Günümüzdə toplumda ən çox qaadılan və məlumatsız insanlaı qoxudan, nəticədə kimləinsə iznes maağına qulluq edən mövzuladan ii də cin mövzusudu. Və Cinlə elə təqdim olunu ki, insanlaa toxuna ilələ, gözləinə göünə ilələ, ay filankəsi cin vudu və sai. u cü məlumatlaı falçı tayfası yayı ki, sonasında da TV-yə çıxı i veilişdə özləini insanlaı cinlədən təmizləyən kimi təqdim edi, xeyli müştəi əldə etsinlə. iində qaaasmala və sai olanda, unu cin vumaq kimi qiymətləndii, dəhal falçının yanına gedi və falçı da güyamış ki, onu cinlədən təmizləyi. /Cinlə haqqında əslələ i çox iddia iəli süülmüşdü. Ancaq hə sahədə olduğu kimi, cinlə haqqında da doğu məlumat alacağımız mənə müqəddəs kitaımız Quani-Kəimdi. /Quanda cinləin yaadılışı, insanlala münasiətləi, həyat təzi haqqında i çox məlumat veilmişdi. /Quanda cinləin oddan yaadıldığı ildiili. Mövzu ilə əlaqəda ayələ elədi /\"Və cini (yaxud cinləin əcdadını) odun ağ, qımızı, qaa şöləsindən yaatdı”. (\"əhman” suəsi, 15) /\"Cini daha öncə qızma oddan xəlq etmişdik”. (\"Hic” suəsi, 27) /Quan ayələinə nəzə saldıqda, cinləin də eynilə insanla kimi həyatı olduğu məlum olu. Ayələdən cinləin də gəli-getmiş ümmətləindən əhs edili. Onlaın da nəsilləi, əcdadlaı va (\"Əaf” suəsi, 38; \"Kəhf” suəsi, 50). Ancaq cinlə insanladan fəqli məkan ölçüsündə yaşayı, insanlaı göü, söhətləini dinləyilə. /Allah cinləin yaadılış məqsədini \"Mən cinləi və insanlaı yalnız Mənə iadət etmək üçün yaatdım!” (\"Zəiyət” suəsi, 56) ayəsi ilə ildimişdi. Onla da elçilə və elçiləə nazil edilən kitala vasitəsilə xəəda edili qoxudulu, dünya həyatındakı əməlləi ilə sınanı, iadət və itaət edi, nəticədə Allahdan qaşılıq alıla. Allah Təala Quanda elə uyuu \"Ey cin və insan tayfası! Məgə sizə öz içəinizdən ayələimi söyləyən və u gününüzün gəli çatacağı aədə sizə xəədalıq edən peyğəmələ gəlmədimi?” Onla deyəcəklə \"iz öz əleyhimizə şahidik!” Dünya həyatı onlaı aldatdı və onla kafi olduqlaı aədə öz əleyhləinə şəhadət vedilə”. (\"Ənam” suəsi, 130) /Ayədə də ildiildiyi kimi, cinlələ insanlaın imtahanlaı i-iinə çox ənzəyi. Onlaın da əziləi dünya həyatının müvəqqəti ə-əzəyinə aldanı, xəəda edildikləi halda, doğu yoldan uzaqlaşıla. Ayələdən cinləin peyğəmələin təliğini dinlədikləi, Quan oxunakən eşidi öyəndikləini öz tayfalaına danışdıqlaı məlum olu. Allah Təala \"Əhqaf” suəsində cinləin Həzət Peyğəməin (s) təliğini dinlədikləini elə ildii \"Onu da xatıla ki, i zaman i dəstə cini Quanı dinləmək üçün sənin yanına göndəmişdik. Onla onu dinləməyə hazı olduqda \"Qulaq asın!” – dedilə və (Quan oxunu) qutadıqdan sona qoxudanla sifətilə öz qövmləinin yanına qayıtdıla. Onla dedilə \"Ey qövmümüz! iz Musadan