Yalan öyük günahladan olmasına axmayaaq, əzi zəui hallada həqiqətin gizli saxlanılması və yalanın həqiqət kimi qələmə veilməsinə icazə veili. Dəsimizin sonunda onlaın hə ii haqda ayı-ayılıqda söhət açmağı məqsədəuyğun hesa ediik / /1. Zəui halla; /əzən can, mal, şəxsiyyət öyük təhlükə ilə qaşılaşdıqda yalan danışmaqdan savayı heç i çıxış yolu qalmı və u kimi hallada yalan danışmağa icazə veili. /Quani-Kəim ikah və çaəsizlik üzündən, haelə təzyiq altında qalan şəxsləin qələn Allaha iman gətii, dildə küf etmələindən qəmgin olmamalaını istəyi. Nəhl suəsinin 106-cı ayəsində [u şəxsləə təskinlik veiləək] deyili /«...[Küf sözünü deməyə] məcu edilən [dil ilə deyi üəyində onu təsdiq etməyən] şəxs istisna olmaqla...» /Peyğəmə (s) u haqda uyuu /«İztiai hallada (çıxılmaz vəziyyətdə) Allah-taalanın halal etmədiyi i şey yoxdu». /Qeyd etdik ki, çaəsizlik dedikdə, insanın istə canı, istə malı, istəsə də şəxsiyyəti ciddi təhlükə ilə qaşılaşmış olsun. Cüzi və i o qədə əhəmiyyət kəs edən məsələlədə isə yalan danışmağa heç i zəuət yoxdu. / /2. İslah və vasitəçilik; /Təəflə aasında (məsələn, ailə və dostla aasında) ixtilaf və anlaşılmamazlıqlaın aadan qaldıılmasında — aşqa heç i çıxış yolu olmadıqda — yalan danışmağın heç i nöqsanı yoxdu. u kimi hallada düz danışı təəflə aasında ədavət və düşmənçiliyin daha da güclənməsinə səə olmaq isə günah və olduqca nalayiq i işdi. /Peyğəmə (s) Әli (ə)-a tövsiyə edəək uyuu /Ey Әli! Allah, təəflə aasında sülh və əmin-amanlıq məqsədilə yalan danışmağı sevə, həqiqəti deyi ixtilaflaın daha da güclənməsinə isə nifət edə. / /3. Döyüş zamanı [düşməni] aldatmaq məqsədilə deyilən yalanla; /İslamda əğətlə qaşılanan həi taktikaladan ii də düşmənin aldadılmasıdı. Düşmənin nizam-intizamını pozmaq və ya həəkət istiqamətini dəyişmək məqsədilə yalan demək, halal və əzi hallada zəui məsələlədən iinə çevili. Peyğəmə (s) u haqda Әli (ə)-a uyuu /Üç halda yalan danışmaq ola. Onladan ii də döyüş zamanı [düşmənə] kələk gəlməkdi. / /4. Zaafat məqsədilə deyilən yalanla. /İnsanlaın i çoxu zaafat etdikləi zaman yalan danışı və eləliklə aşqalaının könlünü almaq istəyilə. u kimi hallada onladan «nə üçün yalan danışısan!» -deyə, souşduqda deyələ Yalan demiəm, sadəcə olaaq zaafat ediəm. Lakin diqqət yetimək lazımdı ki, xoşagəlməz i iş kimi zaafat və ya yalanın ciddi olması aasında heç i fəq yoxdu. Onlaın hə ikisi mənfi və olduqca xoşagəlməz xüsusiyyətdi. Peyğəmə (s) uyuu /Yalan istə ciddi olsun, istəsə də zaafat, haam və yol veilməzdi. /aşqa i hədisdə uyuu /Vay camaatı güldümək məqsədilə yalan danışanlaın halına! Vay onlaın halına! /İmam aqi (ə) uyuu /Yalandan, istə öyük olsun, istə alaca və istə ciddi olsun, istəsə də zaafat məqsədilə, uzaq olun.