Əvvəllədə deyildiyi kimi iza məqamı səi edənləin məqamından üstündü. iza səin üstün dəəcəsidi. u məqama yetişənlə ilahi əlaladan və çətinliklədən ləzzət alala. elə insanla əlala müqailində səi edən zaman dünya və axiət nemətləini düşünməzlə. əlalaı Allahın i növ xüsusi hədiyyəsi, ilahi inayət və lütfü kimi təsəvvü edələ. /Allah-Taala uyuu “u sizin əlinizdən çıxana kədələnməməyiniz və sizə də veilənə sevinməməyiniz üçündü (Hədid-23)”. /Həmçinin uyuu “Allah onladan azı oldu, onla da Ondan azı olmuşla (Maidə-119)”. /il ki, Allahdan və Onun etdikləindən azı olmaq, Allaha olan məhəətin nəticəsidi. Hə kim i şeyi sevsə, onun işləini də sevə. Sevgi və məhəət də məifətin nəticəsidi. Hə kimi tanısan, yaxşı sifətləə sahi olduğunu ilsən, aydındı ki, səndə o insana qaşı sevgi yaanacaqdı. Yaxşı xüsusiyyətləini çox tanıdıqca sevgi də atmağa aşlayacaqdı. İnsan zatı etiaı ilə yaxşılıqlaı və yaxşı işləin sahiini sevi. Allah-Taala hamıdan daha çox lütf və əhmət sahii olduğuna göə Allahı tanıyan Onu hamıdan daha çox sevməyə aşlayacaqdı. aşa düşəcəkdi ki, həqiqi sevgiyə yalnız O layiqdi. /“İman gətiənləin Allaha olan sevgiləi daha çoxdu (əqəə-165)”. / /Hə kim Allahı sevsə, Ondan zahi olan ütün işləi də sevəcəkdi. Etdikləinə məhəət əsləyəcəkdi. Ondan gələn hə i şeyi dostundan gələn i şey kimi qəul edəcək, hə i şeyi gözəl hesa edəcəkdi. u zaman Allahın ona əxş etməsi və alması aasında heç i fəq olmayacaqdı. Çünki o insan Allahın hə i işini gözəl ili. Gözəl fellə aasında isə heç i fəq yoxdu. Nemət vemək Onun feli olduğu kimi, neməti almaq da Onun işidi. u ikisi aasında da Allahın feli olmaq axımından heç i fəq yoxdu. Hə ikisi də Allahın işləi olduğuna göə gözəldi. ax una iza deyili. / /Deməli, iza və azılıq məhəətin səməəsidi. əlkə də ütün kamalla məhəətin səməəsidi. Məhəət də öz növəsində məifət və tanışlıqdan qaynaqlanı. /iza məqamına yetişmiş insanda Allaha ümid yaana, Ona qaşı çıxmaqdan çəkinə. Onunla ünsiyyətə çalışa. Allaha təvəkkül və etimad edə. ütün işlə qaşısında təslim ola. u halla olmasa, deməli,iza da yoxdu. /Məhuun əhmətini təsəvvü etməklə əaə olan məhəət insanda onun nemətləinə yetişmək ümidi yaada. Məhuun heyət və əzəmətini təsəvvü etmək də ondan çəkinmək hissini yaada. Məhula çoxlu ünsiyyət qumaq uhda şadlıq əmələ gətiə. Məhula etimad da insanda təvəkkül yaada. Məhuun etdiyi ütün işləi gözəl və yaxşı hesa etmək Onun işləi qaşısında azılıq yaada. Özünün acizliyini, nöqsanlığını və məhuun da qüdətini təsəvvü etmək, insanın Onun əmləinə təslim olmağına səə ola. ütün unla məhəətin qəiə təsiləindəndi. /Məhuun əmləi və işləi qaşısında təslim olmaq öyük məqamlaa yetişməyə səə ola. Məifət və əsiət əhli unlaı yaxşı ili. iza insan üçün öyük i məqamdı. əlkə də, ütün digə üstün, kamal sifətlə ona qayıda. Ona göədi ki, əndənin azılığını Öz azılığı ilə eyni ilmişdi. /“Allah onladan azı oldu,onla da Ondan azı olmuşla (Maidə-119)”. /Allahın əndədən azı olmağı üçün əndənin Ondan azı olmağı kifayətdi. Məhudan azı olmaq, məhuun da ondan azı qalmasına ais ola. u ikisi yan-yanadı. aşqa i yedə isə uyuu /“Allahın azılığı hə i şeydən üstündü (Tövə-72)”. / /Allahın əndədən azı olması ona veilən ən öyük nemətdi. İnsan çalışmalıdı ki, u ilahi azılığı cəl etsin. Əvvəldə deyildiyi kimi, u ilahi azılığın cəl olunması da, əndənin Allahdan azı olması əsasındadı. əndənin Allahdan və Onun ütün işləinə azı olması, Allahın o əndədən azı olmasına səə ola. iza məqamına yetişən əndə isə digə möminlədən üstün i mətəəyə nail ola. Onlaın yetişdiyi məqamlaa səi əhli elə çata ilməzlə. Ona göə Allah əsulu (ə) uyumuşdu “Allah i əndəni sevən zaman onu sınaya. Əgə o əndə u sınaqlaa səi etsə, onu götüəək ayıa, yox, əgə azı olsa, onu seçə və ucalda (aşqalaından üstün qəa veə)”. /Deməli, azılıq səi etməkdən daha üstündü. Həqiqi iza əhli ilahi təqdiə sadəcə olaaq səi etməz, o, unlaa könül xoşluğu ilə azılıq göstəə və onla qaşısında təslim ola. / /(əla və Sə kitaından)