Şükür edənin və nankorun dəqiq əlamətləri nələrdir?!
Eyni sualı İmam Sadiqə (ə) Zərarə də verir və İmam (ə) ona belə cavab verir: “(Allah) yolu ona nişan vermişdir və əgər o, həmin yolu gedərsə - bu halda şakir olar. Ya o yolu tərk edərsə, bu halda kafir olar”. Digər tərəfdən, mübarək dinimiz insanlara təşəkkür etməməyi də naşükürlük kimi səciyyələndirir. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Üç dəstə günahın cəzası tezləşər və Qiyamətə qədər çəkilməz.
1. Ata və ana üçün narahatlıq yaratmaq. 2. İnsanlara zülm etmək. 3. Başqalarının yaxşı əməli qarşılığında naşükürlük etmək”.
İlahi peyğəmbərlər (ə) niyə imtahan olunublar?!
Təkamüldən əlavə, peyğəmbərlərin (ə) imtahana çəkilməsinin başqa bir hikməti vardır. İlahi peyğəmbərlər (ə) hər bir zamanda müxtəlif hadisələr və cərəyanlar ilə mübarizə aparmaq üçün kifayət qədər hazırlığa malik olmalıdırlar. Müxtəlif imtahanlar, enişlər və yoxuşlar, həyat çətinlikləri – bunlar insanlarda ruhi müqavimət icad edər və bu İlahi insanların təbliğ yolundakı dözümünü gücləndirər. Bu imtahanlar sayəsində İlahi peyğəmbərlərin (ə) başqa insanlardan üstün olması üzə çıxar. İnsanlara hüccət tamam olar ki, hər bir çətin imtahan insan üçün mümkünlü və dözümlüdür. Qurani-Kərimdə buyurulur: “Və (yadına sal) o zaman(ı) ki, Rəbbi İbrahimi bəzi işlərlə imtahana çəkdi. Beləliklə, o(İbrahim), hər şeyi kamil surətdə yerinə yetirdi. Rəbbi dedi: «Həqiqətən, Mən səni insanlara İmam və rəhbər təyin etdim».(İbrahim) dedi: «Övladlarımdan necə?». Dedi: «Mənim əhd-peymanım zalımlara nəsib olmaz»”. (“Bəqərə” 124).
Allah Təalanın peyğəmbərlərə (ə) və möminlərə yardımı nə formalarda olur?
Allah möminlərə və rəsullarına yardım edəcəyi vədini vermişdir. Allahın verdiyi bu vədə xüsusi zaman və məkana aid deyildir, əslində tarix boyu həyata keçmişdir. “Həqiqətən Biz Öz peyğəmbərlərimizə və (onlara) iman gətirənlərə dünya həyatında(müharibələrdə qələbə nəsib etməklə və xeyir işləri ilham etməklə) və (peyğəmbərlər, məsumlar və mələklərdən ibarət əməl)şahidlərin(in) ayağa qalxdıqları gündə (Qiyamətdə mükafat və cəzanın icrası istiqamətində) kömək edərik”. (“Ğafir” 51).
Allahın peyğəmbər (ə) və möminlərinə yardımı müxtəlif cür cilvə almışdır. Bəzən ülfət və qəlb meyli ilə, bəzən dualarının yerinə yetməsi ilə, bəzən möcüzə ilə, bəzən hökumət əta etməklə, bəzən müharibədə qələbə çalmaqla, bəzən qəlb hüzuru ilə, bəzən düşmənin həlak olması ilə, bəzən qeyb yardımı ilə, bəzən düşmən qəlbində qorxu yaradaraq, bəzən fikir və mədəniyyəti yaymaqla, bəzən xatalardan nicat tapmaqla, bəzən də hiylələri aradan qaldırmaqla...
Bütün dinlərdə olan: Ən qədim ibadət hansıdır?
Din və məzhəblərin tarixini araşdıran zaman bu nəticəyə gəlinmişdir ki, bütün dinlərdə ən qədim ibadət namaz olmuşdur.
