Möminlə anası həzəti Xədicə / /İslam dini taixində şücaətli, səxavətli, öz dini üçün valığından keçən qadınladan danışanda üç qadın insanı heyətə salı. Göəsən o şücaətli qadınla kimlədi və onla kimdən dəs alıla? /u suala elə cava vemək ola. \"O qadınla Allahın öz peyğəməini onlaa ustad seçdiyi, islam dinində xidmət etmək üçün sevi seçdiyi əndələi idi.\" O qadınlaın iincisi Allahın əsulunun həyat yoldaşı həzəti Xədicə idi. O, islam dininə ilk iman gətimiş və u din uğunda uzun illə oyu əldə etdiyi səvətini səf etmişdi. O qadınlaın ikincisi həzəti Xədicənin qızı xanım Zəhadı (s). Şücaətdə, ismətdə, möminəlikdə, xülasə dünya qadınlaına nümunə olmaqda, onun misli yoxdu. O qadınlaın üçüncüsü isə xanım Zəhanım qızı, İmam Hüseynin gözü yaşlı acısı, səi ilə səmada mələkləi heyətə salan, Kəəla qəhəmanı və qəhəmanla anası xanım Zeynədi. Amma izim söhətimiz u ilahi qadınlaın anası olan həzəti Xədicə haqqında olacaq. /Həzəti Xədicə esətdən 55 il qaaq təkallahlı (monoteist) ailədə dünyaya göz açmışdı. Onun atası Xuvəylid in Əsəd və anası Fatimə inti Zəhahədi. Həzət Xədicə hə iki təəfdən, həm ana, həm də ata təəfdən əsulullahla qohumdu. Ata təəfdən Xuvəylid in Əsəd ini Ədulğuzza in Qusayy in Kila. (Kila əsulullahın dödüncü aasıdı). Ana təəfdən isə Fatimə (Həzət Xədicənin anası) inti Zaidət in Əsim in əvahət in Həcə in Əd in Məğis in Ami in Luvəy in Ğali. Luvəy in Ğali əsulullahın səkkizinci aasıdı. əs Həzəti Peyğəmələ Xanım Xədicə əmi oğlu əmi qızı olula. /Həzəti Xədicənin ləqələi /Həzəti Xədicə müsəlman olmazdan öncə, cahil əə dünyasında özünə layiqli ləqələ qazanmışdı. Hətta İncildə o ləyaqətli xanım aəsində Həzəti İsanın(ə) söylədikləinə ast gəlmək olu. Məhum Muhəddis Qumi öz kitaında həzəti İsadan elə nəql edi Onun nəsli cox əəkətlidi və ehiştdə anam Məyəmlə i yedə olacaq. (Kəhəl əsə, cild 21, səhifə 70) u səədən əmisi Vəəqət in Nofəl (xanım Xədicənin əmisi) onu Müaəkə adlandımışdı. O həzətiin digə ləqələi isə \"Qadınlaın səvəi”, \"Tahiə”, \"Kua” və \"Ğua” idi ki, Cahil əələin qadınlaa insan kimi məhəl qoymamasına, dünyaya gələn qız uşaqlaını dii- dii asdıı yandımalaına axmayaaq, xanım Xədicə öz məqamını dəyanəti, səxavəti və şücaəti ilə onlaın yanında qazanmışdı. Həzəti Peyğəmə onun islam dinindən qaaqkı səxavətini elə xatılayı \"Mən Xədicə kimi kavan aşçısı gömədim. Hə vaxt mən və dostum işimizi itii onun yanına gedədik. O, izim üçün dadlı yeməklə hazılaya və izə təqdim edədi.