İmam Səccadın (ə) Kəəla qiyamında olu nə olmuşdu? / /ildiyiniz kimi İmam Səccad (ə) Kəəla faciəsi zamanı xəstə olmuşdu. Onun xəstəliyinin səəi də ilahi məsləhət idi(1). Çünki o, sağ qalı İmamət vəzifəsini öhdəsinə almalı, davam etdiməli idi. Həmçinin keçən əhsləimizdə işaə etdiyimiz kimi Kəəla qiyamını tamamlayan ikinci məhələnin layiqincə yeinə yetiilməsini təzmin etməli idi. u sahədə İmamın (ə) gödüyü işləi və yeinə yetidiyi vəzifələi qeyd ediik /1- Aşua qiyamı haqda maaifləndimə işi apadı /İslam dinini yalnız Müaviyənin təhif etdiyi şəkildə tanıyan və Əhli-eytin (ə) üstünlükləi aədə az məlumatı olan Şam əhlini İmam Hüseynin (ə) inqilaı haqqında maaifləndimək zəui hal almışdı. İmam Səccad (ə) da, u iş üçün ən əlveişli zamanı, məkanı və şəaiti seçdi. u iş Yezidin xalqı toplayaaq, i vaizə Əhli-eyti (ə) pisləməyi və Muaviyəni, Yezidi təifləməyi tapşıdığı təntənəli məclisdə aş tutdu. İmam (ə), vaizin qəəzli danışığını gödükdə fəyad etdi «Vay olsun sənə ey vaiz! (günah dolu sözləinlə) məxluqun azılığını, Allahın qəzəi müqailində satın aldın və cəhənnəmdə özünə ye hazıladın.» Sona isə minəə çıxı söhətinə aşladı «Ey camaat! Allah izim ailəmizi (Peyğəmə (s) ailəsini) altı dəyələ şəəfləndimiş və yeddi fəzilət ilə aşqa insanladan üstün saymışdı. /Altı üstünlüyümüz undan iaətdi ki, Tanı izə elm, helm, səxavət, fəsahət və comədlik əxş etmiş və (həqiqi) mömünləin qəlində izim məhəətimizi yeləşdimişdi. /Yeddi fəzilətimiz də udu ki, Allahın seçilmiş elçisi (Həzət Məhəmməd (s)), Siqqiq (İmam Əli (ə) ), Cəfəi Təyya, Allahın və Peyğəməinin aslanı (Həmzə), u ümmətin iki əzəmətli əhəi (Həzət Həsən (ə) və Hüseyn (ə) ) və hımcinin xanım Fatimeyi Zəha (s) da izim ailədəndi (Ya da Həzət Mehdi (ə).). /Camaat, məni tanıyan tanıyı, tanımayanlaa isə özümü tanıtmaq istəyiəm Mən Məkkə və Minanın oğluyam. Mən zəmzəm və səfanın oğluyam. Mən Həcəül-əsvədi (Kəədə olan qaa daşı) əasına ükü yeinə yeləşdiən şəxsin oğluyam. Mən eham ağlayı təvaf və səy edən şəxsin oğluyam. Mən insanlaın ən yaxşısının oğluyam. Mən meac gecəsi Məscidül-həamdan Məscidül-əqsaya apaılan şəxsin oğluyam. Mən (Meac vaxtı «sidətül-müntəha»ya yetişən şəxsin oğluyam. Mən Meac zamanı Yaadana yaxın olan («qau-qövseyn əv ədna» məqamına nail olan) şəxsin oğluyam. Mən səmavi mələklə ilə namaz qılan şəxsin oğluyam. Mən ucaAllahın vəhy göndədiyi elçisinin oğluyam. Mən Məhəmməd Mustafanın(s), Əliyyi Mutəzanın(ə) oğluyam. Mən müşikləə «La ilahə illəllah» dedidənə qədə döyüşən şəxsin oğluyam. Mən Tanı elçisinin (s) hüzuunda iki qılınc və iki nizə ilə döyüşən şəxsin oğluyam. Mən iki dəfə hicət edən, iki dəfə Allah əsulu(s) ilə eyət edən, Hüneyn savaşında şücaətlə vuuşan və i an elə olsun Allah-Təalaya şühə etməyən şəxsin oğluyam. Mən mömünlə aasında ən doğu əməl sahiinin, peyğəmələ vaisinin, kafiləi məhv edən müsəlmanlaın əhəi, mücahidləin nuu, aidləin zinəti, Tanı qoxusundan göz yaşı tökənləin fəxi, səi sahiləinin ən dözümlüsü və əsulullahın ailəsindən çıxmış ən yaxşı qiyam edən şəxsin oğluyam. Mənim nəsil köküm elə şəxsə çatı ki, Cəayıl onun himəyçisi, Mikayıl onun köməkçisi, özü isə müsəlmanlaın hamisi və namuslaının mühafizidi. Mən «maiqin» (dindən çıxanla), «nakisin» (əhd-peymanını sındıanla) və «qasitin» (zülmkala) ilə savaşı, Allahın kinli düşmənləi ilə cihad edən adamın oğluyam. Mən Peyğəməə (s) hə kəsdən əvvəl iman gətiən, müsəlmanlaın qaaqcılı və öngöəni olan, Queyşin ən üstün şəxsiyyəti kimi taninan adamın oğluyam. O, zalımlaın düşməni, müşikləi öldüən, münafiqləi yox etmək üçün atılan Tanı oxu, aid insanlaın hikmət dili, Allahın dininin yavəi, onun təyin etdiyi əhə, İlahi hikmətinin gülüstanı və İlahi elminin mənəyi idi... / Mən Fatimeyi Zəhanın (s) oğluyam, xanimla padşahının oğlu mənəm.» /Müsəlmanla, İmamın (ə) u kəlmalaını eşitdikdə həqiqəti anlayaaq ağlamağa və Yezidə etiaz etməyə aşladıla. Xalq aasında çaxnaşmanın düşdüyünü göən Yezid qoxusundan müəzzinə uca səslə azan deməyə əm etdi. O, u yolla İmam Səccadın (ə) çıxışına son qoymaq və qəzəli insanlaın həyacanlı hissləini sakitləşdimək istəyidi. Müəzzin azan deməyə aşladı «Allahu Əkə! Allahu Əkə! (Allah öyükdü) » /İmam Səccad (ə) uca səslə uyudu «Doğudu, heç i şey Allahdan uca ola ilməz!» /Müəzzin dedi «Əşhədu ən la ilahə illəllah» (Allahdan aşqa Allah yoxdu). /İmam (ə) uyudu «əli, mənim tüküm, dəim, ətim və qanım da Allahın iliyinə şəhadət vei.» /Müəzzin dedi «Əşhədu ənnə Muhəmmədə-əsulullah» (şəhadət veiəm ki, Məhəmməd Allahın elçisidi). /Həzət Səccad (ə) üzünü Yezidə tutaaq dedi «Ey Yezid! Məhəmməd (s) mənim aamdı, yoxsa sənin? Əgə sənin aan olduğunu söyləsən yalan demisən və haqqı inka etmisən. Yox, əgə mənim aam olduğuna etiaf etsən, əs onda nə üçün onun övladlaını öldüdün? (Ey camaat) əs nə üçün u kişi (Yezid) mənim atamı zülmlə öldüdü və izi izans əsiləi kimi (təhqiamiz şəkildə) uaya gətidi? /Ey Yezid! elə cinayət edisən, sona da «Məhəmməd (s) Allahın əsuludu» deyi üzü qiləyə duusan? Vay olsun sənə! Qiyamət günü atam və aam sənə düşmən olacaqla!(2)» /İmamın çıxışı cəmiyyəti təlatümə gətidi çox saylı qəzəli müsəlman Yezidlə namaz qılmadan məclisi tək etdi. /aşqa i nümunə /İmam Səccad (ə) Şam şəhəində əsi idi. i qoca kişi ona yaxınlaşı istehza ilə dedi «Allaha şükülə olsun ki, sizi öldüdü və izim şəhəimizi sizin kimilədən qoudu. Yezidi sizə üstün etdi» /İmam (ə) uyudu «Sən Quan oxumusan?» /Dedi «əli.» /uyudu «u ayəni oxumusanmı? قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى ‏ /(Ey Peyğəmə (s) ) de ki; mən Peyğəməliyimin müqailində sizdən heç i əc istəmiəm, sizdən fəqət istəyim udu ki, mənim Əhli-eytimə məhəət göstəəsiniz (Şua suəsi ayə 23).» /Dedi «əli.» /uyudu (ə) «izik, o Əhli-eyt (ə)» /Sona əlavə etdi «فَآتِ ذَا الْقُرْبى‏ حَقَّه‏» /«Ey Peyğəmə əqaanın haqqını ödə (um suəsi ayə 38)» ayəsini oxumusanmı? /Dedi «əli» /uyudu (ə) «u izə aiddi» /Yenə əlavə etdi «وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى‏» / «Ey mömünlə, qazandığınız hə şeyin eşdə i hissəsi Allahın, Peyğəməin və əqaalaınındı (Ənfal suəsi ayə 41).» ayəsini oxumusan? /Dedi «əli.» /uyudu (ə) «u izə aiddi. Və söylə ki, u ayəni oxumusanmı? /« إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرا» /«Ey Əhli-eyt Allah sizi hə i ey və nöqsandan pak etməyi iadə etmişdi (Əhza suəsi 33).» /Dedi «əli.» /İmam (ə) uyudu «u Əhli-eyt (ə) izik» /Qoca kişi ağlayı tövə etdi və İmamdan üz istəyəək Yezidi lənətlədi(3). /2- Təhik edici, oyandııcı çıxışla etdi /Həzət Səccad (ə) Kufə