Quani-Kəimdə İmam Hüseynin (ə) şəninə aid ayələ mövcuddumu? / /Quani-Kəimdə İmam Hüseynin (ə) şəni və fəziləti aədə o qədə ayələ mövcuddu ki, əgə iz onlaın hamısını şiə və sünni təfsiləinə istinad edəək uada zik etsək o zaman izim u kitaımız Quani-Kəim haqqında yazılmış təfsi kitaına ənzəyə. Elə una göə də, (uada, «təfsi» yazmaq məqsədimizdə olmadığı üçün) iz o ayələdən yalnız i neçəsini siz əziz oxuculaımıza əyan ediik /1) İmam Hüseyn (ə) «Müahilə» ayəsində /(Ali İman 61) فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكاذِبِينَ /«(Ey Peyğəmə!) Onlaa ki, sənə İlahi vəhy gəldikdən sona səninlə u məsələdə inad edilə de Siz öz oğlanlaınızı və mən öz oğlanlaımı, siz öz qadınlaınızı və mən də öz qadınlaımı, siz öz canlaınızı və mən öz canlaımı gətii müahilə edək və Allahın lənətini yalançılaa diləyək.» /Müqəddəs Peyğəməimiz Həzət Məhəmməd (s) hicətin doqquzuncu ili Hicazın Nəcan məntəqəsində yaşayan xistian keşişləinə məktu yazaaq onlaı İslam dinini qəul etməyə dəvət etdi. Əks təqdidə isə, İslam dövlətində yaşayı müsəlmanlaa aid olan imkanatladan istifadə etdikləinə göə cizyə (vegi) vemələini tələ etdi. Lakin xistian keşişləi nə müsəlman olmağı, nə də cizyə veməyi qəul etdilə. u zaman Allah-taala əziz Peyğəməimizə (s) onla ilə müahilə (iki nəfəin və ya iki qupun i-iləini nifin etmək və Tanı dəgahından nahaq təəfin aadan getməsini istəməkdi.) etməyə əm etdi «Onlaa ki, sənə İlahi vəhy gəldikdən sona səninlə u məsələdə inad edilə de Siz öz oğlanlaınızı və mən öz oğlanlaımı, siz öz qadınlaınızı və mən də öz qadınlaımı, siz öz canlaınızı və mən öz canlaımı gətii müahilə edək və Allahın lənətini yalançılaa diləyək.» /Sünni məzhəinin öyük müfəssii Fəx azi u ayənin təfsiində yazı /Allahın əsulu (s) özünün və İslamın haqq olma dəlilləini Nəcan xistianlaı üçün əyan etdi. Lakin onla inad edəək öz nadanlıqlaını davam etdidilə. u zaman Həzət Peyğəmə (s) uyudu «Tanım mənə göstəiş vei ki, əgə mənim dəlilləimi qəul etməsəniz sizinlə müahilə edim!» /Onla dedilə « Ey Əul Qasim, iz evə qayıdı fikiləşək sona sənin cavaını veəik.» /Onla evə qayıdı məsləhətləşdilə... Sonda u nəticəyə yetişdilə ki, Həzət Məhəmmədlə (s) müahilə etsinlə. /Müahilə gününün vaxtı təyin oldu. Həzət (s) çiyninə qaa əa ataaq İmam Əlini (ə) yanına çağıdı. Sona isə Hüseyni (ə) qucağına alı (O zaman İmam Hüseynin (ə) 5-6 yaşı va idi.) Həsənin (ə) isə əlindən tutdu. (Həzət) Fatimə isə o Həzətin axasınca gəlidi. Allahın əsulu onlaa uyudu «Mən hə vaxt dua etsəm siz amin deyin!» /Nəcanın öyük keşişi u mənzəəni göü öz ətafındakılaa dedi «Ey məsihilə, mən elə i çöhələi göüəm ki, əgə onla Allahdan istəsələ dağı yeindən qopatsın, Allah u işi onlaa xati edəcək. unlala müahilə etməyin ki, məhv olasınız və elə olan halda qiyamət gününə qədə i nəfə də xistian ye üzündə qalmayacaq.» /Nəcan məsihiləi öyük keşişin dedikləinə qulaq ası əsulullahın (ə) yanına gəli dedilə «iz qəaa gəldik ki, səninlə müahilə etməyək...» /Peyğəmə (s) uyudu «O zaman siz müsəlman olun və İslam hökumətinin ütün imkanatlaından aşqa müsəlmanla kimi istifadə edin.» /Onla yenə də öz inadlaına davam edəək Peyğəməin (s) təklifini qəul etmədilə. Peyğəmə (s) uyudu «elə olan halda gəək mən sizə döyüş elan edəm!» /Məsihilə dedilə «izim sizinlə döyüşməyə gücümüz çatmaz, lakin sizinlə müqavilə ağlamağa hazııq. elə ki, hə il sizə iki min came veək. Minini Səfə ayında, minini əcə ayında və otuz ədəd zieh də veək. u şətlə ki, izimlə və izim dinimiz ilə işiniz olmasın.» /əsulullah (s) uyudu «And olsun Allaha ki, canım onun əlindədi, az qalmışdı ki. Nəcan əhalisinə əla nazil olsun. Əgə onla izimlə müahilə etsəydilə hamısı meymun və donuz şəklinə düşəcəkdilə. Və onlaın aşına od yağacaqdı. Allah-taala Nəcan əhalisini, hətta onlaın ağaclaının üstündə olan quşlaı elə məhv edəcəkdi. Və i il çəkməyəcəkdi ki, ütün xistianla naud olacaqdı.»( «Müahilə» hadisəsi sünni mənələində 1-) /əvayətə göə Həzət Peyğəmə (s) həmin halda (Həzət) Həsən, (Həzət) Hüseyn, (Həzət) Fatimə və (Həzət) Əlini –Allah onladan azı olsun– öz əasına alı uyudu /«Həqiqətən, Allah-taala yalnız siz Əhli-eytdən pislik və çikinlikləi uzaqlaşdıı, sizi pak-pakizə (təthi) etmək istəyi.» /Fəx azi unlaı söylədikdən sona yazı «Söylədiyim hədis və əvayəti ütün müfəssi və hədisçilə qəul edilə.( «Təfsii-Kəi», Ali İman suəsi, 61-ci ayənin təfsiində)» /Gödüyünüz kimi Həzət Peyğəmə (s) Həzət Həsən (ə) və Həzət Hüseyni (ə) özü ilə müahiləyə gətiməklə Quan ayəsində zik olunmuş «oğlanlaım» dan məqsədi açıqladı. Necə ki, Həzət Fatiməni (ə) gətiəək Əhli-eyt xanımını və Həzət Əlini gətiməklə ayədə deyilmiş «canlaımdan» məqsədin kim olduğunu əməli şəkildə göstədi. /Məhum şəhid Qazi Nuullah Şuştəi yazı «ütün təfsiçilə Ali-İman suəsinin 61-ci ayəsində deyilmiş «oğlanlaımızdan» məqsədin İmam Həsən və İmam Hüseyn, «qadınlaımızdan» məqsədin Həzət Fatimə (ə) və «canlaımızdan» məqsədinsə İmam Əli (ə) olduğunu əyan etmişlə(«İhqaqül-həqq», c. 3, səh. 46.). /2) İmam Hüseyn (ə) «İnsan» suəsində /“İnsan” suəsi Quani-Kəimin 76-cı suəsi olu və 31 ayədən iaətdi. u suənin 5-ci ayəsindən 22-ci ayəsinə qədə Əhli-eytə (ə) aid olunu /إِنَّ الْأَبْرارَ يَشْرَبُونَ مِنْ كَأْسٍ كانَ مِزاجُها كافُوراً (*) عَيْناً يَشْرَبُ بِها عِبادُ اللَّهِ يُفَجِّرُونَها تَفْجِيراً (*) يُوفُونَ بِالنَّذْرِ وَ يَخافُونَ يَوْماً كانَ شَرُّهُ مُسْتَطِيراً (*) وَ يُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلى‏ حُبِّهِ مِسْكِيناً وَ يَتِيماً وَ أَسِيراً (*) إِنَّما نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُرِيدُ مِنْكُمْ جَزاءً وَ لا شُكُوراً (*) إِنَّا نَخافُ مِنْ رَبِّنا يَوْماً عَبُوساً قَمْطَرِيراً (*) فَوَقاهُمُ اللَّهُ شَرَّ ذلِكَ الْيَوْمِ وَ لَقَّاهُمْ نَضْرَةً وَ سُرُوراً (*) وَ جَزاهُمْ بِما صَبَرُوا جَنَّةً وَ حَرِيراً (*) مُتَّكِئِينَ فِيها عَلَى الْأَرائِكِ لا يَرَوْنَ فِيها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِيراً (*) وَ دانِيَةً عَلَيْهِمْ ظِلالُها وَ ذُلِّلَتْ قُطُوفُها تَذْلِيلاً (*)وَ يُطافُ عَلَيْهِمْ بِآنِيَةٍ مِنْ فِضَّةٍ وَ أَكْوابٍ كانَتْ قَوارِيرَا (*) قَوارِيرَا مِنْ فِضَّةٍ قَدَّرُوها تَقْدِيراً (*) وَ يُسْقَوْنَ فِيها كَأْساً كانَ مِزاجُها زَنْجَبِيلاً (*) عَيْناً فِيها تُسَمَّى سَلْسَبِيلاً (*) وَ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدانٌ مُخَلَّدُونَ إِذا رَأَيْتَهُمْ حَسِبْتَهُمْ لُؤْلُؤاً مَنْثُوراً (*وَ إِذا رَأَيْتَ ثَمَّ رَأَيْتَ نَعِيماً وَ مُلْكاً