span style="font-size12pt;"Zühu gününün təsvii yaanışın aşlanğıcından veilmişdi. Çünki u gün O, yaanışın əsas hədəfidi. u məsələnin aydınlaşması üçün əzi nöqtәləi nəzədən keçiək /1. Ümumdünya ədalət hökumətinin quulması üçün iki şət ödənməlidi geniş mənada ədalət məfhumu ilə tanışlıq və ye üzündə ədalətin əpası yolunda fədakalığa hazılıq. Yaanışın aşlanğıcından əşəiyyətdə u iki şәt və xüsusiyyət olmamışdı. Peyğəmələə əşəiyyətdə məhz u iki xüsusiyyəti təiyə etmək tapşıılmışdı. Peyğəmələ ədalətin tanıtdıılması məsələsində müvəffəqiyyətə çatsala da, taix oyu insanlada lazımi fədakalıq hissini təiyə edə ilməmişlə. İkinci şətin ödənməməsi peyğəmələin yox, xalqın təqsiidi. /2. Peyğəmələ taix oyu xalqın nəzəinə çatdımışla ki, yaanışın əsas məqsədi həmin ümumdünya ədalət hökumətinin quulmasıdı. Allah-təala uyuu “Zikdən (Tövatdan) sona Zəuda yazdıq ki, saleh əndələim ye üzünə (hakimiyyətə) vais olacaqla.” (“Əniya”, 105.) /Digə i ayədə oxuyuuq “iz ye üzünün müstəzəfləinə minnət qoyu, onlaı ye üzünün əhələi və vaisləi qəa vemək istəyiik.” (“Qəsəs”, 5.) /aşqa i ayədə uyuulu “O, müşiklə xoşlamasala da, öz peyğəməini ütün dinləə qali etmək üçün hidayət və haqq dinlə göndəən kəsdi.” (“Saf”, 9.) /3. Heç i peyğəməin ümumdünya ədalət hökuməti qumaq üçün şəaiti olmamışdı. Çünki elə i hökumətin quulması üçün zəui olan iki şət ödənməmişdi /a) Peyğəmələ ədalət məfhumunun geniş mənasını xalqa aydınlaşdısala da, əşəiyyətin elə i həqiqəti dək etmək üçün ağıl gücü olmamışdı. Ona göə də keçmiş peyğəmələin məqsədi xalqın əqidəsini möhkəmləndimək olmuşdu. Həzət Musadan İslam peyğəməinin esətinədək olan dövdə, xüsusilə İslam hökumətində u məsələ ətaflı şəkildə əyan olunmuşdu. /) Hazıki dövədək heç i ümmətdə ümumdünya ədalət hökuməti yolunda tam fədakalıq göstəmək hazılığı olmamışdı. Həzət Nuh (ə) 950 il öz qövmünü haqq-ədalətə dəvət etdi. Amma yalnız kiçik i qup ona iman gətidi. Həzət İahimin (ə) dəvətini qəul etmək əvəzinə insanla onu oda atdıla. Həzət Musanın (ə) qövmü onun Fələstin hakimləi ilə müaizəyə çağıışını ədd edi dedilə “Sən və sənin Allahın onlala savaşsın, iz uada otumuşuq.” (“Maidə”, 24.) /Həzət İsanın (ə) həvailəi Allahın qüdətinə şəkk etdilə. Onla İsaya (ə) xitaən dedilə “Ey İsa in Məyəm! Allahın da izim üçün səmadan nazil etmək qüdəti vamı?” (“Maidə”, 112.) /Nəticə Yaanışın ilk günündən zühu günü haqqında yetəincə məlumat veilsə də, hələ ki, u məqsədin geçəkləşməsi üçün şəait yaanmamışdı. / / / /əşəiyyətin xilaskaının zühuuna inam ütün insanlada mövcuddu. elə i düşüncə əsl insani xaaktedən qaynaqlanı. Çünki əşəiyyət fitətən əhatəli kamilliyə çatmaq istəyindədi. O ili ki, elə i kamal yalnız tövhidi ədalət hökumətinin sayəsində geçəkləşə ilə. /Şəhid Səd uyuu “Mehdiyə etiqad təkcə dini çalalı İslami i inanc deyil. u inanc müxtəlif dinlədən, fiqələdən olan insanlaın azu-istəkləinə cava vei. u inam xalqın fiti ilhamının təcəllasıdı. İnsanla aalaındakı əqidə və məzhə ixtilaflaına axmayaaq inanıla ki, ye üzündə vəd olunmuş gün çatacaq və səmavi isalətləin (missiyalaın) son məqsədi həyata keçəcək...” /Dəlillə fitəti müxtəlif əyanlala məlumatlandıa ilə /iinci əyan a) İnsan öz daxilində ümumdünya tövhidi ədalət hökumətinə ehtiyac duyu; ) u hökumət mövcud olmalıdı. u həqiqətə olan meyl təyindisə, şühəsiz ki, təyin olunan da olmalıdı; v) u həqiqətin kamil nümunəsi həzət Mehdinin (ə) hökumətidi. /Nəticə Ümumdünya ədalət hökuməti zəuətdi. /İkinci əyan a) İnsan dünyanın ugünkü vəziyyətindən məyus olu üstün i hökumət ümidi ilə yaşayı; ) elə i ümid uyğun hədəfin geçəkləşməsi üçün dəlildi. /Nəticə Ümumdünya ədalət hökuməti zəuətdi. /Üçüncü əyan a) İnsan fitətən zülmə nifət edi; ) İnsan nifət etdiyi şeyin məhvindən şadlanı; v) əşə təklikdə u işin öhdəsindən gələ ilməz. /Nəticə Poqam və işində zülmdən əsə-əlamət olmayan hökumətin əpası zəuidi. //span