Fitrə verəcəyimiz fəqir kimə deyilir?!
Fəqir ərəb dilində “yoxsul, kasıb, möhtac” deməkdir. Fəqir (fəqirlik) anlayışı dini ədəbiyyatda bir neçə mənada işlədilir. Mənaların birinə görə, bütün insanlar fəqirdirlər, çünki Allah-təalanın mərhəmətinə möhtacdırlar.Yalnız Allah qənidir (zəngindir, ehtiyacsızdır): “Allah zəngindir, siz isə yoxsulsunuz” (Mühəmməd, 38).
Fəqirlik bəzən mənəvi kasadlıq mənasında işlədilsə də, daha çox maddi yoxsulluq mənasında anlaşılır. İslam şəriətində fəqir elə şəxsə deyilir ki, özünün və ailəsinin bir illik dolanışıq xərcinə sahib deyil və bu məbləği qazanmaq imkanından da məhrumdur.
Belə insana maddi yardım göstərmək qalan müsəlmanların vəzifəsidir. Şəriətdə vacib buyurulan ehsanat (zəkat, fitrə zəkatı, fidyə, kəffarə), həmçinin, sədəqə bu cür şəxslərə ünvanlanır. Fəqirə yardım göstərmək İslamda çox böyük savab sayılır. Əksinə, fəqirə təhqir gözü ilə baxmaq, kasıblığına görə onu alçaltmaq, könlünü qırmaq böyük günahdır.
Hansı zaman və hallarda oruc tutmaq haram və məkruhdur?!
Məsələ 1: “Qurban” və “Fitr” bayramlarında oruc tutmaq haramdır. Həmçinin Şabanın sonuncu günü, yoxsa Ramazanın birinci günü olmasını bilməyən şəxsə Ramazan ayının birinci gününün niyyəti ilə oruc tutması haramdır.
Məsələ 2: Əgər qadının müstəhəb oruc tutması ilə ərinin ondan ləzzət almaq haqqı aradan getsə, oruc ona haramdır. Həmçinin vacib olan, amma vaxtı müəyyən olmayan oruc tutsa, məsələn, vaxtı müəyyən olmayan nəzir orucu kimi, bu halda vacib ehtiyata əsasən, (ərin haqqı aradan gedərsə) orucu batildir və nəzir orucunu əvəz etməz. Habelə vacib ehtiyata görə, əgər əri onun müstəhəb yaxud vaxtı müəyyən olmayan vacib oruc tutmasını qadağan edərsə, hətta ərinin haqqı ilə ziddiyyəti olmasa belə, hökm eynidir. Müstəhəb ehtiyata əsasən, qadın ərinin icazəsi olmadan müstəhəb oruc tutmasın.
Məsələ 3: Övladın müstəhəb oruc tutması ata-ananın övlada şəfqəti üzündən əziyyət və inciməsinə səbəb olarsa, haramdır....
Ramazanın Fitr bayramı niyə belə adlanır?
“Fitr” sözünün mənası “açılmaq” deməkdir. Hədislərdə də bu sözə rast gəlmək olur. Belə ki, Peyğəmbərimiz (s) haqqında gələn hədisdə oxuyuruq ki, Həzrət (s) ibadət etmək üçün o qədər ayaq üstə dayanardı ki, ayağının əti yaralandığı üçün bir-birindən ayrılardı və açılardı. Oruc tutanlara şamil edilməsinin mənası isə budur ki, oruc tutan insan Fitr bayramında ağzını açar, yəni artıq yeyə və içə bilər.
Quranın da buyurduğu kimi, oruc tutmaq başqa dinlərdə də mövcuddur. Ancaq onların bu orucluq əyyamını Fitr bayramı iə bitirməkləri haqqında məlumat yoxdur. Oruc tutmaq İslam ümmətinə aid olan bir şərəfdir. Başqa dinlərdə oruc tutmaq ancaq peyğəmbərlərə (ə) vacib buyurulmuşdu.
Fitr bayramının özünəməxsus əməlləri vardır ki, bu əməllərə başqa dinlərdə rast gəlmək olmur. O cümlədən Fitr bayramına məxsus namazın olması, bayram gecəsində edilən ibadətlər, bu bayramda fitrənin çıxardılması kimi....
İmam Əlinin (ə) möminlərə nəql etdiyi son hədisdə nəyin müjdəsi verilir?
Əsbəğ ibni Nübatə nəql edir: İmam Həsən (ə) daxilə getdi və bir az keçməmiş bayıra çıxdı və mənə buyurdu: “Daxil ol!”.Mən daxil oldum və gördüm ki, Əmirəl-möminin (ə) başına sarı rəngli dəsmal bağlamışdır və üzünün sarılığı dəsmalın sarılığından daha çox idi.
Ağrının şiddətindən mübarək ayaqlarını bir-bir yuxarı qaldırırdı. Sonra mənə buyurdu: “Ey Əsbəğ! Mənim müraciətimi Həsəndən (ə) eşitmədinmi?”.
Dedim: “Bəli, ey Əmirəl-möminin! Ancaq sizi elə halda gördüm ki, sizə baxmaq istədim və sizdən hədis eşitmək istədim”.
Buyurdu: “Əyləş. Ey Əsbəğ! Bil ki, mən Allah Rəsulunun (s) ziyarətinə getmişdim və mənə buyurdu: “Ey Əbəl-Həsən! Get insanları topla və minbər başına çıx. Mənim yerimdən bir pillə aşağıda dayan və insanlara de: “Hər kim ata və anasını narazı edər – Allahın lənəti ona olsun. Hər kim öz sahibindən qaçar – Allahın lənəti ona olsun. Əgər kim tutduğu insanın əcrini verməz – Allahın lənəti ona olsun”. Mən həbibimin sözlərinə əməl etdim və məscidin axırında əyləşən bir kişi ayağa qalxdı və dedi: “Ey Əbəl-Həsən! Üç cümlə dedin və onları bizim üçün şərh et”. Mən heç nə demədim və Peyğəmbərin (s) yanına gedib, həmin kişinin sözlərini dedim...