Həzrət Adəmin (ə) və Həvvanın yerdə qərar tutmasından başlayaraq, Allah namazı o insanlara vacib etmişdir. Həzrət Nuhun (ə) gəmisinin pəncərələri və deşikləri var idi ki, oradan nur gəminin içinə daxil olurdu. Bu yolla namazın vaxtını müəyyən edirdilər. Həzrət İbrahim (ə) həyat yoldaşı və övladını Kəbə evinin kənarında qoyan zaman əllərini göyə qaldırıb, belə dua etdi: «Ey Rəbbimiz, həqiqətən mən övladlarımdan bəzisini (İsmaili anası ilə birgə) Sənin möhtərəm və toxunulmaz evinin yanında əkinsiz bir dərədə sakin etdim ki, – ey Rəbbimiz, – namaz qılsınlar. Buna görə də elə et ki, insanların bir qisminin qəlbləri onlara meyil etsin. Və müxtəlif məhsullardan onlara ruzi ver, bəlkə şükür etsinlər». (“İbrahim” 37)...
Övladı necə tərbiyə etmək? – Məsumların (ə) mübarək buyuruşları
Övlad tərbiyəsi valideynin ən böyük vəzifələrindən biridir. Hər bir valideyn övladını saleh və cəmiyyətə fayda verən görmək istəyər. İstəyər ki, övladı tərbiyəli və saleh insan kimi yetişsin. Bu sahədə də Məsumların (ə) kəlamına müraciət edək və onlardan ibrət dərsləri alaq.
İmam Əli (ə) buyurur: “Uşaqlar yeddi il azaddırlar. Yeddi ilə ədəb və diqqətdədirlər. Sonrakı yeddi ili xidmətdə və yavərdədirlər”.
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Uşaqlar yeddi il oyun oynayarlar. Yeddi il yazmaq və oxumaq öyrənərlər. Yeddi il isə həyatın halal və haram qanunlarını öyrənərlər”.
İmam Əli (ə) buyurur: “Övladlarınızı öz adət və ədəblərinizə məcbur etməyin. Çünki onlar sizin zamanınızdan qeyrisi üçün xəlq olublar”.
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Körpələrinizi ağladıqları üçün döyməyin”...
Dostu seçməkdə Qurani-Kərim hansı iki meyarı ölçü olaraq tanıtdırır?!
Rəvayətlərdə uyğun dostlar üçün çox sayda meyarlar göstərilmişdir ki, onların hamısının müştərək cəhəti iman və təqvadır!
\"Səhər və axşam çağı Rəbbini diləyərək Ona dua edənlərlə birlikdə özünü səbirli apar. Dünyanın bərbəzəyini istəyərək nəzərlərini (zənginlərə diqqətdən) çevirmə. Qəlbini Bizi anmaqdan xəbərsiz etdiyimiz, nəfsinin istəklərinə uyan və işləri səmərəsiz olan bir kimsəyə itaət etmə!\" (Kəhf, 28).
İzah: İslamda dostluğun önəmi kimsəyə sirr deyil. Dost seçimində ən mühüm addım uyğun dost seçməkdir. Çünki dostların ruhiyyəsi və inancları bir-birinə heyrətamiz şəkildə təsir edir. Belə ki, Allah möminləri bir-biri ilə dostluq və yoldaşlıq etməyə dəvət etmişdir ki, həm bir-birlərini təqva və səbirə rəğbətləndirməyə zəmin yaransın, həm də insani duyğular, insanın həmdəmə və dosta ehtiyacı təmin olunsun. Yuxarıdakı ayə qafil insanlarla dostluq etməyi də qadağan etmişdir...
İnsanın kamala doğru hərəkətində əxlaq ustadlarının rolu nədən ibarətdir?