şəhəinə giəkən İmam Hüseyni (ə) köməyə çağıı, sona isə onu şəhid edən qoxaq kufəliləə nəzə yetidi. Onla sanki heç nə olmamış kimi axı, və təmiz, ahat vicdanlı şəxslə tək əsiləə tamaşa edidilə. elə olduqda, o, müsəlmanlaa gödükləi işin pisliyini və onlaın cinayətinin dəhşətini anlatmağa aşladı /“Camaat! Məni tanıyan tanıyı, tanımayanlaa da özümü tanıtmaq istəyiəm. Mən Əli in Hüseyn in Əli in Əu Taliəm. Mən o kəsin oğluyam ki, siz onun hömətini sındıdınız, ona qaşı hömətsizlik etdiniz. Onun mal dövlətini qaət etdiniz və yaxınlaını əsi tutdunuz. Mən Fəat çayı kənaında aşı kəsilmiş adamın oğluyam. Haluki o, heç kimə zülm etməmiş və kimsəyə qaşı hiylə işlətməmişdi. Mən aşı axadan kəsilən şəxsin oğluyam və u mənim üçün çox öyük şəəfdi. /Ey camaat! Siz mənim atama dəvət məktuu yazmadızmı? Onunla eyət etmədinizmi? Əhdi-peyman ağlamadınızmı? Sona isə ona xəyanət etmədinizmi? Nə çikin i iş tutdunuz! Neçə də iyənc düşüncə və əməldi... Əgə Allahın Peyğəməi (s) sizə «Mənim övladlaımı öldüdünüz. Mənə hömətsizlik etdiniz. Siz mənim ümmətimdən deyilsiniz»- desə, ona nə üzlə axasınız?(4)» /unu eşidən insanla səhvləini aşa düşəək, ağlayı fəyad etdilə. İmama (ə) öz köməkləini təklif edəək, onun hə i əminə hazı olduqlaına dəfələlə təkid etdilə. Amma İmam Səccad (ə) həm kufəliləin etiasız olduqlaı üçün və həm də, günahlaının öyüklüyünü onlaa daha da anlatmaq üçün uyudu «Yox, ey hiyləgə şəxslə! Ey şəhvətləinin qulu olan insanla! aalaımla (iki üzlü) davandığınız kimi, mənimlə də elə əfta etmək istəyisiniz? Yox, Allaha and olsun ki, hələ vuduğunuz yaaladan qan axı, qəlim atamın, qadaşlamın ölümü ilə yaalıdı. u dədin acısı sıxıcı və təsəlli tapılmayan i qəmdi. Sizdən nə izimlə və nə də izim əleyhimizə olmanızı istəyiəm. /iz sizdən o zaman azı olaıq ki, həmişə əmimizə tae olasınız. i gün izimlə olu, i gün də izim əleyhimizə olsanız, sizdən azı olmaıq.(5)» /3- Təhiflə müaizə apadı /Keçən əhsimizdə söylənildiyi kimi, ildiniz ki, Müaviyənin siyasətini davam etdiən Yezid və İni Ziyad «qəzavü-qədə» əqidəsini xalq aasında yayı və u yolla Yezidin Kəəlada töətdiyi cinayətləi öt-asdı etmək niyyətində idi(6). Guya sıf alın yazısına göə Allahın İmam Hüseyni (ə) öldüdüyünü və ya onun qəzəinə tuş gəldiyini iddia edi, Yezidin çikin əməlləini təmizə çıxatmaq istəyidi. O ununla həmdə Aşua qiyamının səə və hədəfləini təhif edi, onun müsəlmanlaa əxş edəcəyi mühüm ideyalaı o zamanın zalım hakimiyyəti üçün təhlükəli sayaaq, zəəsizləşdimək məqsədi güdüdü. İmam Səccad (ə) öyük məhaətlə Ueydullah in Ziyadın təhifləi qaşısında dayanaaq onu hə kəsin yanında üsvay etdi «elə ki, əsilə İni Ziyadın məclisinə gətiildikdə, o, İmam Səccadı (ə) göü souşdu «u kimdi?» /Ətafındakı adamla dedilə «u Hüseynin (ə) oğlu Əlidi.» /işxəndlə dedi «Allah Hüseynin oğlu Əlini (ə) Kəəlada öldümədimi?» /Həzət Səccad (ə) uyudu «Mənim i qadaşım da va idi. Ona Əli in Hüseyn (ə) deyidilə. Onu camaat öldüdü!» /İni Ziyad dedi «Yox, onu Allah öldüdü(7)» /İmam (ə) cava vedi /«اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها» /«Allah əcəli çatan şəxsləin ölüm zamanı canlaını ala və ölməyənləin (əcəli çatmayanlaın) isə canlaını yuxuda ala (Zumə suəsi ayə 42).» (yəni; yuxu da i növ müvəqqəti ölüm