QURANDA SİRATİ-MÜSTƏQİM ADLANAN AYƏ HANSIDIR?
Gündəlik namazlada oxuduğumuz “Həmd” suəsinin 6-cı ayəsində uyuulu /أِهْدِنَا الصِّرَاطَ المُسْتِقِيمَ /“İlahi! izi doğu yola hidayət et!” /Elə i yola ki, izi Sənin azılığını qazananlaa çatdısın, qəzə etdiyin şəxsləin və azğınlaın yolundan ayısın! İlahi! izi u yola hidayət et, u yolda saitqədəm saxla. /Şühəsiz, “siati-müstəqim” (doğu yol) geniş məna daşıyı. əzi alimlə onu “İslam”, əziləi “Quan”, əziləi “Peyğəmə (s) və həqiqi İmamla”, əziləi “ilahi ayin”, əziləi də “ilahi peyğəmələin qayda-qanunlaı” kimi təfsi etmişlə. unlaın hə ii həmin geniş məfhumda özünə ye tapı. Amma müxtəlif sənədlələ Peyğəməi-əkəmdən (s) nəql olunan i çox əvayətləə göə, uada doğu yolun ən aiz nümunəsinə toxunulmuş, Əli in Əi Tali (ə), yaxud Məhəmməd (s) və ali-Məhəmmədin yolu göstəilmişdi. Hakim Həskaninin “Şəvahidut-tənzil” kitaında Cai in Adullah Ənsaidən (o da Peyğəməi-əkəmdən (s)) nəql etdiyi hədisdə uyuulu /اِنَّ اللهَ جَعَلَ عَلِيّاً وَزَوْجَتَهُ وَاَبْنائَهُ حُجَجُ اللهِ عَلى خَلْقِهِ وَهُمْ اَبْوابُ الْعِلْمِ فِى اُمَّتِى، مَنْ اِهْتَدى بِهِمْ هُدِىَ اِلى صِراطٍ مُسْتَقِيمٍ /“Allah Əlini, onun zövcəsini (Fatimeyi-Zəhanı) və övladlaını məxluqla üzəində ilahi höccət seçmişdi. Onla mənim ümmətim içəisində elm qapılaıdı. Hə kəs onla vasitəsilə hidayət olunsa, doğu yolu tuta!” /aşqa i hədisdə isə İn Aas Peyğəməi-əkəmin (s) Əliyə (ə) elə uyuduğunu nəql edi /اَنْتَ الطَّرِيقُ الْواضِحُ وَاَنْتَ الصِراطُ الْمُسْتَقِيمُ وَاَنْتَ يَعْسُوبُ الْمُؤمِنِينَ! /“(Ya Əli!) Sən aydın və doğu yol, möminləin əhəisən!” / /Üçüncü i hədisdə İn Aas “İhdinəs-siatəl-mustəqim” (İlahi, izi doğu yola hidayət et) – ayəsinin təfsiində deyi “Ey Allahın əndələi! Deyin ki, ilahi, izə Peyğəmə və onun Əhli-eytinin məhəətini nəsi et!” /Dödüncü i hədis Əu üeydədən nəql olunu və o deyi “Doğu yoldan məqsəd Məhəmməd (s) və onun Əhli-eytidi!” /u hədisi Əllamə Sələi (“Təfsi”də)[605] və Şeyx Üeydullah Hənəfi (“Əcəhül-mətali”də) Əu Hüeyədən nəql etmişdi. /“Şəvahidut-tənzil”də qeyd olunan eşinci hədis Ədü-əhman in Zeyddən nəql olunu. Onun atası “Siatəl-ləzinə ənəmtə ələyhim” (Nemət vediyin şəxsləin yoluna (hidayət et)) – ayəsinin təfsiində deyi “Onla (nemət veilən kəslə) Peyğəmə, onunla igə olan Əli in Əi Tali və onun şiələidi!” /u haqda şiə mənələində əvayət çoxdu. Məsələn, İmam Sadiq (ə) “Siatəl-ləzinə ənəmtə ələyhim” – ayəsinin təfsiində uyumuşdu “Məqsəd, Məhəmməd (s) və onun övladlaıdı!” /ütün unla göstəi ki, “siati-müstəqim”in (doğu yolun) xaicdə ən aydın və ən aiz nümunəsi Peyğəmə (s), Əli (ə) və Fatimeyi-Zəhanın (ə.s) məsum övladlaıdı. Deməli, kim onlaın vilayətinə ağlanı, onlaı özünə önək seçsə, sözsüz, Allahın haqq yoluna düşəcək və azğınlıqdan uzaq olacaqdı.