\" O həzətin elə səxavətli və zəkalı işləi cahil əələin o ləyaqətli xanımın mətanəti qaşısında susmalaına və onu gözəl ləqələlə çağımalaına səə oldu. /Həzəti Xədicənin əsulullaha məhəəti /Qeyd etdiyimiz kimi Həzət Xədicə xistian ailəsindən olmuşdu. Çünki o həzətin əmisi Vəəqət in Nofəl, o dövün öyük alimləindən idi. Vəəqət in Nofəl elə i şəxslədən idi ki, ütləi pisləyi uzun müddət din axtaışında olmuş, nəhayət xistianlığı haqq din olaaq qəul etmişdi. u səədən də onun ailəsi xistianlığı qəul etmişdi. Həzəti Xədicə də xistian ailəsindən olduğundan axiəzzəman peyğəmə haqqında çox məlumatı va idi. Hətta onun nişanələini də ili və daim unun haqqinda əmisindən sual edidi. u aədə yuxula da göü və ilidi ki, axiəzzəman peyğəmə Məkkə şəhəində zühu edəcək. /i gün xanım Xədicə qulamqaavaşının içində otumuşdu və i yəhudi alimi də oada idi. idən o yəhudi alimin gözü əsulullaha düşdü və onun kim olduğunu xəə aldı. Xanım Xədicə o həzətin kim olduğunu dedi və o yəhudi aliminə də tapşıdı ki, onunla işi olmasın. Çünki əmiləi onun yəhudilədən qouyu. Yəhudi alimi xanım Xədicədən xahiş edi ki, o Həzəti onun yanına çağısın. O, əsulullahı çağıdı və ondan xahiş edi ki, yəhudi alimin suallaına cava vesin. Yəhudi həzəti Peyğəmədən xahiş etdi ki, köynəyini qaldısın. Həzət Peyğəmə də onun xahişini qəul edi və köynəyini qaldıı. Yəhudi alim əsulullahın muaək ədənində peyğəməliyin nişanəsini göü deyi And ola Allaha ki, heç kəs u cavana zəə vua ilməz. Çünki o axiəzzəman peyğəmədi və xoş o qadının halina ki, onun xanımı olacaq və ununla özunə izzət və şəafət qazanacaq. Xanım Xədicə u sözlədən təsiləndi və o gündən əsulullahın məhəəti onun qəlində daha da çiçəklənməyə aşladı. /Həzəti Xədicənin Peyğəmələ (s) evlənməsi /əzi taixçiləin fiki udu ki, həzəti Xədicə əsulullahla evlənməzdən öncə, iki dəfə evlənmiş və həyat yoldaşlaı vəfat etmişdi. Hətta o Həzətin övladlaının adlaını öz taix kitalaında qeyd edilə. unu da qeyd edək ki, u yalnış hadisəyə əzi şiə kitalaında da ast gəlmək olu. unu qeyd edək ki, u yalnış hadisəni qeyd edən şiə muəllifləi taixçi deyildilə və onlaın kitaı u hadisənin düzlüyünə dəlil ola ilməz. Amma islam taixi səhifələində özünə xüsusi ye tutmuş məhum Seyyid Mütəza kimi şəxsiyyətlə u hadisənin düzgün olmadığını vuğulayı. əzi əhli sünnə kitalaı həzəti Pyeğəməin ilk akiə həyat yoldaşı, Ayişə olduğunu qeyd edilə və unula onun Peyğəməin digə xanımladan üstün olduğunu ildiilə. Peyğəməin həyatında ilk akiə qadının xanım Xədicə olmasına olan dəlilləimiz /1.Həzəti Xədicənin ləqələindən ii Tahiədi. \"Tahiə\" qədim əə mədəniyyətində öz nəsil-nəcaətinin şəəfini qoumaq üçün heç kəsə əə getməyən qadına deyədilə. /2.İn Şəh Aşu Seyyid Mutəzadan elə nəql edi əsulullah Xədicə ilə evlənəndə o \"Duşizə\" idi.(Duşizə həm cavan, həm də əə getməyən akiə qadına deyələ) Mənaqi ali Əutali, cild 1, s 138. /3.Xanıim Xədicəyə ütün queyş öyükləindən elçi gəlməyinə axmayaaq, xanım onlaa ədd cavaı vemişdi. u hadisədə ütün taixçiləin nəzələi idi. Amma əlioş və heç i səvətə malik olmayan Peyğmələ evlənəndə, Queyş qadınlaının məzzəmətinə məuz qalmışdı. elə i sual yaana ilə ki, niyə atası onu məcui suətdə valı Queyş aşçılaına əə veməmişdi? Cavaı udu ki, xanım Xədicənin atası \"Fəca\" döyüşündə həlak olmuş və o əmisi Vəəqət in Nofəlin himayəsində olmuşdu.