كَبِيراً (*) عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ وَ سَقاهُمْ رَبُّهُمْ شَراباً طَهُوراً (*) إِنَّ هذا كانَ لَكُمْ جَزاءً وَ كانَ سَعْيُكُمْ مَشْكُوراً (*) /«Doğudan da əsl yaxşı insanla kafuun xoş ətinə qaışmış camdan su içələ. Elə i çeşmədən (su içələ) ki, oadan yalnız İlahi əndələi (övliyala) su içi və onu istədikləi təəfə yönəldilə. Onla nəzi etdikdə yeinə yetii və müsiəti uzun olan gündən (qiyamət günündən) qoxula. Yeməyi sevdikləi halda onu yoxsula, yetimə və əsiə ehsan edilə. (və deyilə) iz yalnız Allaha xati sizə ehsan ediik və unun qaşılığında sizdən heç i əvəz və təşəkkü istəmiik. iz qaanlıq və vəhşətli gündən (qiyamətdən) əimizə (necə cava veəcəyik) deyə qoxuuq. (onla elə olduqlaı üçün Tanı da, onlaı o günün şəindən amanda saxlaya və onlaa sevinc və şadlıq nəsi edə. Həmçinin sə etdikləi üçün ehişt və (oada) ipək paltala ilə mükafatlanala. Taxtlaa söykəni (ahatlanala), oada nə günəş (qızma isti), nə də sət soyuq göəcəklə. Ağaclaının kölgəsi üstləinə düşəcək, meyvələi də onlaın qaşılaında olacaqdı. Gümüş və üllu qala onlaın ətafında dolanala. Gümüşdən olan elə illu (qədəhlələ) ki, (xidmətçilə) onlaı (sahiləinə) münasi ölçüdə müəyyən etmişlə. Onla ehiştdə zəncəfil ilə qaışmış su kasasından içələ. u su çeşməsini oada «Səlsəil » adlandııla. Oada onlaın dövəsində ehişt cavanlaı dolana ki, əgə onlaı gösəniz (yeə) səpilmiş mivailəə ənzədəsiniz. Əgə oanı (ehişti) gösəniz çoxlu nemətləi və əzəmətli hakimiyyəti müşahidə edəsiniz! Onlaın üzələində taftadan və atlazdan (nazik və qalın ipəkdən) yaşıl liasla vadı. Və gümüş, iləziklə ilə əzənələ. əi onlaa çox pak i su içidə. Doğudan da «u sizin mükafatınızdı və zəhmətiniz qiymətləndiili.( İnsan suəsi, ayə 5-dən 22-yə qədə.)» /Şiə və sünni təfsiçiləin əksəiyəti yazıla u ayələ Həzət Əli, Həzət Fatimə, Həzət Həsən, Həzət Hüseyn və onlaın xadiməsi Fizzə xanımın şənində nazil olmuşdu. /Xatıladaq ki, «İhqaqul-həqq» kitaının 3-cü və 9-cu cildində 150-dən çox (təkcə) sünni əvayətləi gətiilmişdi ki, yuxaıdakı ayələin adlaını zik etdiyimiz şəxsləin şənində nazil olmasına dəlalət edilə. iz isə u məzmunda onlala sünni mənələində yazılmış əvayətlədən yalnız i əvayəti nəzəinizə çatdıııq /öyük sünni təfsiçisi olan Alusi, İni Aasdan mötəə sənəd ilə nəql edi /«Həsən və Hüseyn xəstələnmişdilə. Onlaın aalaı Məhəmməd (s) Əu ək və Ömə ilə ilikdə Həsən və Hüseynin göüşünə gəldilə. aşqa səhaələ də, onlaın göüşünə gəlmiş idilə. Onla Əliyə (Allah onu əziz etsin) dedilə Ey Əul Həsən, övladlaının şəfa tapması üçün nəz et! /Əli, Fatimə və onlaın xadiməsi Fizzə onlaın şəfa tapması üçün üç gün şükü oucu tutmağı nəz etdilə. /Uca Tanı Həsən və Hüseynə şəfa əxş etdi. Onla nəz etdilkəi ouclaını tutmaq istəsələ də, ifta etmək üçün evləində heç i şey yox idi. Əli (ə) vəziyyəti elə gödükdə Yəhudi Şəmun Xeyəinin yanına gedi 3 «sa» apa oc aldı və Fatimənin (Allah ondan azı olsun) yanına gəldi. Fatimə ayağa qalxı apadan un düzəltdi və eş nəfə ev sakinləinin adına xəmi yoğudu. Əli şam namazını Peyğəmə (s) ilə məsciddə qıldıqdan sona evə qayıtdı. Çöəklə işmişdi. Hamı i yeə yığışı ifta açmaq istədi. Lakin elə u anda i yolçu onlaın qapılaına yaxınlaşı