sona nazil edilmiş, özündən əvvəlkiləi təsdiq edən, haqqa və düz yola yönəldən i Kita dinlədik!” (\"Əhqaf” suəsi, 29-30) /Allah Təala i çox Quan ayələində cinləə və insanlaa ilikdə müaciət edi, müxtəlif öyüd-nəsihətlə vei və onlaı cəhənnəm əzaı ilə qoxudu. \"Əaf” suəsinin 38-ci ayəsində Allah Təala \"Sizdən əvvəl gəli-getmiş cin və insan tayfalaı ilə ilikdə Cəhənnəmə giin!..” - uyuu. Hidayət əhəi kimi nazil edilən Quanı təkzi edən cin və insanlaın vəziyyəti isə \"İsa” suəsində elə ildiili \"De \"Əgə insanla və cinlə i yeə yığışı u Quana ənzə i şey gətimək üçün i-iinə kömək etsələ, yenə də ona ənzəini gətiə ilməzlə”. (\"İsa” suəsi, 88) /Allahın cin və insanlaa ilikdə müaciət etdiyi ayələdən əziləi elədi \"elələi özləindən əvvəl gəli getmiş və insanladan iaət ümmətlələ ilikdə haqlaında əza sözünün geçəkləşdiyi kimsələdi. Onla, doğudan da, ziyana uğayanladı!” (\"Əhqaf” suəsi, 18) /\"iz cinlədən və insanladan i çoxunu Cəhənnəm üçün yaatdıq. Onlaın qəlləi vadı, lakin onunla anlamazla. Onlaın gözləi vadı, lakin onunla göməzlə. Onlaın qulaqlaı vadı, lakin onunla eşitməzlə. Onla heyvan kimidilə, əlkə də, daha çox zəlalətdədilə. Qafil olanla da məhz onladı!” (\"Əaf suəsi”, 179). / / / / İman gətiən cinlə / / /Ayələdə cinlədən i qisminin Allaha iman gətii doğu yola tae olduqlaından, i qisminin də iman gətimədiyindən əhs edili. Müsəlman cinlə Quan oxunakən onu dinləyilə \"De \"Mənə vəhy olundu ki, i dəstə cin dedi \"iz çox heyətamiz i Quan eşitdik. O, doğu yola yönəldi. iz ona iman gətidik və iz i daha heç kəsi əimizə şəik qoşmayacağıq. Həqiqətən, əimizin cəlalı çox ucadı. O, Özünə nə i zövcə götümüşdü, nə də i uşaq!” (\"Cinn” suəsi, 1-3) /Cinləin əziləi Allahı təqdis edi şənini ucaldan, Ona heç kimi şəik qoşmayan müsəlman valıqladı. Quana heyandıla, Allahın əm və tövsiyələini yeinə yetiilə. Onla öz aalaında iman gətiməyən cinləin olduğunu ili və unu elə ifadə edilə \"Doğusu, izim səfehləimiz Allah aəsində tamamilə yalan söyləyimiş. iz elə güman edidik ki, insanla da, cinlə də Allaha iftia atmazla”. (\"Cinn” suəsi, 4-5) /Cinlə öz aalaında müxtəlif qupladan təşkil olunula. əziləi səmimi müsəlman, əziləi müşik, əziləi Allaha iftia atanladı. \"Cinn” suəsinin adında cinlədən iman gətiən cinlə haqqında u ümumi məlumatlaı veilə \"Şühəsiz ki, aamızda əməlisaleh olanla da va, olmayanla da. iz müxtəlif fiqələə ayılmışıq. iz anladıq ki, yedə də olsaq, (göyə də) qaçsaq, Allahdan (Allahın əzaından) canımızı qutaa ilməik. Doğusu, iz hidayət yolunu göstəəni (Quanı) dinlədiyimiz zaman ona iman gətidik…” (\"Cinn” suəsi, 11-13). /Cinlə də eynilə insanla kimi Allahın kitaından məsuldula. Onlaı da ütün