(əl istiğasə, cild 1, s 70 və təəqatul kua, cild 1, s 133) /4.Xanım Xədicəyə nisət veilən ələ və uşaqlaın adlaı qeyd olunan sənədlə də ixtilaflıdı və i- iləi ilə uyğun deyillə. Məsələn Hind qadın idi, yoxsa kişi? (xanıma nisət veilən övlad) ya o Əuhalənin övladı idi, ya Ətiqin? (xanıma nisət veilən ələ) Hind xanım Xədicənin övladı idi ya Əuhalə və Ətiqin aşqa avaddan olan övladlaından ii idi, və ya Onu övladlığa götumüşdü? (ətaflı məlumat üçün \"əssəhihi min siəti nəiyəl əzəm\"kitaına müaciət edə ilə. ikinci cild,səhifə 122.) /5.Taixdə xanım Xədicənin təkcə Peyğəmələ (s) evlənməsinə, övladlaının sayına və adlaına kifayət qədə dəlilimiz va. undan əlavə xanım Xədicənin evlənməsinə heç i taixi şahidimiz yoxdu. unu da qeyd edək ki, xanım Xədicənin evində, onun vəfat etmiş acısının övladlaı məskunlaşmışdı ki, xanım Xədicə Peyğəməələ (s) evləndikdən sona onlaa Məhəmmədin (s) övladlaı deyidilə. una da əələin içində adi axılıdı. Hətta əələdə aşqasının uşağını özləinə övladlığa götümələi adət idi. Məsələn Zeyd in Haisə Məhəmməd in Zeyd deyidilə. (ətaflı məlumat üçün, ənatin nəi umm uaiyə. Fas dilinə təcuməsi \"Doxtəan ya doxtəxandehayi peyamə”, kitaına müaciət edə iləsiz. Müəllif Əllamə Seyyid Cəfə Mutəza). /Həzəti Peyğəmə esətdən 15 il qaaq əiyəl-əvvəl ayının 15- də xanım Xədicə ilə ailə quumaqla o ləyaqətli xanımın Allah-taala yanında daha da məqamını ucaltdı. Dünya yaanan gündən elə i toy məasimi tapılmaz ki, Peyğəmələ (s) xanım Xədicənin toyu mislində əəkətli olsun. u toyun əhəsindən dünya xanımlaının səvəi olan Fatimeyi Zəha (s) və onun on i övladı dünyaya gəldi. /O gündən xanım Xədicənin Queyş qadınlaı ilə ilk müaizəsi aşladı. Queyş qadınlaı xanım Xədicəyə tənə vuu, onun şəxsiyyətini \"əmi himayəsində öyüyən kimsə ilə evləndiyi üçün\" pisləyidilə. una axmayaaq xanım Xədicə zəkalı cavalaı ilə həzəti Peyğəməin (s) məqamının nə qədə uca olduğunu onlaa süut edi və cavalaını layiqincə vei, onlaı susuduudu. Hətta i dəfə məclis quu, onlaı u məclisə dəvət etdi. Məclisin sonunda ayağa qalxaaq üzünü Queyş qadınlaına tutu sual etdi \"Ey Queyş qadınlaı! Eşitmişəm siz və ələiniz, mənim Məhəmmədlə (s) evlənməyimi pis mənalandıı, u işdə izə iad tutusuz. Mən sizdən souşuam, Məkkə və onun ətafında Məhəmməddən (s) zəkalı, kamil, əxlaqlı və əmin i şəxs tapılaamı? Məhəmməd aəsində eşitdikləiniz gözəl sifətləi, ondan aşqası aəsində də eşitmisinizmi? /Məkkə qadınlaı öz səhfləini aşa düşü xanım Xədicənin suallaı qaşısında susdula. una axmayaaq i cox Queyş qadınlaı o ləyaqətli xanımı məzəmmət edi, onunla ütün əlaqələini kəsmişdilə. Hətta ona salam elə vemidilə. Xanım Xədicə həzəti Zəhaya (s) hamilə olanda cox nigaan idi ki, uşağı necə dünyaya gətiəcək. Çünki elə i xanım yox idi ki, u cətin anlada ona yadımçı olsun və ona qayğı göstəsin. Amma xanım Zəhanı (s) dünyaya