dedi “Salam olsun sizə ey Məhəmmədin (s) Əhli-eyti! Mən i yoxsul müsəlmanam, mənə yemək vein. Tanı sizə ehişt yeməkləi əta etsin!» /Onla çöəkləini yoxsula vei öz iftalaını su ilə açdıla. Və gecəni elə keçitdilə. Saahkı gün də u şəkildə ouc tutdula. Fatimə yenə də ayağa qalxı ifta üçün çöək işidi. Əli Peyğəmə (s) ilə şam namazını məsciddə qılı evə qayıtdıqdan sona süfə quuldu. Süfəyə çöəklə gəldiyi zaman i nəfə qapını döyü dedi «Salam olsun sizə ey Məhəmmədin (s) Əhli-eyti! Mühaci övladlaından olan i yetiməm. Mənə yemək vein. Allah da sizə ehişt təamlaından vesin!» /Onla öz çöəkləini yetimə vei, u gecəni də fəqət su ilə ifta etdilə. /Onla üçüncü gün də nəz etdikəi oucu tutmağa davam etdilə. Fatimə (Allah ondan azı olsun) son qalan apadan un düzəldi çöək işidi. Əli(Allah ondan azı olsun) yenə də Peyğəmə ilə şam namazını məsciddə qılı evə qayıtdı. Elə ki, süfə açıldı və çöəklə süfəyə gəldi, u anda i əsi onlaın qapılaına yaxınlaşı dedi «Salam olsun sizə ey Məhəmmədin (s) Əhli-eyti! Mən i əsiəm, mənə ehsan edin ki, Allah da sizə ehsan etsin!» /Onla o gecə də çöəkləini əsiə veməklə öz iftalaını su ilə açdıla. /Səhə açıldı. Əli (Allah ondan azı olsun) Həsən və Hüseyni özü ilə ilikdə əsulullahın (s) hüzuuna apadı. əsulullah (s) onlaın aclıqdan quşla kimi titədikləini göü uyudu «Ey Əul Həsən, sizi u vəziyyətdə gömək mənim üçün çox çətindi!» /Sona Peyğəmə (s) onlala ilikdə Fatimənin (Allah ondan azı olsun) yanına gəldi. Onla Fatiməni aclıqdan qanı elinə yapışmış halda mehada iadət edən gödülə. Hətta onun aclıqdan gözləi elə içəi atmışdı. Peyğəmə (s) onlaın u halına çox naahat olu, kədələndi. /Elə həmin vaxtda Cəayıl Peyğəməə (s) nazil olu dedi «Ey Məhəmməd, al unu, Uca Tanı sənin Əhli-eytinə hədiyyə etdi.» /Həzət Məhəmməd (s) dedi «Ey Cəayıl, nəyi alım?» u anda Cəayıl «Həl əta ələl insan» suəsini ona qiaət etdi(1). /3) İmam Hüseyn (ə) «Təthi» ayəsində /Uca Tanı Quani-Kəimdə uyuu / (2) إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرا / «Həqiqətən, Allah-taala yalnız siz Əhli-eytdən (ə) pislik və çikinlikləi uzaqlaşdıı, sizi pak-pakizə (təthi) etmək istəyi.» /Saysız-hesasız şiə və sünni əvayətləinə əsasən «Təthi» ayəsi müqəddəs Peyğəməimizin (s) ömünün axılaında Ümm Sələmə xanımın evində nazil olmuşdu. Həzət Peyğəmə (s) u ayə ona nazil olduqdan sona Həzət Əli (ə), Həzət Fatimə (ə), Həzət Həsən (ə), və Həzət Hüseyni (ə) öz əasının altına alı uyudu «İlahi, unla mənim Əhli-eytimdi...» u vaxt möminlə anası Ümmü Sələmə Həzət Peyğəmədən (s) souşdu «Ey Allahın əsulu (s) mən hansı məqama malikəm? Mən də Əhli-eytdən sayılıammı?» əsulullah (s) ona cavaında uyudu Sən doğu yoldasan və haqqa təəf həəkət edisən...» /Əllamə Təatəayi u əvayətin sənədi haqqında elə uyuu «u əvayət müxtəlif sənədlə ilə zik olunmuşdu. Demək ola ki, yetmişdən çox mötəə sənəd u əvayətin düzgünlüyünü isatlayı. Və toplanmış u sənədləin öyük i qismi, yəni qıxa yaxını, əhli-sünnə və otuzdan çoxu şiə mənələi ilə süuta yetiilmişdi.( Ə.Təatəayi, «Əl-Mizan» c. 16, səh. 311.)» /Həmçinin öyük Quan müfəssii Feyz Kaşani «təthi» ayəsinin Məhəmməd peyğəmə (s), İmam Əli (ə), Həzət Fatimə (ə), İmam Həsən (ə) və İmam Hüseyn (ə) haqqında nazil olmasını elə açıqlayı /«u ayənin əa sahiləi (adlaını çəkdiyimiz eş məsum) aədə nazil olmasını təsdiqləyən şiə və sünni əvayətləini sayı-qutamaq olmaz.