Sözsüz ki, insanın təkamülündə əxlaq ustadları və tərbiyəçilərinin mühüm rolu vardır. Ustad, ya bələdçi külliyyatı tanımaqdan əlavə, yaxşı psixoloq da olmalıdır ki, müxtəlif insanların xüsusiyyətlərini dərk edə bilsin. Çünki bəzi əməllər bəziləri üçün yaxşı, bir başqaları üçün isə pisdir. Məsələn, bütün dərmanlar bütün şəxslər üçün yaxşı deyil. Biri üçün şəfa olan dərman, digər birisi üçün zəhərdir. Tibb təhqiqatçıları bir neçə il bundan əvvəl bildirmişdilər ki, 2500 növ baş ağrısı kəşf edilmişdir. Bəlkə də bu rəqəm indi 5000-ə çatmışdır. Bu yalnız bizim cismimizin bir hissəsinə aiddir. Amma ruh çox heyrətli sirlərə malikdir...
Allahı gözlə görmək olarmı? Araşdırma
“Gözlər Onu (görüb) dərk etmir. O, gözləri dərk edir. O, lətifdir, (hər şeydən) xəbərdardır!” (“Ənam” surəsi, ayə 103) Bu ayədə dörd hissə vardır:
1. Gözlər Allahı görmürlər. Çünki O mücərrəd varlıqdır. O, gözü yaradandır, ona görə də gözə görünməyəcək.
2. Allah gözləri dərk edir və gözü görməklə onun əmanət və xəyanətini də dərk edir. O, bilir ki, kimin baxışı mehribancasındır, kimin gözü qəzəbli; göz naməhrəmə baxır, ya yox. “Allah gözlərin xəyanətini (xain gözləri) və ürəklərin gizlətdiyini biləndir!” (“Ğafir” surəsi, ayə 19) 3. Lətif və mücərrəd olduğu üçün gözlər Onu görmürlər.
4. O, xəbərdar olduğu üçün bütün gözləri görür. Biz Qiyamətdə Allahı görəcəyik, amma maddi gözlə yox. Bizim hamımız yuxuda bəzi şeyləri görür və eşidirik, amma batini gözlə və canımızla görür və eşidirik. Bəzi şəxslərin sağlam göz və qulağı olmasına baxmayaraq, Qurani-kərim onları kar, kor və lal adlandırır...
Quran ayələrinin mənasını başa düşmədiyimiz halda onu oxumağın hansı təsir və faydaları vardır?
Qurani-kərim vasitəsilə ona himayədarlıq və tədbir etməyi öhdəsinə alır. Ona görə də buyurur: Qurandan sizə müyəssər olanı (asan gələni) oxuyun. (“Muzzəmmil” surəsi, ayə 20) Qurandan sizə asan gələn miqdarını tilavət edin, Allahın bu Kitabı ilə mənus olun. Hətta əgər bəzi ayələrin və surələrin mənasını başa düşmürsünüzsə, yenə də Quran oxuyun və onunla üns bağlayın. Çünki Quran insan sözü deyildir ki, əgər kimsə onun mənası bilməsə, onu oxumağın həmin şəxsə faydası olmasın. Quran ilahi bir nurdur ki, onu oxumaq ibadətdir, baxmayaraq ki, onun mənasını bilmir./ Ayətullah əl-üzma Cavadi Amuli
Dindar olmayanları hansı düşüncələri ölümdən qorxmağa vadar edər?!
Kafirlərin can verməsinin çətinliyi: Artıq könül verdiklərindən ayrılmaq zamanı çatmışdır. \"Xeyr, o (ruh) körpücük sümüklərinə yetişəcəyi zaman; “Ovsunu kim oxuyacaq?” – deyiləcəkdir. (Can verən adam dünya həyatından) ayrıldığını yəqin edəcəyi və baldır baldıra dolaşacağı zaman – o gün (hər kəs) Rəbbinin hüzuruna gətiriləcəkdir.\" (Qiyamət, 26-30).
İzah: Qeyd etdiyimiz kimi, ölüm əməllərin əvəzinin müşahidə olunmasının başlanğıcıdır. Buna görə də kafir və fasiqlərin ölümü möminlərin ölümündən fərqlənir. Birinci dəstə ölüm mələyini gördüyü zaman qorxuya düşər ki, artıq könül verdiklərindən ayrılmaq zamanı çatmışdır...