gətimək zamanı yetişəndə, idən həzəti Xədicə död xanımın onun yanında hazı olduğunu müşahidə etdi. Onla xanım Xədicəyə təəssüm edi və ona qayğı göstəidilə. Xanım Xədicə o xanımlaın kim olduğunu souşduqda elə cava vedilə iz Allah taalanın əmi ilə sənə xidmət etməyə gəlmiş acılaınıq. Mənim adım Saa, u sənin ehiştdəki həmdəmin Asya, u Məyəm İman qızı, o da Həzəti Şueyin qızı Safuadı. (ihaul ənva, c 16, s 80) ehişt xanımlaının Allahın əmi ilə xanım Xədicənin xidmətinə gəlməsi, onun Allah yanında məqamının uca olması üçün dəlildi. (u izim üçün gözəl i nümunədi ki, evlənəndə Allah əyənən xanımlala ailə quaq. Çünki həzəti Peyğəmə üçün xanım Xədicənin təqvası və ona ləyaqətli həyat yoldaşı olması mühüm idi, nəinki səvəti və gözəlliyi. u səədən də həzəti Peyğəməimiz (s) uyuu Hə vaxt qızlaınıza əxlaqlı və dinində saleh əndələ elçiliyə gəldi onlaa yox deməyin.(vəsailuişiə, c 14, s 19) aşqa i hədisdə isə elə uyuu Əxlaqsız ailələdə dünyaya gələn gözəl qadınlala ailə qumaqdan çəkinin. (ihaul ənva, c 16, s 71) /Həzəti Xədicə əsulullahla (s) evləndikdən sona ütün va dövlətini o həzətiin ixtiyaında qoydu. əsulullah da u səvətdən fəqiləə paylayı, yetim və kimsəsizləi himayə edidi. Atıq həzəti Xədicənin evi yetimləin sığınacaq və ümid yei olmuşdu. Hə kəs o qapıya əlioş və qanıac gəlidisə, ümid dolu və qanıtox qayıdıdı. Həzəti Xədicə əsulullahın u işindən sevini ,ona u işdə kömək edidi. /ildiyimiz kimi əsulullah (s) esətdən qaaq hə il müaək amazan ayında Hia (Hia dağı Məkkənin 6 kilometiliyində, şəhəin şimal şəqində yeləşi) dağına gedə və ütün ayı oada iadətlə məşğul oladı. Digə aylada isə iki ya üç dəfə o dağa gedə, gecə və gündüzü oada iadətlə məşğul oladı. İmam Hadi (ə) u məsələyə işaə edəək elə uyuu İslam Peyğəməi (s) hə vaxt Şam ticaətindən qayıdanda, əldə etdyi ütün qazancını yetimləə və fəqiləə veə və hə gün süh Hia dağına gedədi. Hia dağından Allah taalanın əzəmətinə və öyüklüyünə (yaatdıqlaına) tamaşa edə və oada çoxlu iadət edədi.(ihaul ənva, c 17,s 309) /Hə vaxt əsulullah (s) Hia dağına gedəndə xanım Xədicə nəinki ona mane olmudu, hətta həzəti Əli (ə) ilə ona yemək hazilayı apaadı. Düzdü ki, o vaxtla əsulullah hələ Allah taala təəfindən isalət yükünü öhdəsinə götüməmişdi, amma xanım Xədicə qələn o həzətə iman gətimişdi. Daim əsulullaha iadi və mənəvi işləində yadımçı olmağa çalışı və islam peyğəməinin nigaançılığına səə olan i iş gömüdü. Odu ki, Peyğəmə (s) xanım Xədicəni xatılayanda müaək gözləi yaşla doladı. Əllamə Məclisi öz kitaında elə yazı i çox əhli sünnə kitalaında elə qeyd olunu ki, əsulullaha ilk dəfə vəhy nazil olanda xanım Xədicə və həzəti Əli (ə) o həzətiin yanında idi. (ihaul ənva, c 15, s 363) u səədən də Məkkə qadılaı və kişiləi ütə iadət edəndə xanım Xədicə və həzəti Əli Allaha və onun əsuluna iman gətimişdilə. İmam Hüsüyn (ə) Kəəlada məlun Yezidin qoşununa etdiyi xütələin iində elə uyuu \"Sizi and veiəm Alılaha, ilmisinizmi mənim anam Xədicə inti Xuvəylid ilk iman gətiən qadındı? Odaki məlunla i ağızdan cava vedilə, iliik.