Peyğəmələə və ilahi övliyalaa təvəssül etmək /İslam dininin zəui məsələləindən, eləcə də Peyğəməimizin adıcıllaının hamısının müttəfiq fikidə olduqlaı tövhid sütunlaından ii udu ki, valıq aləminin idaə olunması yalnız Allahın ixtiyaındadı. Xəlq etmək, uzi vemək, diiltmək, öldümək, gecə-gündüzü, qaanlığı və nuu qəa vemək, yağış nazil etmək və s. işləin hamısı yalnız Allahın vasitəsi ilə aş vei. Quani-kəim özünün i çox ayələində u mənanı təkidləndii və şikin ütün növləini (ilahilikdə, ə olmaqda, Allaha əndəlikdə və s.) şiddətlə ədd edi. /Amma diqqət yetimək lazımdı ki, müxtəlif zamanlada müsəlmanlaın aasında adi və əvacda olan məsələ, yəni Allahdan qeyisinə təvəssül etmək (onu vasitə qəa vemək), ilahi övliyaladan və peyğəmələdən kömək istəmək onlaı Allahın işləində şəik qoşmaq mənasına deyildi. Əksinə, u mənayadı ki, onla Allah dəgahına yaxın və Onun sevimli əndələidi, Allah dəgahında xüsusi məqama malikdilə və ehtiama layiq göülülə, una göə də ilahi feyzin kainata nazil olma səələidi. /u məsələnin tam aydın olması üçün təvəssülün lüğət və temindəki mənasını aaşdıııq /Lüğət nəzəindən təvəssül insanın öz hədəfinə, meyl və əğət göstədiyi şeyləə nail olması üçün vasitə qəa vediyi hə i şeyə deyili.[1] əziləi də demişlə Təvəssül qiyamət günündə şəfaət etməkdən iaətdi.[2] /Müsəlmanlaın dini teminində şəfaət ilahi qü (Allah dəgahına yaxınlıq) məqamına çatmaq üçün peyğəmələi, İmamlaı, saleh insanlaı Allah dəgahında vasitə qəa veməkdi. /Təvəssülə etiqad Quan və Peyğəmə sünnətindən qaynaqlanı. Quanda uyuulu “Ey iman gətiənlə! Allahdan qoxun (Onun əm və fəmanlaı ilə müxalifətdən uzaq olun)! Onun dəgahına yaxınlaşmaq üçün vasitə axtaın və Onun yolunda cihad edin, əlkə qutuluşa nail olasınız!”[3] /Təvəssül etdiyimiz hömətli və dəyəli valıq əzən izi aləmləin Pəvədigaına yaxınlaşdıan saleh əməllədi, əzən isə Allah dəgahında xüsusi ehtiama və yüksək məqama malik olan hömətli insanladı. /Həmçinin əzən dii olan adamlaa, əzən isə dünyadan gedənləə təvəssül edili. u aədə Quan və əvayətlədə i neçə nümunəni qeyd ediik /1. Yusifin qadaşlaının atalaı həzət Yəqua (əleyhis-salam) təvəssülü “Dedilə Ey ata! izim günahlaımız üçün istiğfa et, çünki iz xətaka idik.” Atası dedi “Tezliklə Pəvədigaımdan sizin üçün ağışlanmaq istəyəcəyəm, çünki O, mehian və ağışlayandı.”[4] /Gödüyünüz kimi, Yəqu (əleyhis-salam) öz övladlaının istəyini ədd etmədi və onlaa “Nə üçün özünüz iaşa Allaha dua etmi və mənə təvəssül edisiniz?!” - deyə uyumadı, əksinə, onlaın təvəssülünü təsdiqlədi və vədə vedi ki, onla üçün Allahdan ağışlanmaq diləyəcəkdi. /2. Peyğəməi-əkəm (səlləllahu əleyhi və alih)-ə təvəssül “Əgə onla özləinə zülm etdikləi zaman sənin yanına gələək Allahdan ağışlanmaq istəsəydilə və Peyğəmə (də) onla üçün (vasitəçilik edəək) Allahdan ağışlanmaq istəsəydi, Allahın tövələi qəul edən və mehian olduğunu mütləq göədilə.”