Hə i mömində u üç xislətin olması zəuidi Allahın aşqalaının eyiləini ötməsindən iət alı aşqalaının eyiləini ötmək; Peyğəməə iqtida edi insanlala mehian davanmaq; Məsum İmamlaı özü üçün önək qəa veəək müsiət və əlalaın qaşısında səli olmaq. / /Kamil insanın zahii ilə atini eynidi. Göündüyü kimi, va olduğu kimi gösəni. O ütün işləi müşahidə edi, o adətən özünü unudu, özünü unutduğu üçün özünü gömü, özünü gömədiyi üçün özünü heç nəyin sahii ilmi. Olmayan kimidi, amma vücudunun feyzi hə yedə va. Yuxusu aşkada gödüyü kimidi, yalanı olmadığından yalan yuxusu da olmu. Allahdan aşqa i şey gömü, i şeydən qoxmu və itaət etmi. O yemək və içməkdən ötü yaadılmadığını ili, dünyanın faniliyini müşahidə edi, ədəni ye üzündə olsa da, özü təiət aşıımındadı. Sanki hə kəsə və hə şeyə müsəllətdi, əşyalaın və məxluqatın, aləmin atini onun üçün zahidə gödüyü kimidi. Hə şeyə ilahi gözlə axı, dünyaya məşğul olan insanlaın əhatəsində yaşasa da, onlaa və dünyaya əhəmiyyət vemi, etdiyi hə i əməli özünə vəzifə iləək əmələ gətii, fiki yalnız Xaliqin azı salmaqdı. u aədə onla etdikləi heç i yaxşılığın əvəzini əədi olaaq kimsədən güdmü, yaxşılıq edi fəyadlaına yetişdikləindən təşəkkü, əvəz istəmilə. /Kamil insanın sifətləi və əməlləi aəsində İnsan suəsində elə deyili /\"iz yalnız Allah izasına (xatiinə) sizə təam vei, unun müqailində sizdən əvəz və təşəkkü istəmiik\". / /İmam Səccad (ə)-a əz olunu ki, sizinlə ye üzünün sakinləi aasında çoxlu fəq va, elə olduğu təqdidə siz ye küəsində nə edisiniz? Sizin uadakı işiniz nədən iaətdi, deyə souşduqda o həzət elə cava vemişdi Ye üzündəki işimiz Allahı azı salmaqdı. elə insanla fövqəladə uha sahi olduqlaı üçün heç kəsin məzəmmətinə əsla əhəmiyyət vemi, yalnız Allahı azı salmağı düşünülə. /İmam Səccad (ə) uyuu Əgə yein sakinləi hamı idəfəlik aadan gedəsə heç nədən qoxum yoxdu, təkcə Quanın mənimlə olması kifayətdi. Onla hə i işin əvvəlində, otasında, axıında yalnız Allahı göü, ondan aşqa qəlləində heç kəsə ye ayımıla. / /Həzət Əli (ə)-ın çatdığı məqam haqqında sual edəkən o həzət u həqiqətə yetişməyinin yolunu elə açıqlayı /\"Təqvanı şüa edi ondan i qılınc düzəldəək nəfs evinin qapısı ağzında dayandım, Allahdan aşqa kimsənin oa giməsinə icazə vemədim, o zaman elə i məqama yetişdim\". /Həmçinin o həzət elə uyuu \"İnsan elə həyat süə ilə ki, pəhizkala ondan iət alsın, namazda mələklə ona iqtida etsin. Mələkləin pişvazı ola ilən heyvandan aşağı düşməməlidi. Allahdan aşqa i məud tanımadığı üçün, ondan aşqa i təi, yadımçı, imdada yetən, uzi veən də tanımı. Kamil insan ütün aləmi Allahın məzhəi ili, özü Allahı gözü ilə göməsə də qəli ilə onu gözün göməsindən atıq müşahidə edi, o səədən özünü tam olaaq Ona təslim edi. Daim xeyi fikində, o əməlləə can atmaqdadı. İmamı yəqinin ən