( Möhsün Feyz Kaşani, «Təfsii-Safi», c. 4, səh. 189.)» /Əhli-sünnə məzhəinin məşhu müfəssiləi də «təthi» ayəsinin u eş nəfə haqqında nazil olmasını söyləmişlə(2). Və iz onlaın u həqiqəti isat etmək üçün istinad etdikləi onlala əvayətin yalnız iini uada yazııq /«Peyğəməin (s) xanımı Ümm Sələmə (Allah ondan azı olsun) deyi «əsulullah (s) mənim evimdə əasını üzəinə atı yatmışdı. u zaman Fatimə (Allah ondan azı olsun) əlində i qa yeməklə gəldi. Peyğəmə (s) ona uyudu «Əini və iki oğlun Həsən və Hüseyni də çağı, gəlsinlə.» Həzət Fatimə onlaı çağıdı və ilikdə otuu yemək yedilə. u zaman «Təthi» ayəsi («Həqiqətən də Allah-taala yalnız siz Əhli-eytdən pislik və çikinlikləi uzaqlaşdıı, sizi pak-pakizə etmək istəyi») nazil oldu. Həzət Peyğəmə (s) öz əasını götüü onlaın üstünə tutdu və əlini əadan qıağa çıxaı asimana işaə edəək, üç dəfə dedi «İlahi, unla mənə məxsusdula və yalnız u şəxslə mənim Əhli-eytimdi. Çikinlikləi unladan uzaq saxla, pakizə və təthi et!» /Ümm Sələmə deyi Mən də onlala ilikdə olmaq üçün aşımı əadan içəi salı dedim «Ey Allahın əsulu, mən də sizinləyəm (Əhli-eytdən sayılıam)?» Həzət uyudu «Sən doğu yoldasan və yaxşı qadınsan.(3)» /«Təthi» ayəsinin təfsiində deyilmiş onlala şiə və sünni əvayətləinə nəzə saldıqda əhs etdiyimiz ayənin məhz Həzət Məhəmməd (s), Həzət Əli (ə), Həzət Fatimə (ə), Həzət Həsən (ə) və Həzət Hüseyn (ə) haqqında nazil olması aşka olu. Və aydın olu ki, «Əhli-eyt»dən məqsəd yalnız u şəxslədi. Hətta Peyğəməin (s) xanımlaı elə «Əhli-eyt»dən sayılmıla. Allah-taala yalnız Əhli-eytin (ə) pak olmasını iadə etmişdi! / / /4) İmam Hüseyn (ə) «Məvəddət» ayəsində /قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى(Şua suəsi, ayə 23.) /«(Ey Peyğəmə!) De Mən sizdən unun (isaləti təliğ etməyimin) müqailində qohumluq məhəətindən (əhli-eytə sevgidən) aşqa i şey istəmiəm.» /İslam peyğəməi Həzət Məhəmməd (s) iyimi üç il müddətində Tanı elçisi olu, u ağı vəzifənin ütün çətinlikləinə qatlandı. elə ki, Həzətin (s) uyuduğuna əsasən heç i peyğəmə onun qədə isalət ağılığını daşımamış və peyğəməlik yolunda əziyyət çəkməmişdi. elə olan halda o Həzətin (s) öz isaləti qaşılığında hə hansısa i əc-əvəz istəməməsi, o əcin çox dəyəli və əhəmiyyətli olmasına dəlalət edi. u ayədə də, əziz Peyğəməimiz (s) peyğəməlik yolunda çəkdiyi zəhmətləin qaşılığında ən yaxınlaına, Əhli-eytinə sevgi və eşq əslənməsini istəyi. Lakin uada elə i sual meydana gəli ki, Həzət Məhəmmədin (s) ən yaxınlaı kimlə sayılı? O Həzət u ayədə «ən yaxınlaım» dedikdə, kimləi nəzədə tutmuşdu? Şiə və əhli-sünnənin mötəə mənələində zik olunmuş saysız-hesasız əvayətləə əsasən müqəddəs Peyğəməimiz (s) «ən yaxınlaı» dedikdə məqsədinin Həzət Əli (ə), Həzət Fatimə (ə), Həzət Həsən (ə) və Həzət Hüseyn (ə) olduğunu əyan etmişdi. Sünni aləminin öyük Quan müfəssii Zəməxşəi öz təfsi kitaında elə yazı «i gün müşiklə öz aalaında deyidilə Göəsən Məhəmməd, peyğəməlik yolunda u qədə əziyyət çəkdiyi üçün əc-mükafat istəyimi?» u zaman onlaa cava olaaq «məvəddət» ayəsi nazil oldu /«(Ey Peyğəmə, hamıya) de ki, Mən sizdən isalətimin qaşılığında ən yaxınlaıma sevginizdən aşqa heç i şey istəmiəm.» / /Zəməxşəi sözünün davamında yazı /«Mötəə hədisləə əsasən u ayə nazil olduqdan sona Peyğəmədən (s) souşdula «Ey əsulullah, izə sevgi və məhəətləi vaci olan ən yaxın adamlaın kimlədi?» /Peyğəmə (s) onlaın cavaında elə uyudu /«Məvəddət və məhəəti vaci olanla Əli, Fatimə və onlaın iki oğlu Həsən və Hüseyndən iaətdi.