[5] /u ayə göstəi ki, Allahdan ağışlanmaq istəmək üçün hömətli, aı-heysiyyətli i vasitə tapmaq lazımdı ki, Allah onun xatiinə insanın hacətləini əva etsin. /3. Osman ini Hüneyf deyi Ko i kişi Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-in hüzuuna gəli əz etdi “Ya əsuləllah! Allahdan istəyin, mənə şəfa vesin!” Həzət uyudu “Əgə səi etsən, sənin üçün yaxşıdı. Yox, əgə istəyisənsə mən Allahdan istəyim, sənə şəfa vesin.” O kişi dedi “Allahdan istəyin, mənə şəfa vesin!” Həzət ona göstəiş vedi ki, dəstəmaz alsın və Allahı u sözlələ çağısın /اَللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُکَ وَ أَتَوَجَّهُ اِلَيْکَ بِنَبِيِّکَ مُحَمَّدٍ، نَبِيِّ الرَّحْمَةِ، يَا مُحَمَّدُ اِنَّنِي تَوَجَّهْتُ بِکَ إِلَي رَبِّي فِي حَاجَتِي لِيَقْضِيَهَا اِلَيَّ، اَللَّهُمَّ شَفِّعْهُ /“Pəvədigaa! Səndən istəyiəm və əhmət Peyğəməin həzət Məhəmmədin vasitəsi ilə Sənə üz tutmuşam! Ya Məhəmməd! Mən sənin vasitənlə Allah dəgahına üz gətiiəm ki, hacətimi yeinə yetisin.”[6] /u səhih hədis təvəssülün şəi cəhətdən qanuni i iş olduğunu göstəi və təkid edi. Çünki Peyğəmə nəinki o şəxsin təvəssülünü qadağan etmədi, üstəlik düzgün təvəssülün yolunu da ona təlim vedi. O, Peyğəməi özü ilə Allah aasında vasitə qəa veəək Allahdan ona şəfa veməsini istədi. u da elə ilahi övliyalaa təvəssül etməkdi. /4. Ənəs ini Malik deyi i nəfə Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-in yanına gəli dedi “Ey Allahın əsulu! Mal-heyvanlaımız susuzluqdan tələf oldula! Allahdan istəyin (yağış nazil etsin).” Peyğəmə dua etdi və düz i həftə yağış yağdı. Sona aşqa i kişi Peyğəməin yanına gəli dedi “Ey Allahın əsulu! Evlə uçu-dağılmış, yolla kəsilmişdi...” Peyğəmə elə dua etdi “Pəvədigaa! (Özünün əhmət yağışını) dağlaa, təpələə, dəələin içinə, çaylaa və ağac itən yeləə nazil et!” undan sona Mədinə şəhəində yağış dayandı, amma ətaf yeləə yenə də yağıdı.[7] /5. Həzət Adəm (əleyhis-salam) xətaya düça olduqdan sona dedi “Ey Pəvədigaım! Səndən istəyi və Səni and veiəm Məhəmmədin haqqına, məni ağışla!” Allah-taala uyudu “Ey Adəm! Məhəmmədi (hələ) yaatmadığım halda onu necə tanıdın?!” Adəm dedi “Məni xəlq etdiyin zaman əşə axdım, oada elə yazıldığını gödüm لا إله الاّ الله، محّمد رسول الله “Allahdan aşqa heç i məud yoxdu, Məhəmməd Allahın əsuludu.” Onun adının Sənin adınla yanaşı olduğunu göəndə ildim ki, o, məxluqla içəisində Sənə ən sevimli olan şəxsdi.” Allah uyudu “Məhəmmədin haqqına and vei istədiyin üçün səni ağışladım.”