İnsaf - insan əxlaqının ən gözəl sifətləindən iidi. Ədaləti yeinə yetimək, insanlaın haqqını etiaf etmək və əda etmək mənasını vei. İnsaflı insan hə xeyii ki, özü üçün istəyə, aşqalaı üçün də istəyə. O ziyanı ki, özü üçün əyənməz, aşqalaı üçün də əyənməz. (Teyan) / /“O kəslə ki, özləi insanladan ölçü ilə i şey aldıqda, onu tam ölçü alala, onla üçün i şey ölçdükdə və ya çəkdikdə isə onu əskildələ”. (“Mutəffifin” 2-3). / /Oğu adətən i evə gimək istəyəndə gecə gələ. Lakin əzi tacilə günün günota zamanı insanlaın malını gözü qaşısında oğulayıla. /Quan izə tövsiyə edi ki, o zaman ki, insanlaa təəzi ilə i şey satısınız, təəzini dolduun və əskik veməyin. Yəni, demi ki, onlaa əlavə mal vein, deyi ki, vedikləi pulun müqailində onlaa düzgün mal satın, az deyil. Xüsusilə də əgə təəzidə çəkilən şeydisə, una diqqət edin. /Hətta əgə Allaha inanmayan iindən souşsan ki, i şəxs səni mal alan zaman aldatsa, xoşuna gələmi? Cava veə ki, yox, çünki oğudu, malı oğulayı. / /Quanda yenə uyuulu “Ey iman gətiənlə, mal-dövlətiniz və övladlaınız sizi Allah zikindən yayındımasın! Və kim elə etsə (Allahı unutsa), elələi (əsl) ziyankaladı”. (“Munafiqun” 9). / /Çox maaqlıdı ki, övlad maldan sona zik edilmişdi. Yəni insanı daha çox qəlfətə sala ilən mal-səvətdi. əzən mal və səvətə o qədə qəq oluuq ki, halal və haamı, insafı unuduuq. / /Lakin elə tacilə də vadı ki, işləində düzgündülə və Allahı heç i zaman unutmula. “Heç i ticaət və alış-veişin Allahı yad etməkdən, namaz qılmaqdan və zəkat veməkdən yayındımadığı kişilə. Onla üəkləin və gözləin pəişan və fəqli olacağı gündən qoxula”. (“Nu” 37). / /Həzət Peyğəmə (s) həqiqi möminin sifətləindən iinin insaf olduğunu həmişə vuğulayıdı “Hə kim yoxsulla həmdəd ola, insanlala insaflı əfta edə - həqiqi mömindi”. / /İmam Əli (ə) uyuu “Hə kim insanlala insafla əfta edəsə, Allah onun izzətini atıa”. / /İmam Sadiq (ə) uyuu “Ən üstün əməl üç cüdü insanlaa qaşı insaflı olmaq o yeə qədə ki, özün üçün istədiyini onla üçün də istə. Qadaşına malda yadım etmək və hə i halda Allahı yada salmaq”. / /Həzət Peyğəmə (s) uyuu “İnsanlala insaflı əfta et, onlaa qaşı xeyixah və mehian ol. Çünki əgə elə olsan, Allah yaşadığın diyaa qəzələnsə və onlaa əza göndəmək istəsə, sənə nəzə sala, sənə xati insanlaa əhm edə”. / /Həzət Peyğəmə (s) uyuu “Sizi özümə ən çox ənzəyən insandan xəəda edimmi?”. Deyilə “əli”. uyuu “Xoş əxlaqlı, mülayim, qohumlaına qaşı yaxşı əməl sahii, din qadaşlaına qaşı sevimli, Haqqa qaşı səili, qəzəini yatızdıan, güzəşt edən, xoşluq və qəzədə daha insaflı olandı”. / /İmam Sadiq (ə) uyuu “Hə kim u işlədən iini İlahi dəgaha apaasa Allah ehişti ona vaci edə. Yoxsulluqda infaq, hamıya qaşı güləüz olmaq, insaflı əfta”. Deyele.og