(4)» /Həmçinin tanınmış sünni müfəssii Fəx azi yazı «Təfsii-Kəşşafın nəql etdiyinə əsasən Həzət Peyğəmə (s) uyuu «Hə kəs Ali-Məhəmməd eşqilə ölsə şəhid sayılı, hə kəs Ali-Məhəmmədi sevi dünyasını dəyişsə günahlaı ağışlanı. /ilin ki, hə kəs Ali-Məhəmmədi sevən halda ölsə tövə edənlədən hesalanı. /ilin ki, Ali-Məhəmməd eşqi ilə ölən, imanı kamil olmuş şəkildə dünyadan getmişdi. /ilin ki, nəki və münkə və ölüm mələyi Ali-Məhəmməd sevgisi ilə ölənə cənnət müjdəsi veilə. /Agah olun! Ali-Məhəmməd eşqi ilə ölən şəxsi, gəlini əy evinə ötüən kimi ehiştə təəf ötüələ. /Agah olun! Hə kəs Ali-Məhəmməd sevgisi ilə ölsə, Allah-taala o şəxsin qəini mələkləin ziyaətgahı qəa veə. /Agah olun! Ali-Məhəmməd eşqi ilə ölən, İslama və Peyğəməin sünnəsinə əməl etmiş halda ölmüşdü. /Agah olun! Hə kim Ali-Məhəmmədə qaşı kinlə ölsə, qiyamət günü iki gözünün aasında «İlahi əhmətdən məyus!» yazılmış halda məhşu ola. /Agah olun! Hə kim Ali-Məhəmmədlə düşmənçilik edi ölsə kafidi. /Agah olun! Hə kim Ali-Məhəmmədə qaşı kinli olsa ehiştin iyini elə hiss etməyəcək.» /u əvayətləin hamısını «Təfsii-Kəşşafın»müəllifi nəql etmişdi. /Mən (Fəx azi) isə deyiəm «Ali-Məhəmməd» Peyğəmə (s) ilə aitələi daha sıx və möhkəm olan şəxslədi. Sözsüz ki, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin aşqalaına nisətən daha çox o Həzətlə aitələi və ağlılıqlaı va idi. unun inka olunmaz i həqiqət olması ütün müsəlmanla təəfindən qəul olunmuşdu. Deməli, Ali-Məhəmməd adlaını zik etdyimiz şəxslədi. Lakin əziləinin fikincə ayədə zik olunmuş («Əl-qua»- ən yaxınla) dan məqsəd «qohum-əqaa» və əziləinin nəzəincə «ümmət»di. Yenə də hə iki halda onla (Əli, Fatimə, Həsən və Hüseyn) Ali-Məhəmməddən sayılacaq. eləliklə Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynin Ali-Məhəmməd olması haqda heç i şəkk-şühə yoxdu. Amma unladan aşqalaının Ali-Məhəmməd olu-olmaması haqda müxtəlif fikilə vadı. /...Ümumiyyətlə i çox dəlilləə əsasən «məvəddət» ayəsi Əli, Fatimə, Həsən və Hüseyn haqqında nazil olmuşdu.(5)» /Həmçinin Təəi İn Aasdan nəql edi ki, «məvəddət» ayəsi nazil olduqdan sona, müsəlmanla Peyğəməin ətafına cəmləşi souşdula “Ey Allahın əsulu, məhəət və sevgisi vaci olan yaxınlaından məqsəd kimlədi? Həzət Məhəmməd (s) onlaın cavaında uyudu /«Əli, Fatimə və iki oğlanlaı Həsən və Hüseyn(6)» /Təiidi ki, Ali-Məhəmmədə həqiqi məhəət o zaman ola ki, onlaın uyuduqlaına itaət olunsun. Çünki, itaətsiz məhəət Quan və Peyğəməin məntiqi ilə heç i şəkildə uzlaşmı. Necə ki, Quani-Kəimdə deyili “Əgə Allahı sevisizsə, o zaman mənə (Peyğəməə) itaət edin(Ali İman suəsi, ayə 31). / / /5) İmam Hüseyn (ə) və «Ülul-əm» ayəsinin həqiqəti /أَطِيعُواْ اللّهَ وَأَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِي الأَمْرِ مِنكُمْ(Nisa suəsi ayə 56) /«Allaha, Peyğəməə və özünüzdən olan ixtiya (əm) sahiləinə itaət edin! » /i çox mötəə əvayətləə əsasən u ayədə itaətləi müsəlmanlaa vaci sayılan «ülul əm» yəni əm sahiləi Əhli-eyt (ə) İmamlaıdı. İmam Sadiq (ə) uyuu u ayədə zik olunmuş əm sahiləindən məqsəd Əli in Əi Tali (ə), Həsən (ə), Hüseyn (ə)... (və axıa qədə İmamlaın adını zik edi(7) una oxşa əvayət İmam zadan (ə) da nəql olunmuşdu(8). /İmam Hüseyn (ə) Müaviyəyə ünvanladığı məktuda yazı “iz Əhli-eyt, Allahın dostlaı, Peyğəməin ailəsi və «ülul-əm» ayəsinin mənasıyıq.(9)» (Yəni ayədə itaətləi vaci olunmuş əm sahiləiyik.) /Ümumiyyətlə hamımıza məlumdu ki, zülmkalaa itaət etmək İslam məntiqinə əsasən günah sayılı. u məsələ Quani-Kəimin i çox ayələində də, öz əksini tapmışdı «Allaha iadət edi zalıma (itaət etməkdən) uzaq qalın.( Nəhl suəsi, ayə 36)» Deməli Allah-taalanın «Ülul-əm» ayəsində qeydsiz-şətsiz əm sahiləinə itaət etməyə əm etməsi, u şəxsləin heç i şəkildə zülmə ulaşmamalaı və günahdan uzaq qalmalaına dəlalət edi. İmam Hüseynin (ə) də «ülul-əmdən»olması ona itaətin vaciliyindən əlavə onun məsum olmasına da, öyük dəlildi. Xatıladaq ki, «ülul-əm» ayəsinin yalnız Əhli-eytə (ə) aid olması «təfsi» və «kəlam» elmində süuta yetiilmişdi. /6) İmam Hüseyn (ə) «Şəcəəye-təyyiə»nin meyvəsi /أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ (İahim suəsi, ayə 24) /«Məgə gömədinmi Allah-taala necə pak sözü şəcəeye-təyyiəyə (pak ağaca) oxşatdı. Elə i ağac ki, onun kökü möhkəm və şaxələi göydədi.» /Caidən nəql olunu ki, deyi İmam Sadiqdən «o ağacın kökü məhkəm və şaxəsi göydədi» ayəsinin təfsii haqda souşdum. İmam cavaımda uyudu «O ağacın kökü əsulullah, udağı Əmiəlmöminin və meyvələi Həsən və Hüseyndi...(10)» /7) İmam Hüseyn (ə) «Əhli-zik»ayəsinin həqiqəti /فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ(Nəhl suəsi, ayə 43) /«ilmədikləinizi zik-əhlindən souşun.» /Həzət Peyğəmə (s) öyük səhaələindən olan gökəmli Quan təfsiçisi İn Aas «əhli-zik» ayəsinin təfsiində söyləyi «Əhli-zik» Məhəmməd, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseyndən (ə) iaətdi. Onla zik, elm, əql və əyan sahiləidi. Onla nüüvvət ocağı, isalət mədənidilə. İlahi mələkləi onlaın ətafında dolanıla.(11)» /8) İmam Hüseyn (ə) «Üvətül-vüsqa»dı / (əqəə suəsi, ayə 256) /فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَيُؤْمِن بِاللّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقَى /«Hə kəs zülmkaa qaşı çıxı Allaha iman gətisə üvətul-vüsqadan (möhkəm dəstəkdən) yapışmışdı...» /Məşhu əvayətə əsasən Allahın əsulu (s) uyumuşdu «Hə kəs Allah-taalanın Quani-Kəimdə uyuduğu üvətul vüsqadan (möhkəm dəstəkdən) yapışmaq istəyisə o zaman Əli in Əu Talii, Həsən və Hüseyni sevsin. Çünki, Allah-taala onlaı sevi.(12)» /Həmçinin İmam zadan (ə) nəql olunmuş əvayətə əsasən Peyğəmə (s) uyudu «İmamlaın davamı İmam Hüseynin övladlaından olacaq. Hə kim onlaa itaət etsə, Allaha itaət etmiş və hə kim onlaa qaşı çıxsa Allaha qaşı üsyan etmiş sayılı. u şəxslə Üvətul-vüsqa və Allaha yetişmək üçün vasitədilə.