Şəfaət islamın danılmaz əqidə üsullaından iidi ki, ütün islam fiqələi və məzhələi Quan ayələinə və əvayətləə istinad edəək onu qəul etmişlə. Amma şəfaətin nəticəsi ilə əlaqəda müəyyən ixtilafla nəzəə çapı. Şəfaətin həqiqəti undan iaətdi ki, Allah dəgahında müəyyən yüksək məqama malik olan, hömətə layiq göülən i insan Mütəal-Allahdan digə i insanın günahlaının ağışlanmasına və ya onun dəəcəsinin yüksəldilməsinə vasitəçi olsun. əsuli Əkəm (s) uyuu /اُعْطِيْتُ خَمْسًا...وَ اُعْطِيْتُ شَفَاعَةً فَادَّخَرْتُهَا لِاُمَّتِي /“Mənə eş şey əta olunmuşdu... Və mənə şəfaət (etmə məqamı) əta olunmuşdu ki, onu da öz ümmətim üçün ehtiyat saxlamışam.” (“Müsnədi Əhməd”, 1-ci cild, səh.301, “Səhihi uxai”, 1-ci cild, səh.91 Misi çapı) / /Quan nəzəindən mütləq, yəni heç i qeyd-şət olmadan nəzədə tutulan şəfaət ədd olunu. Şəfaət yalnız aşağıdakı hallada təsilidi /1-Şəfaət edən şəxs Allah təəfindən şəfaət etməyə icazəli olsun. Yalnız o kəslə şəfaət edə ilə ki, Allah dəgahına mənəvi yaxınlıqdan əlavə, Onun təəfindən də icazəli olsunla. Quanda u aədə uyuulu /لَا يَمْلِكُونَ الشَّفَاعَةَ اِلَّا مَنِ اتَّخَذَ عِندَ الرَّحْمَنِ عَهْدًا /“Şəfaətə heç kəs malik olmazæ yalnız o kəs malik ola ki, əhman Allahın yanında əhd almış olsun.” (“Məyəm” suəsi, ayə87) /Digə i ayədə uyuulu /يَوْمَئِذٍ لَّا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ اِلَّا مَنْ اَذِنَ لَهُ الرَّحْمَنُ وَرَضِيَ لَهُ قَوْلًا /“Qiyamət günündə i kəsin aşqasının aəsindəki şəfaəti qəul olunmaz. Yalnız o kəs üçün qəul oluna ki, Allah ona izn vesin və onun danışığından azı olsun.” (“Taha” suəsi, ayə109) /2-Şəfaət olunan şəxs də şəfaətçinin vasitəsilə ilahi feyzi almaq ləyaqətinə malik olsun. Yəni onun Allahla imani əlaqəsi, şəfaətçi ilə uhi ağlılığı kəsilməmiş olsun. Deməli Allahla heç i iman aitəsinə malik olmayan kafiləə, əzi günahka müsəlmanlaa, o cümlədən şəfaətçi ilə uhi ağlılığa malik olmayan namazsız, adam öldüən və s. kimi şəxsləə şəfaət olunmaz. elə ki, Quanda namaz qılmayan və qiyamət gününü inka edənlə aəsində uyuulu /فَمَا تَنْفَعُهُمْ شَفَاعَةُ الشَّافِعِينَ /“Şəfaətçiləin şəfaətinin onlaa heç i faydası olmaz.” (“Müddəssi” suəsi, ayə48) /Zalımlaın aəsində isə uyuulu /مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَ لَا شَفِيعٍ يُطَاعُ /“Zalımla üçün heç i xoşluq, şəfaəti qəul olunacaq i şəfaətçi olmayacaqdı.” (“Mö`min” suəsi, ayə18) / /Şəfaət də tövə kimi günahdan, azğınlıq yolunun yaısından qayıdaaq u əməlləi tək etmək istəyənlə üçün ümid yoludu ki, ömünün qalan hissəsini Allaha itaətlə keçimək fikinə gəlsinlə. Çünki günahka i insan hə vaxt məhdud i şəaitdə (ütün şəaitlədə yox) şəfaətçinin şəfaətinə nail olacağını hiss edəsə u həddi-hüdudu qoumağa və ondan kənaa çıxmamağa çalışa. / / /Təfsiçiləin aasında şəfaətin günahın ağışlanmasımı, yoxsa dəəcənin yüksəldilməsi ilə əlaqəda nəticəsi aəsində fiki ayılığı vadı. Lakin Peyğəmə (s)-in uyuduğu /اِنَّ شَفَاعَتِي يَوْمَ الْقِيَامَةِ لِاَهْلِ الْكَبَائِرِ مِنْ اُمَّتِي /“Qiyamət günündə mənim şəfaətim ümmətimdən o kəsləə aiddi ki, kəiə günahlaa mütəki olmuşla” – kəlamına diqqət yetiməklə iinci nəzəiyyə daha aydın olu. (“Sünəni ini Macə”, 2-ci cild, səh.583 “Müsnədi Əhməd”, 3-cü cild, səh.313, “Sünəni Əu Davud”, 2-ci cild, səh.537 “Sünəni Timizi”, 4-cü cild, səh.45)