\"(ihaul ənva, c 44, s 318). Məhum Əllamə Əmini öz kitaında əhli sünnə alimləinin nəzələini elə yazı Peyğəmə peyğəməliyə çatdığı günün sühü, xanım Xədicə isə axşamı namaz qıldıla. Həzəti Əli (ə) isə o günün səhəisi namaz qıldı.(əl ğədi, c 3, s 227) /Qeyd etdiyimiz kimi xanım Xədicə xeyli vaxt idi ki, iman gətimişdi. Amma o gün (əcə ayının iyimi yeddisi, amul filin qıxıncı ili) imanını dilə gətii əsmi suətdə islam dinin vaciatlaına əməl etməyə aşladı. Xanım Xədicə islam məktəinə ayaq asdığı gündən ikiknci müaizə qapısı onun üzünə açıldı. ütpəəst və inadka Məkkə camaatı islam dininə hücum etdikdə xanım Xədicə əsulullahla (s) çiyin çiyinə hidayət məktəində addımlayı və u yolda onlala müaizə apaıdı. Islam taixçiləi o müaiz xanımın aəsində elə yazıla\" Xədicə əsulullahın çətin günləində ona ən gözəl vəzi idi. Peyğəmə xanım Xədicənin ona qaşı göstədiyi məhəətdən ahatlıq tapı və öz isalət yolunda vüqala addımlayıdı. Xanım Xədicə Peyğəmələ 3 il gizli iadət edi təqiyyə saxlayıdı. /əsulullah islam dinini aşka edəndə xanım Xədicə üçün üçüncü müaizə qapısı açıldı. u müaizə xanım Xədicə üçün ən cətin və eniş- yoxuşu çox olan i müaizə idi. Xanım Xədicə nəyin ahasına olusa olsun əsulullahla (s) u yolda sədaqətlə addımlamalı idi. /esətin dödüncü ili əsulullah (s) həcc mövsümündə üzünü Məkkə müşükləinə tutu uca səslə dedi Ey Məkkə camaatı! Mən Allah təəfindən sizin hidayətiniz üçün göndəilmiş peyğəməəm. əsullullah (s) u sözü üç dəfə təka etdikdən sona Məkkə müşükləi o həzətə hücum edi onun müaək simasını al qana oyadıla. u xəə xanım Xədicəyə yetişən kimi, özünü tez hadisə yeinə yetidi. Amma əsulullıahı oda tapmayı ağlaya ağlaya onu səsləməyə aşladı. u vaxt cəna Cəail Peyğəməə nazil olu uyudu göüsənmi Xədicənin göz yaşlaın? Onun göz yaşlaına göydə mələklə də ağlayı. Onu yanına çağı. Allahın salamın ona yeti və onu ehiştlə müjdələ. (ihaul ənva, c 18, s 241) /Həzət Peyğəmə (s) uyu İslam dini Xədicənin səvəti və Əlinin qılıncı ilə möhkəmləni. Xanım Xədicə esətin əvvəlləində islam dininin genişlənməsi və müsəlmanlaın çətinlikləinin aadan qaldıılması üçün ütün va dövlətini əsulullahın (s) öhdəsində qoymuşdu. Nəhayət \"Şeyi Əutali\" hadisəsində ütün va-dövlətini xəc etdi. Xədicə u hadisəni elə xatılayı Şeyi Əutali hadisəsinin axıında təkcə iki dəi qalmışdı ki, onladan iinin üstündə yatı və digəini üstümə ötüdüm. Həqiqətən o səxavətli xanımın səvətinin sayəsində müsəlmanla və əni Haşim ailəsi sağ qaldıla və Həzəti Əlinin (ə) Xəndək döyüşündəki zəəsi ilə taleyi həll olundu /Şeyi Əutali /İslam taixində mühüm olan hadisələdən ii də \"Şeyi Əutali\" di. Şeyi Əutali Məkkənin ətafında Əul qəis dağının ətəyində yeləşən çökəklikdi ki, Peyğəməin (s) əmisi Əutaliin mülkü hesa olunudu. Məkkə müşükləi peyğəməi öz müqəddəs hədəfindən çəkindimək üçün elə qəaa gəldilə ki, əni Haşimlə tamamilə əlaqəni kəssinlə və peyğəmə də özünü müaizə səhnəsində tək göü hədəfindən çəkinsin. u səədən qəilə aşçılaı i yeə toplaşı aşağıdakı məzmunda qətnamə yazdıla və qıx nəfə qəilə nümayəndəsi təəfindən imzalanaaq Kəə evinin divaından asdıla. Qətnamənin şətləi /1.əni Haşimlə ütün qohumluq əlaqəsini kəsmək. /2.Onlaa qız veməmək və onladan qız almamaq. /3.Onlala ütün iqtisadi əlaqəni kəsmək. /4.Onlaa hə hansı i müsiət üz veəsə onlaı himayət etməmək . /5.əni Haşim və müsəlmanla Məhəmmədi izə təhvil vedikdən sona u mühasiədən xaic olala. /unu eşidən Əutali müsəlmanlaı və əni Haşimi i yeə toplayı onlaı məsələdən xəəda etdi və u dəədə məskunlaşmağı məsləhət ildi. Sonala taixdə u dəə \"Şeyi Əutali\"adı ilə məhşu oldu. əni Haşim və müsəlmanla 3 il \"Şeyi Əutali\"də mühasiədə qaldıla. u 3 il əzində həzəti Xədicənin tamam mal-dövləti onlaın sağ qalması üçün xəc olundu. Çünki heç kəs onlaa i şey satmı və onladan nəsə almıdıla. /Xanım Xədicənin Vəfatı /İslam taixçiləinin nəzəinə göə xanım Xədicə və həzəti Əutali \"şeyi Əutali\"də hamıdan çox əziyyət çəkdikləi üçün mühasiə sona yetdikdən sona hə ikisi aalaında az fasilə olmaqla vəfat etmişdilə. Məhum Əllamə Əmini əl qədi kitaında yazı Əutali esətin onuncu ili, şəvval ayının 15-də, xanım Xədicə isə ondan 35 gün sona vəfat etmişdi. u səədən Peyğəmə (s) u ilin \"amul hüzn\" adlandımışdı. /Xanım Xədicənin Ummu Sələməyə olan vəsiyyəti /Xanım Xədicənin ən yaxın əfiqələindən ii olan Əsma inti Yəzid (künyəsi Ummu Sələmə) elə nəql edi ki, xanım Xədicənin axı vaxtlaı idi. iz i neçə xanım onun göüşünə getmişdik. Xanım izi göü ağlamağa aşladı. Mən ona dedim Ey Xədicə! Sən izim hamımızdan imanlısan, niyə ağlayısan? Xanım Xədicə üzünü izə tutu dedi Mən ölümdən qoxu ağlamıam, o günə ağlayıam ki, qizim Zəhanın gözü toy gecəsi ana axtaacaq. Çünki hə i qız ə evinə gedəndə ütün siin, sözün anası ilə ölüşdüü, anası ona üək diək vei. Mən ki ölüəm. Mənim Zəham toy gecəsi tək qalacaq. Mən ona söz vedim ki, əgə Allah taala mənə ömü vesə, mən toy gecəsi Zəhaya ana olaam, qoymaam ki, anası olmadığı üçün qəmgin olsun. Hicətin ikinci ili xanım Zəhanın toy axşamında toy məasimindən sona Allahın əsulu (s) xanımlaa göstəiş vedi ki, hamı evinə getsin. Hamı getdikdən sona əsulullah (s) məni oda göü dedi Mən demədimmi hamı getsin. Mən dedim Anam atam sənə fəda olsun, ey Allahın əsulu! Elə aşa düşmə ki, mən itaətsizlik edi getməmişəm. Mən xanım Xədicəyə söz vemişdim ki, toy gecəsi Zəhanı tək qoymayacam. Allahın əsulu Xədicənin adını eşidi ağladı və dedi Səni and veiəm Allaha de göüm sən həqiqətən öz əhdinə vəfa etmək üçün uada qalmısan? Dedim Ya əsulullah and ola Allaha ki, u səədən uda qalmışam. Ondan sona Allahın əsulu müaək əlləini göyə tutu mənim üçün dua etdi.