(13)» /9) İmam Hüseyn (ə) «nəfsi-mütməinnə»yə sahidi /يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّة ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبَادِي وَادْخُلِي جَنَّتِي(Fəc suəsi ayə 27-30) /«Ey mütməin (aam) nəfsə malik! əinə təəf qayıt ki, sən ondan və o da səndən azıdı. elə olduğu üçün mənim məxsus əndələimdən ol. Və mənim cənnətimə daxil ol.» /İmam Sadiqdən (ə) nəql olunmuş əvayətə əsasən u ayədə zik olunmuş «mütməin nəfs»dən məqsəd İmam Hüseyndi(14). /10) İmam Hüseynin (ə) şəhadəti Quani-Kəimdə /وَمَن يُطِعِ اللّهَ وَالرَّسُولَ فَأُوْلَـئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللّهُ عَلَيْهِم مِّنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاء وَالصَّالِحِينَ وَحَسُنَ أُولَـئِكَ رَفِيقًا (Nisa suəsi ayə 69) / /«Allaha və Peyğəməə itaət edənlə Allahın ne’mətlə vediyi şəxslələ o cümlədən peyğəmələ, siddiqlə, şəhidlə və salehlələ ilikdə ehiştdə olala. Onla necə də gözəl yoldaşladı.» /Ümm Sələmə deyi «əsulullahdan u ayə haqqında souşduqda uyudu «Ayədə zik olunmuş «peyğəmələdən» məqsəd mən, «siddiqindən» məqsəd Əli, «şəhidlədən» məqsəd Həsən və Hüseyn, «salehindən» məqsəd Həmzə, ayədə zik olunan «onla necə də gözəl əfiqlədilə» isə məndən sona gələn on iki İmama işaədi.(15)» /Sona unutmayaq ki, İmam Hüseyni (ə) sevmək, ona hömət qoymaq və itaət etmək, Quanı sevi, Quana hömət qoyu və Quana itaət etmək deməkdi. Ona göə ki, İmam Hüseynin (ə) kamil insan olmasını, sevgisinin və itaətinin vaciliyini Quani-Kəim izə uyumuşdu. Deməli izim öhdəmizə düşən vəzifə Allahın müqəddəs kitaına əməl etməkdi. / / / /(1)Alusi, «Təfsii uhül-məani”, c. 29, səh. 157, həmçinin i çox məşhu sünni alimləi o cümlədən Fəx azi, eyzavi, Nişapui, Təəi, Qutui və aşqalaı u əvayəti öz kitalaında gətimişlə. /(2)Məhəmməd in Cəi Təəi, «Cameül-əyan ən təvilil-Quan», c. 12, səh. 6; İn Əi Hatəm azi, «Təfsii-Quanil-əzim», c. 9, səh. 3131; İsmail in Kəsi Dəmeşqi, «Təfsii-Quanil-əzim», c. 3, səh. 493; Əli in Vahid Nişapui, «Əsaül-nuzul», səh. 295; Cəlaləddin Süyuti, «Əd-Düəül-mənsu fi təfsiil-məsu», c. 6, səh. 604 və... /(3)İn Əi Hatəm azi, «Təfsii-Qu`anil-əzim», c. 9, səh. 3132. /(4)Zəməxşəi, «Təfsii-Kəşşaf», Şua suəsi, 23-cü ayənin təfsiində. /(5) Fəx azi, «Təfsii-kəi», Şua suəsi, 23-cü ayənin təfsiində. /(6)«Zəxaiül-üqa fi mənaqii zəvil-qüa» səh. 25; Həmçinin u hədis aşqa sünnü mənələində də nəql olunmuşdu Zəməxşəi, «Möcəmi-kəi», c. 1, səh. 125; Heysəmi, «Məcməüz-zəvaid», c. 2, səh. 25; İn Cəa Maliki, «Əl-Füsulül-mühimmə», səh. 29; Qütui, «Əl-camiul-əhkamül-Qu`an», c. 16, səh. 21 və... /(7) «Təfsii-Əyyaşi», c. 1, səh. 252; əhani, «Əl-ühan», c. 1, səh. 315. /(8) «Nuüs-səqəleyni», c. 1, səh. 500; «ihaül-ənva», c. 23, səh. 292. /(9) Mazəndaani, «Əl-Mənasi», c. 4, səh. 67; «Nuüs-səqəleyn», c. 1, səh. 507. /(10) «Kamiluddin”, Şeyx Səduq, səh. 345; «Siatil-müstəqim», c. 2, səh. 134. /(11) Əllamə Hilli, «Nəhcül-həqq», səh. 210; «ihaül-ənva», c. 23, səh. 185. /(12) öhani, «Əl-ühan», c. 1, səh. 243; «Üyunu əxai-za«, c. 2, səh. 58. /(13) «ihaül-ənva» c. 2, səh. 83; Təəsi, «Əl-Müstədək”, c. 17, səh. 309. /(14) Fəqi Əli İnqilai, «İmam Hüseyn (ə) Qu`an və sünnədə» (Disitasiya), səh. 47. /(15) Qummi azi, «Kifayətül-əsə», səh. 183; «ihaül-ənva», c. 36, səh. 347; «Əl-ühan», c. 1, səh. 392.