ali dəəcəsinə çatmışdı\". /Həzət Əli (ə) uyuu \"Əgə mənimlə Allah aasında olan pədələ götüüləsə Allaha olan imanımda olan yəqinim əsla atmaz\". /Kamil insan ütün heyvani fiki və əməllədən tamamilə xalisləşmiş, heyvani meylləə qaşı təfavütsüzdü. Nəfsini özünə am etmiş, onun cilovunu ömü oyu əlində saxlamışdı, qul olmaqdan üstün i şey tanımı, onunla fəx edi. İadətdən üstün i ləzzət tanımı, insanlaın ən xeyilisi və ən xeyixahıdı. eləsi heç i savaı az, heç i günahı kiçik ilmi, çünki Allaha xati edilən kiçik i əməli elə öyük, kiçik günahı elə ağı i cinayət sayı. O Allahın əzəmətini yaxşı dək etdiyi üçün Allahdan aşqa hə şey gözündə kiçikdi. /Kamil insan özünün yaadılma məqsədini çox gözəl ili, o aşa düşü ki, heç i ihudə işdən ötü yaanmamışdı,ona əxş edilən qeyi-adi üstünlüyə qiymət vei. Öz dəyəini aşa düşəək onu hifz edi. /\"iz Adəm övladına üstünlük əxş edi ye üzündə və dəyada dolanmağı əxş etdik, pakizə təamladan ona uzi vedik və yaanmışlaın əksəiyyətindən üstün etdik\".İsa 70 /İmam Hüseyn (ə) özünün nuani əyanında insanlığın xilqət fəlsəfəsini elə açıqlayı /\"Ey insanla! Allah-Təala sizləi onu tanıyasınız deyə yaatdı, Onu tanıdıqdan sona Ona pəəstiş edəsiniz sona aşqalaına pəəstiş etməkdən ehtiyacsız olasınız\". /Kamil insan özündə İlahi uhun olduğunu ili özünü ən xoşəxt insan sayı, o axımdan ona imtiyaz veən Allahına üz tutu Ondan aşqalaını atil ili. Allah o kəsdi ki, insanı palçıqdan yaatdı, u xilqəti kamala çatdıdıqdan sona ona Öz uhundan üfüdü. (Sad 71-72) /Kamil insan aləmdəki hə şeyin fani olduğunu ili, aadan gedən məşuqlaa (dünya və oadakılaa) könül vemi, çünki o fənaya uğayana könül veənin aının çox öyük xətədə olduğunu hamıdan gözəl dək edi. Məşuqu (Allahı) əədi və daim onunla olduğundan həmişə şaddı, məşuqunun aadan getməməsini ildiyindən heç nədən qoxusu yoxdu. Çünki adi adamlada olan qoxu hissinin mənşəyi də aadan gedə ilən, aşqalaı təəfindən qəs edilən, mənimsənilə ilən məşuqlaa könül vemək, fani olanlaa el ağlamaqdı. /u kamillik məqamı istedada göə veili, elələi həm o məqama sahi ola ili, həm də onu qouyu saxlaya ililə. /u Allahın əxş etdiyi fəzldi., onu istədiyi kimsəyə əta edə. /Kamil insan qəlinin üzünü Quan məsləhəti əsasında yalnız Allaha təəf çevilmişdi Mən qəlimin çöhəsini yeləi və göyləi yaadana təəf yönəldiəm. (Ənam 79) /elə i kəsdən Allah həqiqətən azıdı, o da öz Allahından azıdı. /Allah onladan, onla da Allahdan tamamilə azıdıla. (Maidə 119) /Kamil insan heç i işi Allaha xas etmədən gömü, onun üçün yaşayı, onun üçün işləyi, onun üçün gülü və ağlayı, onun üçün ölülə, yalnız Ona təslim olula. /De Mənim namazım da, iadətim də, həyatım da, ölümüm də yalnız aləmləin əi olan Alah üçündü. Onun heç i şəiki yoxdu, mənə elə əm edilmişdi və mən Allaha təslim olanladanam.