span style="font-size12pt;"Əslində cinlə insan hissindən gizli i valıqladı. Quan ayələindən gömək olu ki, onla da ağla malik olan canlıladı. Allah onlaı oddan yaatmışdı. İlis də u dəstədəndi. Quan ayələində oxuyuuq ki, cinlə iki qupdula 1. Onladan i dəstəsi mömin və itaətkadıla. 2. i dəstəsi isə kafi və itaətsizdilə. Ancaq onlaın hamısının vəzifəsi və məsuliyyəti vadı. “(Qu’ana qulaq asmazdan öncə) izdən i dəstə əməlisaleh idi, i dəstə isə əməlisaleh deyildi. iz müxtəlif fiqələ halında idik”. (“Cinn” 11). Onla da axiətdə cava veəcəklə və Qiyamət günü cəzalandıılacaqla. /Onlaın əziləi insanlala aitə yaadıla və ildikləi məhdud siləini onlala ölüşülə. Onlaın dək qüvvəsi və ühan qailiyyəti vadı. Onla insanlaın edə iləcəyi i çox işləi göə ililə. Cinlə ye üzündə insandan əvvəl xəlq edilmişdilə. Adəmin (ə) qaşısında səcdə etdikləinə əm olunduğu üçün göünü ki, onlaın məqamı insanınkından aşağıdı. /Quan uyuu “Amma haqdan dönənlə, şühəsiz, onla Cəhənnəmin odunu olacaqla”. (Cinləin sözünün sonu)”. (“Cinn” 15). u ayədən məlum olu ki, cinləin də kafiləi cəhənnəm odunda yandıılacaqdı. /Quan ayələindən göündüyü kimi cəhənnəm əhli - ütpəəstlə, yolunu azanla və İlisin odusudu. Onlaın hamısı cəhənnəmdə toplaşacaqla. /Ancaq onlaı i-iinin adınca oda atacaqla. “eləliklə, (iadət etdikləi) o tanıla və azğınla i-iinin adınca, üzü üstə atılala”. (“Şüəa” 94). Onla yuxaıdan atılan daşa ənzəyilə, düşən zaman i yeə dəyi, sona aşqasına və nəhayət dəənin diinə düşü. /Onla cəhənnəmdə müahisə edəək, deyələ “Allaha and olsun ki, iz həyatda aşka yolumuzu azmışdıq”. İmam Əli (ə) “Nəhcul-əlağə”də uyuu “İlisin taleyindən iət götümək lazımdı. O, təkəü göstəmiş və Adəmdən iqi cəhətdən üstün olduğuna söykənəəq, təkəü etmişdi. Təəsükeşlik tələsinə düşü. elə oldu ki, İlis Allahın düşməni, təəsükeşləin və təkəüçüləin əhəi oldu. Allahla müaizəyə qalxdı. Məgə gömədinizmi ki, Allah təkəü küfü ilə onu əzdi, özünü üstün ildiyi üçün yeə qovuldu. O ii dünyada onun üçün alovlanan atəş hazılanmışdı”. /Allah Təala uyuu “Cəhənnəmi mütləq səninlə (sənin övlad və qəilənlə) və onladan (insanladan) sənin axanca gedən kəslələ üsütün dolduacağam”. (“Sad” 85). Ələttə, o ii dünyadakı od u dünyadakından fəqlidi. İlahi əza da fəqli olu. Yəni, cəhənnəmdə ancaq cismi əza veilmi, həm də mənəvi əza da vadı. Ola ilsin ki, şeytanlaa veilən əza mənəvi əzadı. ütün u deyilənlədən elə nəticəyə gəlmək olu / 1. İlahi əza iki cü olu cismi və mənəvi. / 2. Odla olan əza ən öyük əza sayılı. / 3. Cinlə iki cü olu mömin və kafi. / 4. Şeytana da əza veiləcəkdi. Ola ilsin ki, onun əzaı ən öyük od əzaı olsun. Ya da mənəvi və uhi əza olsun. / (Əndişeyi-Qum/ Deyele.og)/span