əməlləinə göə Allah Təala soğu-sual edəcək və heç i haqsızlığa məuz qalmadan əməlləinin əvəzini alacaqla. İman gətiən cinləi Allah gözəl mükafatla müjdəmişdi ... Kim əinə iman gətisə, nə (yaxşı əməlləinin mükafatını) əskilməsindən, nə də haqsızlığa məuz qalmaqdan qoxa. Şühəsiz ki, aamızda müsəlmanla da va, (haqq yoldan) çıxanla da. Müsəlman olanla haqq yolu axtaı tapanladı”. (Cinn suəsi, 13-14) /Allaha iman gətiməyi zülm edənləin sonunu Allah ayələdə elə ildii \"(Haqq yoldan) çıxanla isə Cəhənnəm üçün odun olacaqla”. (\"Cinn” suəsi, 15) /\"... Mən Cəhənnəmi ütün (kafi) cinlə və insanlala dolduacağam!..” (\"Hud” suəsi, 119) / / / / Həzət Süleymana (ə) xidmət edən cinlə / / /Ayələdən Allahın iznilə cinlələ insanlaın göüşməsi, hətta cinləin insanlaın əminə tae olduqlaı məlum olu. Allah cinləi Həzət Süleymanın (ə) əminə tae etmiş, Həzət Süleyman onladan müxtəlif işlədə istifadə etmişdi \"... O, yeə yıxıldıqda cinləə əlli oldu ki, əgə onla qeyi ilsəydilə, alçaldıcı əza içində qalmazdıla”. (\"Sə” suəsi, 14) /Quanda cinləin gələcəyə dai xəələi ilmədiyi açıqlanmışdı. una göə, cinləin Allahın izni olmadan insanlaa qeydən xəə veməsi mümkün deyil. elə ki, \"Səa” suəsinin 14-cü ayəsində xəə veildiyi kimi, Həzət Süleymanın ölümündən sonadan xəəda olmalaı una dəlildi. Haelə, \"Nəml” suəsinin 65-ci ayəsində ildiildiyi kimi \"Allahdan aşqa göylədə və yedə olan heç kəs qeyi ilməz!..”. /undan əlavə, Quanda cinlədən İfit Həzət Süleymana o hələ yeindən qalxmadan Səa məlikəsinin taxtını gətiə iləcəyini söyləmiş və \"Mən u işi göməyə çox qüvvətliyəm, etialıyam!” (\"Nəml” suəsi, 39) - deyə ildimişdi. u, onun i yedən aşqa yeə öyük süətlə həəkət etdiyinə, i maddəni aşqa yeə apaa ildiyinə işaə edə ilə. / / / Cinləi Allaha şəik qoşanla / /əzi insanla cinləin özləinə aid gücü olduğuna inanıla. Haluki, u, çox öyük səhvdi. Çünki cinləi yaadan Allahdı və onlaın özləinə aid heç i gücü yoxdu. Allah istəməsə, onla hə hansı insana zəə və ya fayda veə ilməzlə. Ancaq una axmayaaq, insanlaın i qismi cinləə pənah apaıla /\"Cinləi (Allah) yaatdığı halda, onlaı Allaha şəik qoşdula, ilmədən Onun üçün oğulla və qızla uyduu düzəltdilə. Allah isə onlaın Ona aid etdikləi sifətlədən uzaqdı (pakdı) və ucadı”. (\"Ənam” suəsi, 100) /Allah Quanda insanlaın cinlələ əlaqə quaaq azdıqlaını elə ildii \"Həqiqətən, insanladan əziləi cinləin əziləinə sığınıdıla. (u isə) onlaın azğınlığını atııdı”. (\"Cinn” suəsi, 6) /i ayədə mələkləin də əzi insanlaın cinləə iadət etdikləini ildidikləi elə xəə veili \"(Mələklə) deyilə \"Sən paksan, müqəddəssən! Onla deyil, Sənsən izim Hamimiz! Xey, onla cinləə iadət edidilə. Əksəiyyəti də məhz onlaa