(kəşful ğumma, c 43, s 138) /Həzəti Peyğəmə üçün xanım Xədicənin vəfatı çox çətin idi. i təəfdən Məkkə müşükləi Əutali və Xədicənin vəfatından sona cüətləni o həzətiə əziyyət edidilə. i gün Peyğəmə (s) küçələin ii ilə gedidi. idən müşüklədən ii içi ziil ilə dolu olan qaı o həzətiin üstünə tökdü. u hadisə olduqca o həzətiə pis təsi etdi. Çünki həmişə elə halla olanda evə gedə, Xədicə onun paltaını, üz gözünü təmizləyə, ona təsəlli veədi. Atıq o ləyaqətli və mehian xanım dünyasın dəyişi, əsulullah necə evə getsin? Peyğəmə evə döndü. Xanım Zəha atasını elə göü tez onun yanına gəldi, atasını nəvaziş edə-edə onun paltaını təmizləyi, alaca əlləi ilə atasının müaək simasını sildi. Sanki xanım çalışıdı ki,atası anasının yoxluğunu hiss etməsin.(sieyi in Hişam, c 2, s 58) Amma Peyğəmə xanım Xədicəni ömünün axıına kimi unutmadı və daim onu xatılayanda müaək gözləi yaşla doludu. Onun ziyaətinə gedi, dədini yenə də onunla ölüşüdü. (Xanım Xədicə və həzəti Əutaliin müqəddəs məzalaı Məkkənin şimalında Həcun, indiki Muğəlla qəistanındadı. 727 h.q.-ci ildə onlaın məzalaı məkkə müsəlmanlaı təəfindən təmi olunmuşdu. Təəssüflə olsun ki, 1344-cü ildə vəhhai daşnaqlaı Məkkəyə daxil olandan sona ütün qəiləi vian qouydula. Həmçinin u iki qəiə də cəsaət etdilə. İndi də onlıaın qəiləini ziyaət etmək qadağandı) /İslam taixçiləinin dediyinə göə həzəti Peyğəməin on i həyat yoldaşı olmuşdu. Hamıya məlumdu ki, peyğəməin u qədə ailə qumasında məqsədi va idi. əzi taixdən xəəsiz insanla eşitdikləinə istinad edəək deyilə ki, \"peyğəməin xanım Xədicə ilə ailə qumasında əsil məqsədi onun mal dövləti idi ki. u yolla öz dinini genişləndimək və möhkəmlətlək istəyidi\". /u danılmazdı ki, xanım Xədicənin səvəti islam dininin genişləndiilməsində və möhkəmlənəsində mühüm ol oynayı. Amma u o demək deyil ki, həzəti Peyğəmə xanım Xədicə ilə onun səvətinə göə ailə quu. əlkə xanım Xədicənin öz məqamı idi ki, onun öz Peyğəmə onu özünə layiq ilmişdi. una iki əsas dəlilimiz va. /iincisi öyük islam Peyğəməi xanım Xədicəni xatiladığı kimi ayı xanımlaın xatılamayı. Yəni onun hömətini saxladığı kimi heç i xanımının hömətini saxlamayı. /Xanım Xədicə Peyğəməin (s) dilində /1.Həzəti Peyğəmə(s) uyuu Dünya qadınlaın içində xanım Xədicədən və Məyəm İman qızından üstün qadın yoxdu. (kəşful ğummə c 2, s 71) /2.Keçmiş ümmətləin ən ləyaqətli xanımı Məyəm İman qızı və mənim ümmətimin içində Xədicədən ləyaqətli xanım yoxdu.(səhihi uxai, c 4, s 164) /3.Peyğəmə (s) uyuuDünyanın ən ləyaqətli xanımlaı unladı Məyəm, Asya, Xədicə və Fatimə Muhəmməd qızıdı. /4.Allah təəfindən məmu idim ki, Xədicənin ehiştdəki evi ilə müjdələyəm. Elə i ev ki, oada heç i çətinlik yoxdu.