[8] /6. Süyuti, İni Aasın elə dediyini nəql edi “Həzət Adəmin Pəvədigadan öyəndiyi və ağışlanmasına səə olan kəlmələ aəsində (Peyğəmədən) souşduqda həzət uyudu “Adəm (əleyhis-salam) Allahı Məhəmməd, Əli, Fatimə, Həsən və Hüseynə and veəək istədi ki, tövəsini qəul etsin. Allah da onun tövəsini qəul etdi.”[9] /7. Əu Hüeyə yuxaıdakı hədisin davamında Peyğəməi-əkəm (səlləllahu əleyhi və alih)-dən elə nəql edi “... Ey Adəm! unla (Əhli-eyt) Mənim seçdiyim şəxslədi... Hə vaxt hacətin olsa, onlaı vasitə (onlaa təvəssül) et.” Peyğəmə uyudu “iz (Əhli-eyt) nicat gəmisiyik Hə kəs u gəmiyə minsə, nicat tapa, hə kəs ondan ayılsa, həlak ola. Hə kəsin Allah dəgahında hacəti və ehtiyacı vasa, gəək iz Əhli-eyti vasitə qəa vesin.”[10] /8. İni Aas deyi ki, Ömə ini Xətta Peyğəməin əmisi Aas ini Ədül-Müttəliin vasitəsi ilə Allahdan yağış istəyi və deyidi “Pəvədigaa! iz Peyğəməimizin əmisinin vasitəsi ilə Səndən yağış istəyiik. Onun ağamış saçlaı ilə şəfaət istəyiik.” undan sona yağış nazil oldu və səhala sia oldu.[11] /Yuxaıdakı hədisin oxşaı olan digə i əvayətdə deyili Aas Allahdan yağış istədi və yağış nazil oldu. u zaman Ömə camaata xita edəək dedi “Allaha and olsun! Aas Allah dəgahında izim vasitəmizdi və Allah yanında öyük məqama malikdi.”[12] /Qəstəlani yazı Ömə Aasın vasitəsi ilə Allahdan yağış istədikdən və yağış yağdıqdan sona camaata dedi “Ey camaat! Allahın əsulu Aasa ata gözü ilə axıdı. Ona tae olun və onu Allah dəgahında vasitə qəa vein!”[13] /u əməl təvəssülü mütləq şəkildə və ya Peyğəmədən qeyisinə təvəssülü qadağan edənləin və ya atil sayanlaın fikidi. uada deyili ki, vəsilənin (vasitənin) nümunələindən ii Allah dəgahına yaxınlaşmağa səə olan möhtəəm və öyük məqamlı şəxsə təvəssül etməkdi. Öməin dediyi “u, Allaha and olsun ki, Allah dəgahına vasitə və Onun dəgahında möhtəəm şəxsdi” sözündə hömətli i şəxsin Allah dəgahında vasitə seçilməsinə dəlalətdə kifayət qədə aşka əyan vadı. /İni Həcə Əsqəlani yazı Peyğəməin əmisi Aas dua edəək dedi “Ey Allah! Camaat mənim Sənin Peyğəməinlə malik olduğum (yaxın) əlaqəyə göə mənə üz gətimişlə.”[14] /Şühəsiz, uada məqsəd Aasın (Allah dəgahında malik olduğu məqama) təvəssül etmək olmuşdu. Qəti olaaq demək ola ki, islamın əvvəlləində müsəlmanla öz ehtiyaclaının əva olması üçün pak və saleh insanlaa təvəssül edidilə. / /Müsəlmanlaın davanışında təvəssül /Hədislədən məlum olu ki, o həzət vəfat etdikdən sona müsəlmanlaın tutduğu u yol davam etmişdi. Aşağıda əzi nümunələi qeyd ediik /1. eyhəqi elə nəql edi i kişi Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-in qəinin yanına gəli dedi “Ey Məhəmməd! Ümmətin üçün Allahdan yağış istə!” Çox keçmədən yağış yağmağa aşladı və susuzluqlaı aadan qalxdı.