iman gətimişdi”. (\"Səa” suəsi, 41) /İnsanlaın cinləi Allaha şəik qoşmalaının və onladan yadım gözləmələinin ən mühüm səələindən ii, yuxaıda da ildidiyimiz kimi, onlaın qeyi ildikləini düşünmələidi. Haluki, u, səhvdi. Çünki Allah Quanda cinləin qeyi ilmədikləini ildii (\"Səa” suəsi, 14). Ayələdə cinləin insanla üçün yolgöstəici olmadığı, hətta insanlaı doğu yoldan azdımaq üçün onlaa cəledici sözlə pıçıldadığı ildiili. Ancaq unutmaq olmaz ki, Allah istəməsə, cinləin insanla üzəində təsii olmaz. Onlaı Allah yaatmışdı və onla da kainatdakı ütün canlıla kimi, Allahın əmi ilə həəkət edilə \"eləcə, iz hə peyğəmə üçün insan və cin şeytanlaından düşmənlə yaatdıq. Onla aldatmaq məqsədilə i-iinə təmtəaqlı sözlə təlqin edələ. Əgə əin istəsəydi, onla unu etməzdilə. Onlaı uyduduqlaı yalanlala ilikdə tək et!” (\"Ənam” suəsi, 112) /Həm insanlaı doğu yoldan azdıan cinlə, həm də cinlədən Allaha şəik qoşanlaı Allah sonsuz cəhənnəm əzaı ilə cəzalandıacaq. Dünya həyatında cinləin təmtəaqlı sözləinə aldananla axiətdə çox öyük səhv etdikləini anlayacaqla. Çünki o gün ütün şik qoşduqlaı şeylə onladan uzaqlaşacaq, Allahın hüzuunda tək olduqlaını dək edəcəklə. Cəhənnəm əzaı ilə cəzalandıılacaqlaını anladıqda isə elə yalvaacaqla \"Kafi olanla dedilə \"Ey əimiz! Cinlədən və insanladan izi azdıanlaı izə göstə ki, onlaı ayaqlaımızın altına salaq, yelə yeksan olsunla!” (\"Fussilət” suəsi, 29) /aşqa i ayədə onlaın odda əədi qalacağını əimiz elə ildii \"Onlaın hamısını toplayacağı gün (deyəcəkdi) \"Ey cin tayfası! Atıq siz insanladan i çoxunu özünüzə tae etdiniz”. Onlaın insanladan olan dostlaı isə deyəcəklə \"Ey əimiz! iz i-iimizdən faydalandıq və izim üçün müəyyən etdiyin əcəlimizə yetişdik”. (Allah) deyəcək \"Sizin qalacağınız ye Oddu. Oada əədi qalacaqsınız. Allahın istədikləi isə istisnadı”. Həqiqətən, əin Müdikdi, iləndi. (\"Ənam” suəsi, 128) / Cinlə insanlaa müsəllət olmazla /əziləi elə düşünülə ki, cinlə insanlaa zəə veə ilə. u elə deyil, yuxaıdakı Quan ayələindəndə məlum oldu ki, onlaın öz aləmləi və həyat təzləi va, və ayıca Allah izn veməz ki, cinlə insanlaa toxunsunla. Çünkü cinləin həqiqi göünüşünü göməyə insan uhu hazı deyil, ayıla, özündən gedə və dəhşət qoxa ilə. Onlaın öz aləmi, həyatda öz funksiyalaı va. Onlaın da Allaha iadət edəni və şeytana uyanı va, lakin şeytana uyanı o demək deyil ki, insanlaı qoxuda ilələ və sai. Şeytana uyanlaı Allahın yolundan sapıla anlamınadı, necə ki, insanla şeytanın vəsvəsələinə uyu azıla. Amma istəyəndə i heyvan göünüşünə də giə ililə. Məsələn, əqə, pişik, ilan şəklinə də giə ililə. Yəni cinlə çox qailiyyətlidilə. Cin əşya şəklinə də giə ilə. Amma insanlaı