(kəşful ğumma, c 2, s 71) /5.i gün Peyğəməin xanımlaı aasında xanım Xədicədən söz düşdü. Peyğəmə onlaın əhsini eşidəndə müaək gözləi yaşadı. Ayişə Peyğəməin u halını göü dedi Niyə ölü getmiş qoca avad üçün ağlayısan? Peyğəmə u sözdən daha da naahat olu dedi Siz kafi olanda ,o möminə idi. Siz məni yalançı hesa edəndə, o məni əmin ilidi. O mənim üçün dünyanın ən ləyaqətli övladlaını dünyaya gətii, siz isə sonsuzsunuz.(kəşful ğumma. c 2, s 72) /6.i gün xanım Xədicənin acısı Halə Mədinəyə Peyğəməin göüşünə gəlmişdi. Peyğəmə onu göü kədələndi. Xədicəli günləi xatılayı ağladı. Halə gedəndən sona Ayişə üznü əsulullaha tutu dedi Niyə özünü o qoca avad üçün u qədə kədələndiisən, Allah taala ondan da yaxşısını sənə nəsi edi. Peyğəmə u sözdən naahat olu dedi And olsun izi yaadana ki,ondan yaxşısı mənə ast gəlməyi. O elə i vaxt mənə iman gətii ki ,hamı məni yalançı sayıdı. Elə i vaxtda mal dövlətini mənim ixtiyaında qoydu ki, heç kəs mənə heç nə satmıdı.(Qamusul ical, c 10, s 432) /7.Ayişə deyi Hə vaxt Peyğəmə qoyun kəsədi, Xədicənin də dostalına gömdəədi.(iyaheyn əşəiğə, c 2, s 206) /İkincisi Xanım Xədicənin Allah yanında olan məqamı idi ki, Allah taala onu əsuluna layiq ilmişdi. Xanım Xədicə islam dinindən öncə cahil əələin içində səxavəti, müüvvəti və insani əməlləi ilə müəyyən ləqələə layiq göülmüşdü. O cümlədən Queyşin Tahiəsi, Kua, Queyş xanımlaını seyyidəsi və s... Müaək qədəmləini ilk dəfə olaaq islam dininə asanda isə dünya qadınlaının seyyidəsi oldu.(əl istiğa, c 4, s 373 və təəqatul küa, c 1, s 131) undan aşqa taixçilə daim onu öz qələmləində xoş əxlaq, insaflı, səxavətli kimi xatiılamışdıa. /Xanım Xədicənin Allah və onun əsulunun (s) yanındakı məqamı /1. Taix izə göstəi ki, xanım Xədicə islam dininə ilk iman gətii. Allah taalanın əm etdiyi dinə onun əsulundan sona ikinci aş əyi. /2. Allah taala cəna Cəaildən dəfələlə xanım Xədicəyə salam göndəmişdi.(Möğcəmul kua, c 33, s 17) /3. Allahın əsulu dəfələlə onun məqamının Allah yanında uca olmasından söz açı və uyuu ehişt qadınlaının səvəi u död qadındı, Məyəm İman qızı, Fatimə Məhəmməd qızı, Xədicə Xuvəyld qızı, Asya Məzahim qızı(Fionun xanımı) (müsnədi Əhməd, c 1, s 316) /4. Xanım Xədicənin evindən həzəti Peyğəmə ilk dəfə meaca getmişdi.(Nəhcul əlağə, 192-ci xütə) Xanım Xədicənin evindən iki mühüm taixi şəxsiyyət palamışdı. Fatimə(s) və Əli(ə). u iki şəxsiyyəti islam taixi gözləi yaşlı halda qiyamət gününə kimi yaşadacaq. /5. Xanım Xədicənin vəfat etdiyi ili Peyğəmə amul hüzn adlandımışdı. u adı digə xanımlaı vəfat edəndə onla üçün zik etməmişdi. Elə i vaxt olmazdı ki, peyğəmə onu xatılayanda gözləi yaşla dolmasın. /Əziz oxucula, taixin u səhifələindən izə məlum olu ki, öyük islam peyğəməi, həzəti Məhəmməd (s) xanım Xədicə ilə yalnız və yalnız i səədən ailə quu. u da yalnız xanım Xədicənin məqamı və islam peyğəməinə layiq olması idi. Əgə o zaman xanım Xədicə olmasaydı, ikinci i məqam sahii yox idi ki, həzəti Peyğəmə onunla evlənsin. (http//www.sitayn.com)