[15] /2. Aasi hakimi Mənsu Peyğəməi necə ziyaət etmək aədə maliki məzhəinin əisi Malik ini Ənəsə dedi “Üzü qiləyə dayanı dua edim, yoxsa Peyğəməə üz tutu dua edim?” Malik cavaında dedi “Nə üçün üzünü ondan döndəəsən?! Haluki, o qiyamət günü həm sənin, həm də sənin atan Adəmin (ağışlanması üçün) vasitədi. Ona doğu üz çevi və onu öz şəfaətçin qəa ve, Allah onun şəfaətini qəul edi. Allah-taala uyuu “Əgə onla özləinə zülm etdikləi zaman sənin yanına gələək Allahdan ağışlanmaq istəsəydilə və Peyğəmə (də) onla üçün (vasitəçilik edəək) Allahdan ağışlanmaq istəsəydi, Allahın tövələi qəul edən və mehian olduğunu mütləq göədilə.”[16] /3. Şafei məzhəinin əisi Məhəmməd ini İdis Şafeinin dediyi şelə də onun şəfaətə və təvəssülə tam mənada inandığını, xüsusilə Peyğəmə Əhli-eytinə təvəssülə etiqad əslədiyini göstəi. O deyi “Peyğəmə xanədanı Allaha doğu mənim vəsiləmdi, ümidvaam ki, onlaın xatiinə saah qiyamətin günü əməl dəftəim sağ əlimə veilsin.”[17] Şafei öz divanının aşqa yeində Peyğəmə Əhli-eytinin təifində yazı “Əgə mənim günahım Məhəmmədin Əhli-eytini sevməkdisə, mən u günahdan heç vaxt tövə etməəm!” /“Peyğəmə xanədanı qiyamət günü, onlaın məqam və şəni hamıya aşka olan zaman mənim şəfaətçiləimdi.”[18] /Şafei yuxaıdakı şedə də aşka şəkildə Peyğəmə Əhli-eytini özünün şəfaətçiləi kimi təqdim edi. /4. İslamın əvvəlləində müsəlmanla aasında Allah övliyalaına təvəssül o qədə adi i məsələ idi ki, onla öz şeləində u məsələyə geniş şəkildə ye vei və Peyğəməi özləi ilə Allah aasında vasitə ünvanı ilə yad edidilə. O cümlədən, Səvad ini Qaiin Peyğəmə aəsində dediyi aşağıdakı şe /“Şəhadət veiəm ki, Allahdan aşqa heç i Pəvədiga yoxdu. (Ey Peyğəmə!) Sən hə i gizli və ötülmüş şeyə (qeyə) əmanətdasan. Şəhadət veiəm ki, ey pak və əzizləin övladı, sən sai peyğəmələ aasında Allah dəgahına ən yaxın vasitəsən.”[19] /Peyğəməi-əkəm (səlləllahu əleyhi və alih) u şei eşitdi, lakin şaii heç vaxt u işdən çəkindimədi, onu şik və idətçilikdə müttəhim etmədi. /5. Təvəssülün qanuni və şəi i iş olduğuna inananladan ii də Hənəli məzhəinin öyük şəxsiyyəti olan Əu Əli Xəlaldı. O deyi “Hə vaxt mənim üçün i çətinlik və naahatçılıq yaansaydı, həzət Musa ini Cəfəin qəinin yanına gedi o həzətə təvəssül edidim, Allah da çətinliyimi həll edi, naahatlığımı aadan qaldııdı.”[20] / /Peyğəmə Əhli-eytinin nəzəində təvəssül /Əhli-eyt İmamlaının da nəzəindən təvəssül əyənilən i işdi. Onla camaatı Quana və Allahın övliyalaına təvəssülə təşviq edidilə. O cümlədən, İmam Səccad (əleyhis-salam)-ın duasında deyili “Pəvədigaa! Mən həzət Məhəmmədə məxsus olan yüksək məqamla, aydın Ələvi vilayəti ilə Sənin dəgahına yaxınlaşı və u ikisinin vasitəsi ilə Sənə üz gətiiəm Məni filan-filan şeyləin şəindən amanda saxla!”