qoxutmalaını Allah qadağan etmişdi. Cinlə istəyəndə çox gözəl insan şəklinə giə ilələ. Məsələn, çox gözəl i qadın göünüşünə, gözəl i insan göünüşünə giə ilələ. Yəni o qailiyyətləi də va, lakin olduğu kimi insana göünə ilməzlə. İnsanlaın cinləi göə ilməməsi üçün Allah pədələ yaatmışdı. /əzi insanla cinlədən zəə gödükləini söyləyilə. Yəni cin insana müsəllət oldu və sai. Amma qaaasma dedikləi hadisələdə ya təzyiqləi yüksəli, ya da naahatlıqlaı olu. Həkimə müaciət etsinlə ki, onlaın oqanik, tii naahatlıqlaını aadan apasın. Yəni elə şeylədə özləini zəəçəkmiş kimi göstəmələi həm komik olu, həm də xəcalətveici i şeydi. Allaha dua etsinlə, \"Ayətül-küsi” oxusunla, \"Nas”, \"Fələq” suələini oxusunla və şeytanın vəsvəsələindən xilas olsunla. Şeytan insana yalnız vəsvəsələ edə ilə, yəni pis, qoxunc, günah iş gömək təkili və u müstəvidə infomasiyalaı insan nəfsinə və eyninə yalnız ötüə ili, fiziki insana nə özü, nə də ona tae olan cinlə toxuna ilməz. Özünü tanıyan insan da avtomatik ilməlidi ki, onun eyninə gələn ütün yaxşı infomasiyala Allah təəfindən, ütün pis infomasiyala isə şeytan təəfindən gəli. Və Allah da insana ağıl vei, k ita göndəi, Peyğəmələ (ə) və İmamla(ə) göndəi, nəyin pis, nəyin yaxşı olduğunu onla vasitəsilə anladı. İnsan da ağlını işə salsa, pis infomasiyalaı kənaa qoya, onlaa etina etməz və Allaha sığına, gösə ki, aşına çox pis fikilə gəli, Quan ayələindən oxusun, ununla da pis fikilə də çıxı gedə. /Şeytan insan ölənə kimi ondan əl çəkməyəcək, yəni ona vəsvəsələ edəcək və həəni i yolla azdımağa çalışacaq. Elə insanla da va ki, onlaı qoxutmaqla Allah yolundan azdımaq istəyi, yəni insanla şeytandan və cindən qoxsunla, Allaha şəik qoşsunla. İnsan ilməlidi ki, hamımızın sahii Allahdı, yalnız Ondan qoxmaq lazımdı. /undan məlumatsız insanla isə aşına pis fikilə gələn kimi, misal üçün, şeytan insanı qoxutmaq istəyisə, eyninə qoxunc məlumatlaı göndəi, insan da i az qoxulu kinoladan göüntüləi eynində canlandıı, i az cinlə haqda məlumatlaı və qailiyyətləini yada salı onla süətlə həəkət edi, insanlaın yanında da dolaşa ili, göünüşləi qoxuncdu. Lakin cinləin insanlaa toxuna ilmədiyini ya ilmi, yaxud da unudaaq vahiməyə düşü, elə gözləyi ki, indi gələ, u saat gələ, otaqda da i şey təsadüfən yeə düşsə, yaxud nəsə təpənsə - lap vəlvələyə düşü və dəhşət qoxu, şeytanda istəyinə nail olu, qoxan insan da dəhal falçının yanına gedi və sai. / / / / Cin insana nə vaxt zəə veə ilə / / /Məlum olduğu kimi, iadət edən cinllə yanaşı, şeytana uyan cinlə də va. Allah Təala Quanda insanlaı cadudan və faldan çəkindii \"(Yəhudilə) Süleymanın səltənətinə (şahlığına) dai şeytanlaın oxuduqlaına (seh