avatar

22 Oct, 2024,

Düzəliş edildi 05 Feb, 2025

“SALİHUL-MUMİNİN” (MÖMİNLƏRİN ƏMƏLİSALEHİ) AYƏSİNDƏ NƏ DEYİLİR?
“Təhim” suəsinin 4-cü ayəsində Allah-taala Peyğəməi-əkəmin (s) əzi zövcələinə xitaən uyuu /إِن تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِن تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ /“Əgə (siz iki qadın) ona qaşı i-iinizə kömək etsəniz də (əlinizdən i iş gəlməyəcək), çünki Allah onun mövlası (hamisi), Cəail və əməlisaleh möminlə, unladan sona mələklə onun köməkçiləidi.” /“Əməlisaleh” möminlə ifadəsi ümumi məna daşıyı, Peyğəməə (s) kömək edən ütün imanlı, əməlisaleh kəsləə, (təkcə o həzətin dövündə yaşayan əməlisaleh səhaələ və möminləə yox, ütün dövlədə yaşamış möminləə aiddi. Onlaın hə ii öz növəsində İslamın, Peyğəməi-əkəmin (s) və onun məktəinin köməkçiləidi. /Mühüm məsələ udu ki, i çox əvayətlədə u ayədə qeyd olunmuş “əməlisaleh möminlə” ifadəsi iaşa Əliyə (ə) aid edilmişdi. Məlum olu ki, o həzət u ayə üçün ən kamil nümunədi. u sözün “Cəail” sözünün kənaında yeləşməsinə diqqət yetidikdə İmam Əlinin (ə) məqamının öyüklüyü və u fəzilətin əhəmiyyəti aydın olu. /əli, Allah-taala və Cəail-Əmindən sona İslam peyğəməinin (s) ömü oyu ən yaxın köməkçisi və hamisi İmam Əli (ə) olmuşdu. una əsasən xilafətə və Peyğəməi-əkəmin (s) canişinliyinə ondan aşqa heç kim layiq deyil. Məgə u əvayətlə İmam Əlinin (ə) Peyğəməi-əkəmdən (s) sona ümmətin ən fəzilətlisi və ən üstünü olduğunu göstəən tutalı dəlil deyilmi? /İndi də əhli-sünnə mənələində nəql olunan əzi əvayətləin sənədləini aaşdıaq Hakim Həskani Hənəfi “Şəvahidut-tənzil” kitaında u ayədə qeyd olunan “əməlisaleh möminlə” ifadəsinin İmam Əliyə (ə) işaə olması ilə ağlı müxtəlif sənədlələ on səkkiz hədis nəql etmişdi. O cümlədən, Əsma inti Ümeys elə nəql edi “İslam peyğəməi uyudu /صالِحُ الْمُؤمِنِينَ عَلِىُّ بْنُ اَبِيطالِب /“Əməlisaleh möminlə Əli in Əi Talidi.( “Şəvahidut-tənzil”, 2-ci cild, səh. 256, hədis 982)” /Yenə həmin kitada İn Aasın nəqlinə göə, Peyğəməi-əkəm (s) Əli in Əi Tali (ə) haqda uyumuşdu “Əməlisaleh mömin odu!(Yenə oada, səh. 258, hədis 987)” /Həmçinin Əmma Yasidən elə nəql olunu “Əli (ə) deyidi ki, Peyğəmə (s) məni çağıı uyudu “Sənə i müjdə veimmi?” Dedim ”əli, ya əsuləllah! Sən həmişə xeyili müjdə veənsən!” uyudu “Allah-taala sənin haqqında i ayə nazil etmişdi.” Dedim “Hansı ayədi?” uyudu “Sən Cəaillə eyni səviyyədə nəzədə tutulmusan!” Sona u ayəni söylədi.( Yenə oada, səh. 259, hədis 989)” /u məzmun aşqa hədislədə Hüzeyfədən, İn Siindən və İmam Əlidən (ə) eynilə nəql edili. Peyğəmə (s) uyuu “Əməlisaleh mömin Əli in Əi Talidi!( Yenə oada, səh. 255-263.)” /i çox təfsi alimləi u hədisi öz təfsi kitalaında, o cümlədən, Süyuti “Ədduul-mənsu”da həmin ayənin təfsiində İn Aas və Əsma inti Ümeysdən nəql etmişdi. /usui “uhul-əyan” kitaında u ayənin təfsii ilə ağlı alimləin nəzəini qeyd etdikdən sona Mücahidin u aədəki fikini elə açıqlayı “Əməlisaleh mömin” dedikdə Əli in Əi Tali (ə) nəzədə tutulu.” O yazı “Mücahidin u sözünün dəlili Peyğəməin (s) uyuduğu aşqa i hədisdi “Ya Əli! Sən mənim üçün Haun Musa üçün olduğu kimisən!” /Sona o, i sıa ayələi misal çəki. Onlada Allah-taala “əməlisalehlə” sözünü İslam peyğəməinə (s) aid etmişdi. elə i nəticə alını ki, əgə Əli (ə) Allahın peyğəməi Haun (ə) kimidisə, deməli, “əməlisaleh” adına layiqdi(“uhul-əyan”, 10-cu cild, səh. 53). /u hədisi Əsqəlani, (“Fəthül-ai”də), İn Həcə (“Əs-səvaiq”də), Əlaəddin Müttəqi (“Kənzül-ümmal”da) kimi alimlə də nəql etmişlə. /i sözlə, “əməlisaleh möminlə”dən olmaq öyük i fəzilətdi. elə i şəxs Cəail-Əminlə eyni səviyyədə duu. Qeyd etdiyimiz əvayətləə əsasən, onun ən kamil nümunəsi İmam Əlidi (ə). əli, Peyğəməi-əkəmlə (s) ütün hadisələdə çiyin-çiyinə dayanan, həmişə o həzətin köməkçisi olan Əmiəl-möminin Əli (ə) İmamət və canişinlik məqamına hamıdan çox layiqdi.

We use cookies to enhance your browsing experience, serve personalized ads or content, and analyze our traffic. By clicking "Accept", you consent to our use of cookies. learn more Accept