Peyğəmbərlərİn İsmətİnİ ağılla necə İsbat etmək olar?
a) İsmət vəhy zamanı
Peyğəmbərlərin vəhyi alarkən xəta və yalandan uzaq olaraq ismətlərinə ən mühüm dəlillər var:
İnsan kamala və əbədi səadətə yetişmək üçün ilahi hidayətə ehtiyaclıdır. O bir tək ağıl və hissinə söykənərək məqsədə çata bilməz. Buna görə də gərək Allah kamala çatmağın yollarını onların üzünə açsın. ..
Peyğəmbərİn İsmətİnİn necə İsbat etmək olar?
Peyğəmbərlərin ismətini Qurana əsaslanaraq isbat edin.
Quran ayələri ilə peyğəmbərlərin ismətinin sübutları 3 hissəyə bölünür:
1. Əqli dəlillərə söykənərək,
2. Nəqli (ayə və hədis) dəlillər ilə,
3. Əqli və nəqli müqəddimələri cəmləyərək nəticə almaqla.
İndi isə qısa olaraq bu məsələnin Quran baxımından əqli dəlillərin bəzisinə işarə edirik:
Günahsızlar İsmətdə eyni dərəcədədİrlərmİ?
Bütün peyğəmbərlər məsumdurlarmı? Elədirsə ismətin mərtəbələrinə görə bərabərdirlərmi?
İsmətin əhatəsi necədir və hansı sahələrə şamil olur?
İsmət geniş əhatəyə malikdir. O cümlədən: zaman əhatəsi, aid olunma sahəsi və mərtəbə cəhətindəki əhatəsi.
1. Zaman cəhətdən məqsəd budur ki, görəsən pey-ğəmbərin isməti yalnız onun peyğəmbərliyi dövrünəmi aiddir, yoxsa ondan qabaq və sonrakı ömrünü də əhatə edirmi?...
Necə ola bilər kİ, təklifi olmayan bİr uşaq məsum hesab olunsun?
İsmət təklif və məsuliyyət gətirmək zorundadır. Necə ola bilər ki, təklifi olmayan bir uşaq məsum hesab olunsun?
Bİr kəsin hec səhv etməməsİ mümkündürmü?
Bir qrup insanın tamamilə günahdan məsum olması inanılmazdır. Bir kəsin hec səhv etməməsi mümkündürmü? Ola bilsin aşkarda ondan hec bir yanlışlıq görməyiblər. Ola bilməzmi ki, gizlində müsbət insan olmayıblar?
İsmət və günahı özündən uzaqlaşdırmaq necə mümkün ola bilər?
Peyğəmbər və İmamların isməti (günahın qarşısını almaları) “Rəf`i” formasındadır, yoxsa “Dəf`i” tərzində?
İsmətlİlİyİ İnsan özümü qazanır?
İnsanlara ismət əldə etmək üçün qabiliyyəti Allah-taalamı verir, yoxsa insanlar özlərimi qazanırlar?
Məsumlar öz İxtİyarları əsasındamı günahdan uzaq oldular?
Necə isbat etmək olar ki, məsumlar öz ixtiyarları ilə mə-sum qalmalarına çalışdılar və sonda Allah onları o məqama təyin etdi?
Bİz məsum ola bİlərikmi?
Peyğəmbər və İmamlar məsumdurlar və onlar ömürlərinin ilkin çağlarından irfanın şirinliyini dadmışlar. Ancaq biz bəxtsizlər gərək bir ömür Allaha qovuşmaq üçün əziyyət çəkək, o da məlum deyil sonda ismətə çatacağıq ya yox. Əgər Allah-taala peyğəmbər və İmamlara bəxş etdiyi elmi bizə də versəydi o zaman biz də məsum olardıq. Belə deyilmi?