kitalaa) uydula. Süleyman (u kitalaa uymadığı üçün) kafi olmadı, lakin şeytanla (ildikləi) sehi və aildə Haut və Maut adlı iki mələyə nazil olanlaı xalqa öyədəək kafi oldula. Haluki (o iki mələk) \"iz (Allah təəfindən göndəilmiş) imtahanıq (sınağıq), sən gəl kafi olma!” – deməmiş heç kəsə seh öyətmidilə. (ununla elə yəhudilə) yenə də ə-avad aasına nifaq salan işləi onladan öyənidilə. Lakin onla (sehazla) Allahın izni olmadan heç kəsə zəə veə ilməzlə. Onla (yəhudilə) ancaq özləinə faydası olmayan, zəə veən şeyləi öyənidilə. Həqiqətən, onla (yəhudilə) elə şeyləi satın alanlaın (Allahın kitaını şeytan əməlləi ilə müadilə edənləin) axiətdə payı olmadığını yaxşı ililə. Kaş ki, onla özləini nə qədə yaamaz i şeyə satdıqlaını iləydilə! (\"əqəə” suəsi 102-ci ayə) /Digə suədə \"Ey iman gətiənlə! Şəa da (içki də), quma da, ütlə də, fal oxlaı da Şeytan əməlindən olan muda i şeydi. unladan çəkinin ki, əlkə, nicat tapasınız!” (\"Maidə” suəsi 90-cı ayə) /elə ki, sehin və falın növləindən ii də cinləi çağımaqdı, seh - küf sayıldığından çağıılan cinlə də kafi və şeytana uyan cinlədi. elə ki, u işlə məşğul olanla həm u işə aş qoşduqlaı üçün öyük günaha giilə - axı Quanda ildiili u işin şeytan əməli olması, həm də cinləi çağıdaqlaı zaman ondan qoxu onun dedikləini yeinə yetidikləinə göə öyük günaha atıla. Allah izimlə cinlə aasında pədə yaatmışdı, lakin insan şeytan əməli ilə məşğul olsa və Allahın əmindən oyun qaçısa, mümkündü ki, çağıdığı cini gösün və gödüyü cini göməyə uhu hazı olmadığı üçün məlum məsələdi ki, qoxsun, vahiməyə düşsün və qaşılığında ondan nə isə öyəndiyini zənn etsin. Kafi cin isə öz növəsində qoxunc gökəmindən və digə qailiyyətləindən istifadə edəək şeytan vəsvəsələini insana oxuyu və insan da onu yeinə yetii və eləliklə də şeytana xidmət etmiş olu və undan sona da eyninə gələn şeytani vəsvəsələi yeinə yetii ki, amandı, cin gələ, halım pis ola və sai. Lakin u işlə məşğul olana da çaə va, tövə etsin, Allaha sığınsın, Quan ayələindən oxusun və heç i cin və saiə onu naahat etməz, əgə o, özü onlaı çağımasa. / / / / Cinləi yaadan Allahdı / /Unutmaq olmaz ki, cinlə də eynilə insanla kimi Allaha qulluq etmək üçün Allahın yaatdığı valıqladı. Özləinə aid heç i gücləi yoxdu, Allahın izni olmadan heç kimə zəə və ya fayda veə ilməzlə. Onla da ütün insanla kimi dünya həyatında imtahan olunula və axiətdə əməlləinin qaşılığını alacaqla. Onlaa veilən qailiyyətləin hansı yolda istıfadə etdikləinə göə soğu-sual olunacaqla. Aləmləin, göyləin, yein və u ikisi aasındakılaın əi, aləmləə möhtac olmayan uca Allah cinləi aşqa i aləmdə yaatmışdı. (Mənə Dini saytlaa istinadən) / /Azə Caalı, /\"Dəyələ”in oxucusu