[21] /Fatimeyi-Zəha (əleyha salam)-ın elə dediyi nəql olunu “O Allaha həmd-səna ediəm ki, əzəmət və nuu səəi ilə asimanlada və yedə olan valıqlaın hamısı Onun dəgahına yaxınlaşmaq üçün vəsilə axtaıla. iz (Peyğəmə Əhli-eyti) əndələi aasında Allahın dəgahına yaxınlaşmaq üçün i vasitəyik.”[22] /Ayişə Peyğəməin xəvaic aəsində elə uyuduğunu nəql edi “Xəvaic Allahın yaatdığı məxluqlaın ən pisidi və Allahın ən yaxın vasitəsi və ən yaxşı əndəsi olan şəxs (Əli ini Əi Tali) onlaı qətlə yetiəcəkdi.”[23] /Həmçinin, məhum Səduq öz sənədləi ilə Peyğəmə (səlləllahu əleyhi və alih)-in elə uyuduğunu nəql edi “İmamlaın əksəi Hüseynin nəslindəndi. Hə kəs onlaa tae olsa, Allaha tae olmuşdu. Hə kəs onlaın fəmanlaından oyun qaçıtsa, Allahın əm və fəmanlaından oyun qaçımışdı. Onla əndələin Allah dəgahına doğu yaxınlaşması üçün ən möhkəm vasitədilə.”[24] /Gödüyünüz kimi, peyğəmələə və ilahi övliyalaa təvəssül məsələsi – istə həyatlaında, istəsə də vəfat etdikləindən sona – elə i həqiqətdi ki, həm əvvəlki peyğəmələin dövündə, həm Peyğəməi-əkəm (səlləllahu əleyhi və alih)-in sağlığında, həm də Peyğəməin vəfatından sona səhaə və taein dövündə, eləcə də müxtəlif islam əsləində qanuni və əvacda olan i iş idi, müxtəlif islam məzhələindən olan müsəlmanla öz ehtiyaclaını təmin və çətinlikləini həll etmək üçün daim peyğəmələə və ilahi övliyalaa təvəssül edidilə. /Deməli, təvəssül məsələsi tamamilə şəi və islami i məsələdi. u əyənilən islami sünnəti göməməzliyə vuan, həqiqətdə düzgün islam yolundan ayılan müəyyən şəxslə gəək öz səhvləini islah edəək düzgün Allah yoluna qayıtsınla. / /[1] aği İsfahani, “Müfədatu əlfazil-Quan”, səh. 560; “Təfsii-kəi”, Fəx azi, 4-cü cild, səh. 349; “Ən-nihayətu fi ğəiil-hədis”, İni Əsi, 5-ci cild, səh. 185 /[2] “Ən-nihayətu fi ğəiil-hədis”, İni Əsi, 5-ci cild, səh. 185 /[3] “Maidə” suəsi, ayə 35 يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَيْهِ الْوَسيلَةَ وَ جاهِدُوا في‏ سَبيلِهِ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُون /[4] “Yusif” suəsi, ayə 97-98 قَالُواْ يَأَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِِينَ قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَكُمْ رَبىّ‏ِ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ. /[5] “Nisa” suəsi, ayə 64 وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحيماً /[6] “Əl-camius-səhih”, Timizi, 5-ci cild /[7] “Səhihi uxai”, Məhəmməd ini İsmail ini uxai, 1-ci cild, səh. 344-346, hədis 968-979 /جَاءَ رَجُلٌ إِلَي رَسُولِ اللهِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللهِ، هَلَکَتِ الْمَوَاشِي وَ تَقَطَّعَتِ السُّبُلُ، فَادْعُ اللهَ، فَدَعَا اللهَ، فَمَطَرْنَا مِنَ الْجُمُعَةِ إِلَي الْجُمُعَةِ، فَجَاءَ رَجُلٌ إِلَي النَّبِيِّ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللهِ، تَهَدَّمَتِ الْبُيُوتُ، وَ تَقَطَّعَتِ السُّبُلُ وَ هَلَکَتِ الْمَوَاشِي. فَقَالَ رَسُولَ اللهِ «اَللَّهُمِّ عَلَي ظُهُورِ الْجِبَالِ وَ الْاکَامِ وَ بُطُونِ الْاَوْدِيَةِ وَ مَنَابِتِ الشَّجَرِ». فَانْجَابَتْ عَنِ الْمَدِينَةِ انْجِيَابَ الثَّوْبِ /[8] Hakim Nişapui, “Əl-müstədəku ələs-səhiheyn”, 3-cü cild, səh. 517, hədis 4286; eyhəqi, “Dəlainun-nüüvvət”, 5-ci cild, səh. 489; “Vəfaul-vəfa”, 4-cü cild, səh. 1371-1372; Süyuti, “Ədduul-mənsu”, 1-ci cild, səh. 59 /َو نُقِلَ أَنَّ آدَمَ لَماَّ اقْتَرَفَ الْخَطِيئَةَ قَالَ يَا رَبِّي، أَسْأَلُکَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ لَمَّا غَفَرْتَ لِي، فَقَالَ، يَا آدَمُ، کَيْفَ عَرَفْتَهُ؟ قَالَ لِاَنَّکَ لَماَّ خَلَقْتَنِي نَظَرْتُ إِلَي الْعَرْشِ فَوَجَدْتُ مَکْتُوباً فِيِه لَا اِلَهَ اِلَّا اللهُ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ؛ فَرَأَيْتُ اسْمَهُ مَقْرُوناً مَعَ اسْمِکَ، فَعَرَفْتُهُ أَحَبَّ الْخَلْقِ اِلَيْکَ /[9] Süyuti, “Ədduul-mənsu”, 1-ci cild, səh. 60-61, “Daul-kutuil-Əaqiyyə”, 1377-ci qəməi il / عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ سَأَلْتُ رَسُولَ اللهِ عَنِ الْکَلِمَاتِ الَّتِي تَلَقَّاهَا آدَمُ مِنْ رَبِّهِ فَتَابَ عَلَيْهِ قَالَ سَئَلَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ إِلاَّ تُبْتَ عَلَيَّ فَتَابَ عَلَيْهِ /[10] İahim ini Cüveyni, “Fəaidus-simteyn”, 1-ci cild, səh. 36-37, eyut, “Məhmudi” müəssisəsi, 1-ci çap, 1398-ci hici il; Xaəzmi, “Mənaqi”, səh. 318, Qum, “İslami” nəşiyyatı /يَا آدَمُ هَؤُلاَءِ صَفْوَتِي ... فَإِذَا کَانَ لَکَ اِلَيَّ حَاجَةٌ فَبِهَؤُلاَءِ تَوَسَّلْ، فَقَالَ النَّبِيُّ نَحْنُ سَفِينَةُ النَّجَاةِ مَنْ تَعَلَّقَ بِهَا نَجَا وَ مَنْ حَادَ عَنْهَا هَلَکَ، فَمَنْ کَانَ لَهُ إِلَي اللهِ حَاجَةٌ فَلْيَسْأَلْنَا أَهْلَ الْبَيْتِ /[11] Əu Nəim İsfahani, “Dəlailun-nüüvvət”, 2-ci cild, səh. 725, hədis 511; “Səhihi uxai”, “cümə” kitaı, “istisqa” ölməsi /عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ، أَنَّ عُمَرَ قَالَ اَللَّهُمَّ إِنَّا نَسْتَسْقِيکَ بِعَمِّ نَبِيِّنَا، وَ نَسْتَشْفِعُ بِشَيْبَتِهِ، فَسُقُوا، /[12] İni Əsi, “Usdul-ğaə”, 3-cü cild, səh. 11 /فَقَالَ عُمَرُ هَذَا وَ اللهِ الْوَسِيلَةُ اِلَي اللهِ وَ الْمَکَان مِنْهُ /[13] “Əl-məvahiul-ləduniyyə”, 3-cü cild, səh. 380; “Fəthul-ai”, 2-ci cild, səh. 413 / إِنَّ عُمَرَ لَمَّا اسْتَسْقَي بِالْعَبَّاسِ قَالَ يَا اَيُّهَا النَّاسُ اِنَّ رَسُولَ اللهِ کَانَ يَرَي لِلْعَبَّاسِ مَا يَرَي الْوَلَدُ لِلْوَالِدِ فَاقْتَدُوا بِهِ فِي عَمِّهِ وَ اتَّخِذُوهُ وَسِيلَةً إِلَي اللهِ تَعَالَي. فَفِيهِ التَّصْرِيحُ بِالتَّوَسُّلَ وَ بِهَذَا يَبْطُلُ قَوْلُ مَنْ مَنَعَ التَّوَسُّلَ مُطْلَقاً بِاْلاَحْيَاءِ وَ الْاَمْوَاتِ وَ قَوْلُ مَنْ مَنَعَ ذَلِکَ بِغَيْرِ النَّبِيِّ. /[14] “Fəthul-ai”, 2-ci cild, səh. 413, “Daul-məifət”, Livan /وَ قَدْ تَوَجَّهَ الْقَوْمُ بِي اِلَيْکَ لِمَکَانِي مِنْ نَبِيِّکَ /[15] ehyhəqi, “Vəfaul-vəfa”, 4-cü cild, səh. 1374 / اِنَّهُ جَاءَ رَجُلٌ إِلَي قَبْرِ النَّبِيِّ فَقَالَ يَا مُحَمَّدُ، اِسْتَسْق لَاُمَّتِکَ؛ فَسُقُوا /[16] Səmhudi, “Vəfaul-vəfa”, 2-ci cild, səh. 1376 Mənsu dedi /يَا اَبَا عَبْدِ اللهِ اَسْتَقْبِلُ الْقِبْلَةَ وَ أَدْعُو اَمْ اَسْتَقْبِلُ رَسُولَ اللهِ (ص)؟ مَالَکَ قال في جوابه لِمَ تَصْرِفُ وَجْهَکَ عَنْهُ وَ هُوَ وَسِيلَتُکَ وَ وَسِيلَةُ أَبِيکَ آدَمَ (ع) إِلَي اللهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ بَلِ إسْتَقْبِلْهُ وَ اسْتَشْفِعْ بِهِ فَيُشَفِّعَکَ اللهُ قاَلَ اللهُ تَعَالَي وَلَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ... /[17] “Divani Şafei”, səh. 162; “Əs-səvaiqul-muhiqə”, səh. 178 /آلُ النَّبِيِّ ذَرِيعَتِي وَ هُمُو إِلَيْهِ وَسِيلَتِي /اَرْجُوا بِهِمْ أُعْطَي غَداً بِيَدِي الْيَمِينِ صَحِيفَتِي /[18] /لَئِنْ کَانَ ذَنْبِي حُبَّ آلِ مُحَمَّدٍ فَذَلِکَ ذَنْبٌ لَسْتُ عَنْهُ أَتُوبُ /هُمْ شُفَعَائِي يَوْمَ حَشْرِي وَ مَوْقِفِي إِذَا مَا بَدَتْ لِلنَّاظِرِينَ خُطُوبُ /[19] Zeyni Dehlan, “Ədduəus-səniyyə”, səh. 29 /وَ أَشْهَدُ أَنْ لاَ رَبَّ غَيْرُهُ وَ أَنَّکَ مَأْمُونٌ عَلَي کُلِّ غَائِبٍ /وً أَنَّکَ أَدْنَي الْمُرْسَلِينَ وَسِيلَةً اِلَي اللهِ يَابْنَ اْلاَکْرَمِينَ الْاَطَائِبِ /[20] Xəti ağdadi, “Taixi ağdad”, 1-ci cild, səh. 120 /مَا هَمَّنِي أَمْرٌ فَقَصَدْتُ قَبْرَ مُوسَي بْنَ جَعْفَرٍ (ع) فَتَوَسَّلْتُ بِهِ اِلَّا سَهَّلَ اللهُ تَعَالَي لِي مَا اُحِبُّ. /[21] “Səhifeyi Səccadiyyə (əleyhis-salam)”, 49-cu dua / اَللَّهُمَّ فَإِنِّي أَتَقَرَّبُ اِلَيْکَ بِالْمُحَمَّدِيَّةِ الرَّفْعِيَّةِ وَ الْعَلَوِيَّةِ الْبَيْضَاءِ، وَ أَتَوَجَّهُ اِلَيْکَ بِهِمَا أَنْ تُعِيذَنِي مِنْ شَرِّ کَذَا وَ کَذَا... /[22] İni Əil-Hədid, “Nəhcul-əlağə”nin şəhi, 16-cı cild, səh. 211; ağdadi, “əlağatun-nisa” /وَ اَحْمَدُ اللهَ الَّذِي بِعَظَمَتِهِ وَ نُورِهِ يَبْتَغِي مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَ اْلاَرْضِ اِلَيْهَ الْوَسِيلَةَ وَ نَحْنُ وَسِيلَةٌ فِي خَلْقِهِ. /[23] “Nəhcul-əlağə”nin şəhi, 2-ci cild, səh. 267; İni Məğazili, “Əl-mənaqi”, səh. 100, hədis 79, “Daul-əzva”, eyut, 1412-ci hici il; Heysəmi, “Məcməuz-zəvaid”, 6-cı cild, səh. 359, “Daul-fiki”, 1414-cü qəməi il / هُمْ شَرُّ الْخَلْقِ وَ الْخَلِيقَةِ، يَقْتُلُهُمْ خَيْرُ الْخَلْقِ وَ الْخَلِيقَةِ، وَ أَقْرَبُهُمْ عِنْدَاللهِ وَسِيلَةً. /[24] Səduq, “Uyunu Əxai-iza (əleyhis-salam)”, 1-ci cild, səh. 63 /وَ بِاِسْنَادٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللهِ اَلْاَئِمَّةُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَيْنِ (ه) مَنْ أَطَاعَهُمْ فَقَدْ أَطَاعَ اللهَ وَ مَنْ عَصَاهُمْ عَصَي اللهَ عَزَّوَجَلَّ هُمُ الْعُرْوَةُ الْوُثْقَي وَ هُمُ الْوَسِيلَةُ اِلَي اللهِ عَزَّوَجَلَّ.