Cava u sual kəlam elminə aiddi. Kəlam elmində nüüvvət və imamət fəslində Peyğəmələin və imamlaın malik olduğu elmlə haqqında geniş şəkildə danışılmışdı. iz həmin məlumatlaı xülasə şəkildə nəzəinizə çatdıııq /Şiə alimləi Peyğəmə və imamlaı dini hökümləin əyanında müctəhid ilmilə. Onlaın nəzəincə, ilahi hökümlə Peyğəmələə və imamlaa ictihad yolu ilə yox, daha üstün i yolla çatdıılmışdı. /Quanın “Nəcm” suəsində Peyğəmə uyuqlaının mənəsi ilahi vəhy hesa olunu. Vəhylə mələklə yolu ilə Peyğəmələə çatdıılı. Müxtəlif elm və ilikləi vəhy yolu ilə əldə edən insanın ictihada, aaşdımalala ilik əldə etməyə ehtiyacı qalmı. Deyilənlə həzət Peyğəməin məsum canişinləinə, imamlaa da aiddi. Onlaa vəhy gəlməsə də, u ilahi insanla malik olduqlaı elmləi qeyi şəkildə əldə etmişlə. Peyğəməin müəyyən səələdən açıqlamadığı məlumatla canişinlə təəfindən tədicən açıqlanmışdı. /Onlaa u sahədə öyük i еlm əta olunmuşdu və onlala ilahi hökümlə aasında heç i pədə yoxdu. əşiiyyətin qiyamət gününədək ehtiyac duyduğu hökümləi Allah-təala öz lütfü ilə onlaa əta etmiş və onlaı digə vasitələdən ehtiyacsız uyumuşdu. /əli, Peyğəmələin və imamlaın ictihada ehtiyacı olmamışdı. İctihad əziyyətsiz, aaşdımasız, ilahi mənələsiz elm əldə edə ilməyənləin işidi. Onla əzən ictihadla, müxtəlif təlaşla göstəməklə də zəui elmləi əldə edə ilmilə. əşəiyyətin ehtiyaclı olduğu əhkam və mаaifi olduğu şəkildə insanlaa çatdıa ilən, u aədə vəhy yolu ilə məlumatlandıılan Peyğəmədi. Peyğəməin ictihada, hansısa mənələə müaciətə, külli məsələlədən cüzi məsələlə çıxamağa ehtiyacı yoxdu. /Peyğəmələin canişinləi də ilahi halal-haamı, hökmləi yetəli şəkildə ilmişlə. Dini hökümlədən ütün incəlikləi ilə xəəda olan şəxslə ictihada ehtiyac duymula. i qədə də aydın desək, ictihad ilahi hökümləi vəhy və Peyğəmələdən isiyyət yolu ilə əldə edə ilməyənlə üçündü. /Amma sünni alimləi xəlifələi i çox məsələlədə müctəhid kimi qəul edilə. Onla öz əqidə kitalaında xəlifələin dedikləini geniş və izahlı şəkildə veilə. unun səəi xəlifələin müctəhid ilinməsidi. Onlaın nəzəincə xəlifələin səhvi onlaın ictihadından qaynaqlanı. əziləi u fiki əsaslandımaq üçün hətta Peyğəməin də əzən ictihad etdiyini ildiilə. /Әqidə və məzhə kitalaından uyğun mələsə ilə ağlı daha əhatəli məlumat əldə etmək ola. / /Аyәtullаh Mәkаim Şiаzi, Аyәtullаh Cәfә Sühаni