək.”(1526) /ildiilə ki, həzət İsa daa çəkiləndən 50 gün sona uhul-qüds həvailəə nazil oldu. Sual olunu ki, həvailə 50 gün əzində həzət İsanın uyuduqlaını unutmuşdulamı ki, uhul-qüds onlaı öyətməyə gəldi? Məgə həzət Məsihin şagidləinin uhul-qüdsün şəhadətinə ehtiyacı vadımı?! Amma faqlit kəlməsini vəd olunmuş peyğəməə aid etsək, ütün deyilənlə təəddüdsüz qəul oluna ilə. Çünki Məsih ümməti ondan sonakı uzun müddət əzində incilin i çox göstəişləini unutmuş, hətta incildə öz nəfs istəkləinə uyğun dəyişikliklə apaanla da olmuşdu. Həzət Məhəmməd (s) unudulmuşlaı xatılatdı və İsanın Peyğəməliyinə şəhadət veəək dedi “O da mənim kimi Peyğəmə olu.” Həzət Məhəmməd (s) Məsihin anası haqqında deyilən yesiz sözləə qaşı çıxdı və həzət İsanın Allahın oğlu olması iddiasını ədd etdi. /v) Həzət İsa dedi “Əgə mən getməsəm, faqlit yanınıza gəlməz. (157) O faqlitin gəlişi üçün öz gedişini şət ili. Əgə faqlit uhul-qüds olsaydı, onun gəlişi üçün məsihin gedişi zəui olmazdı. Məsihiləin əqidəsinə göə, uhul-qüds həzət məsihin təliğ üçün ətafa göndədiyi həvailəə nazil oludu. Ona göə də uhul-qüdsün nazil olması üçün məsihin gedişinə ehtiyac yoxdu. Amma faqlit kəlməsi vəd olunmuş Peyğəmə kimi qəul ediləsə, u halda həzət İsanın gedişi onun gəlişi üçün şət sayıla ilə. /d) Üç şey faqlitin nazil olması әlаmәti kimi təqdim olunu Dünyanı günaha, sədaqətə və insafa vada edə; Günaha, çünki mənə iman gətiməzlə;(168) iliik ki, Məsihiləin əqidəsinə göə, uhul-qüds İsa daa çəkiləndən sona həvailəə nazil oldu. O heç kimi günaha, sədaqətə və insafa vada etmədi. Ayədən məlum olu ki, vəd olunmuş şəxs həvailəə yox, günahkalaa zahi oldu. Qeyd etdik ki, günaha vada dedikdə insanlaın inka edəcəyi i haqqın otaya qoyulması nəzədə tutulu. Əgə uhul-qüds həvailəə nazil olmuşdusa, həvailə nəyi inka edi günaha atdıla? Amma nəzədə tutsaq ki, göndəilən İslam Peyğəməidi, onda deyilənlə yeini tapa. Yəni İslam Peyğəməi gəldi, haqqı əyan etdi və əziləi u haqqı qəul etməyi günaha düşdülə. /q) İsa uyuu “Faqlit mənim haqqımda şəhadət veəcək;(1526) “Sizə gələcəkdən xəə veəcək və mənə ehtiam göstəəcək.” (1613) /Həzət Məsihə şəhadət veilməsi i daha göstəi ki, vəd olunan şəxs uhul-qüds deyil. Çünki həvailə elə i şəhadətə ehtiyac duymudula. Həzət İsaya ehtiamla yanaşılması, onun təif edilməsi isə sıf İslam Peyğəməinin uyuqlaına uyğun gələn həqiqətdi. /Yuxaıdakı dəlilləə diqqətlə yanaşsaq, İslam alimləinin qeyd etdiyi həqiqətləi dək edə iləik. Ələttə ki, yuxaıda sadalanan dəlillədən əlavə də dəlillə vadı. /Sonda Fansa öyük ensiklopediyasından söhətimizlə əlaqəli i hissəni oxuculaın nəzəinə çatdıııq “Məhəmməd (s) İslam dininin təsisçisi, Allahın Peyğəməi və Peyğəmələin sonuncusudu; Məhəmməd (s) sözü “çox həmd olunmuş” deməkdi. u sözün kökü “həmd” məsdəidi. “Həmd” isə təif etmək deməkdi. Maaqlıdı ki, eyni kökdən düzəlmiş aşqa i söz Əhməddi. öyük ehtimala göə, Әəistan xistianlaı faqlit sözünü Əhməd kimi tələffüz edidilə. Əhməd də çox əyənilmiş, təifə layiq deməkdi... eləcə, müsəlman yazıçılaı təka-təka xatıladıdıla ki, Faqlit kəlməsi İslam Peyğəməinin (s) zühuuna işaədi. Quanın “Səff” suəsində də u məsələyə aşka şəkildə toxunulmuşdu. /u hissənin tənzilində Fəxul-İslamın təti etdiyi nəfis “Ənisul-Əlam” kitaından istifadə olunmuşdu. / /Аyәtullаh Mәkаim Şiаzi, Аyәtullаh Cәfә Sühаni /