deməkdi.) /Həzət Səccad (ə) uada Quani-Kəimin kəlamlaı ilə İni Ziyadı susdudu və hamıya aşa saldı ki, Allah-taala yalnız əcəli çatan şəxsləin canını ala. İmam Hüseyni (ə) isə din düşmənləi zülm və məklə şəhid etdilə. Kəəla müsiəti qədda, dinsiz və əzil insanlaın yaatdığı faciə idi. /Diqqət etmək lazımdı ki, Yezid məlun da, Əhli-eyt (ə) əsiləini saayına gətizdidikdə təhif siyasətini işə saldı. O, hamının yanında üzünü İmama (ə) tutu dedi «Ey Əli in Hüseyn (ə) şük olsun Allaha ki, sənin atanı öldüdü!» /İmam Səccad (ə) cəsaətlə uyudu «Allah mənim atamı öldüənə lənət etsin!» /Yezid hiylə və kələk işlədəək, Quan ayəsi(Şüa suəsi ayə 42) oxuyu öz fııldaqçı siyasətinə haqq qazandımaq istədi və dedi «Düça olduğunuz hə i müsiəti öz əlləinizlə qazanmısınız!» /İmam (ə) uyudu «Sənin xəyal etdiyin kimi deyildi. u ayə izim aəmizdə nazil olmayı. izim haqqımıza aid olan ayə udu /« ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلاَّ فِي كِتابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَها إِنَّ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِير » /«Ye üzəində aş veən və sizin aşınıza gələn elə i müsiət yoxdu ki, iz onu yaatmamışdan öncə, löhvü-məhfuzda yazılmamış olsun. u, Allah üçün olduqca asandı. u sizin itidikləinizə təəssüflənməməyiniz və sizə veilənə də, sevinməməyiniz üçündü (Hədid suəsi ayə 22).» /izik o şəxslə ki, aşlaına gələn müsiətə göə təəssüf etməz və əlləinə çatan xeyiləə göə lovğalanmazla!(8)» ununla da Yezid susdu və hiyləsinin aş tutmayacağını anladı. /4- Şəhadət uhunu yaatdı /İni Ziyadın məclisinə əsi kimi gətiilən İmam Səccad (ə) onu sey edən kufəliləin gözündə aşkacasına qoxu və vəhşəti dək edidi. O, ilidi ki, Kufə əhlinin çoxu qoxaqlıq ucatından atası İmam Hüseynə (ə) kömək etmədilə və hətta düşmən qoşununun sıalaında elə ye aldıla. /İmam Səccad (ə) həmçinin İni Ziyadın xalq içəisində şəhadət hissini sındımaq, müsəlmanlaın qüuunu əzmək istəyini ilidi. Elə unun üçün də, onun təhdidləinə məhəl qoymayaaq, hamının gözü önündə yenidən şəhadət şüaını səsləndidi. elə olduqda İni Ziyad hiddətləni dedi «Sən nə cüətlə mənə elə cava veisən? Apaın unun oynunu vuun! » /İmam (ə) uyudu «Ey İni Ziyad məni öldüməklə qoxutmaq istəyisən? ilmisən ki, öldüülmək izim üçün adi i iş və şəhadət izim üçün izzət (fəx) di?!(9)» / /--------------------------- / /(1)İn Cövzi, «Təzkiətül-xəvas», səh. 324; Məsudi, «İsatül-vəsiyyə», səh. 167; İnul-İmad Əl-Hənəli, «Şəcəətüz-zəhə i əxai mən zəhə», c. 1, səh. 105; İn Səd, «Təəqatül-Küa», səh. 212. /(2) «ihaül-ənva», c. 45, səh. 137; «Kamil», səh. 301; Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin (ə) həyatı», səh. 304 /(3) Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin (ə) həyatı», səh. 331-332. /(4) Seyyid in Tavus, «Lühuf», səh. 66; Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin (ə) həyatı», səh. 298; «Məsum İmamlaın həyatı», səh. 207. /(5) Həmin mənələ. /(6) Mütəza Mütəhhəi, «İnsan və tale», səh. 22; İn Quteyə, «Əl-İmamətü vəs-siyasə», c. 1, səh. 205. /(7) Seyyid in Tavus, «Lühuf», səh. 68; Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin (ə) həyatı», səh. 320. /(8) Ş. A. Qumi, «İmam Hüseynin (ə) həyatı», səh. 341. /(9) Seyyid in Tavus, «Lühuf», səh. 68.