Allahla söhbət etmək üçün ən yaxşı dil və yol nəticə verəcəkdir?!
Allahla münacat etmək insan ruhuna elə təsir qoyur ki, insan var olduğunu unudur və özünü İlahi feyzə təslim edir.
Bir gün Həzrət Əli (ə) bazara gəlir və heç kəs onun gəldiyini hiss etmir. Bir nəfər söhbət etməklə məşğul idi. O, deyir: “And olsun o Kəsə ki, yeddi pərdə arxasında gizlənmişdir!”. İmam (ə) soruşur: “O kimdir ki, yeddi pərdə arxasında gizlənmişdir?”. Həmin kişi deyir: “Allahdır, ey Əmirəl-möminin!”. İmam (ə) buyurdu: “Səhv edirsən, ölüm sənin üçün bu cür etiqaddan daha yaxşıdır. İzzət və Cəlala malik olan Allahla məxluqları arasında pərdə yoxdur. Çünki Allah məxluqları harada olursa-olsun, onunladır”. Həmin kişi soruşdu: “Ey Əmirəl-möminin! Bəs dediklərimin kəffarəsi nədir?”. Həzrət (ə) buyurdu: “Budur ki, bilirsə harada olursansa-ol, Allah səninlədir”....
Ramazan ayının gündəlik duaları bizə nə demək istəyir?
Əgər Ramazan ayının gündəlik dualarına nəzər salsaq, həqiqi möminin necə həyat tərzi keçirməli olduğunu dərk etmiş olarıq. Belə ki, bu dualar bizə deyir ki, insan həyatı səy və çalışma ilə zəngin olmalıdır. Allaha təvəkkül etməli, Onun əmrlərinə təslim olmalıdır. Yaxşı bilirik ki, dua – möminin silahıdır. Xaliq ilə məxluq arasında olan rabitələri formalaşdırar. Duanı, ən aşağı mənəvi dərəcədə olan insandan tutmuş, ali mənəvi dərəcəyə çatan hər bir insan edər. Dua – bəndənin Allahla etdiyi münacat və dərdləşməkdir. Öz ehtiyaclarını bölüşüb, sirlərini əmanət etdiyin kəsə etimad etməkdir.
“Səhifeyi-səccadiyyə” kitabı bizə Allahla necə dua edəcəyimizin yollarını öyrədir və bizə nümunələr verir. Belə ki, Həzrət Səccad (ə) duaların birində buyurur: “Allahım! Allahım, tövfiq ver öz valideynlərim üçün bu işləri görüm”. Yəni, bizə öyrədir ki, hətta valideyn münasibətilə bağlı mövzularda belə, Allahdan tofiqat istəmək lazımdır....
Əmirəl-Möminin Həzrəti Əli (ə) niyə dərdini quyuya deyirdi?
Meysəm Təmmar nəql edir: “Gecələrin birində İmam Əli (ə) məni səhraya apardı. Kufədən xaric olduq. Cəfi məscidinə çatdıq.
Həzrət (ə) dörd rükət namaz qıldı və salam verəndən və təsbih edəndən sonra əllərini göyə qaldırdı və buyurdu: “Allahım! Səni necə çağırım o halda ki, Sənin günahkar bəndənəm. Səni necə çağırmayım o halda ki, Sənə aşiqəm. Allahım! Günahla dolu əllərim və ümid dolu gözlərimlə Sənə tərəf gəlmişəm.
Allahım! Sən bütün nemətlərin maliki, mən isə xatalarımın əsiriyəm…”.
Həzrət (ə) səcdəyə gedir və üzünü torpağa qoyur. Yüz dəfə deyir: “Allahım, məni bağışla!”.
Bundan sonra məsciddən xaric olduq və səhraya gəlib çatdıq. Həzrət (ə) mənim ətrafımda bir xətt çəkdi və buyurdu: “Bu xətdən çıxma”...
Hansı üç duadır ki, tez həyata keçər?! İmam Sadiqin (ə) hədisi
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Üç dua vardır ki, Allah üçün hicabda qalmaz və mütləq həyata keçər: ata və ananın saleh övladı üçün etdiyi dua, məzlumun zalımı nifrin etməsi, möminin mömin qardaşı üçün etdiyi dua”. Övladların bu dünyada müvəffəq olmaqlarının ən mühüm açarı – valideynlərinin onlar haqqında etdiyi xeyir dualarıdır. O zaman ki, valideyn övladı üçün ürəkdən dua edər, bu dua yeddi qatlı göyə qalxar. Heç bir maneə olmadan Allaha çatar və Allah onu yerinə yetirər.
Əllamə Məclisinin atasının xatirəsi. - Alimin atası nəql edir: “Səhər çağı gecə namazını bitirəndən sonra Allahla münacat etdiyim zaman başa düşdüm ki, hansı duanı etsəm, yerinə yetəcəkdir. Düşündüm ki, hansı duanı edim. Bu zaman Muhəmmədbaqirin ağlamaq səsi beşiyindən eşidildi. Bu zaman dedim: “Pərvərdigara! Muhəmməd (s) və Ali-Muhəmmədin (ə) haqqına, bu körpəni dininin təbliğçisi, Peyğəmbər (s) əhkamının naşiri, İmam Zamanın (ə.f) yardımçılarından qərar ver və bu yolda ona sonsuz tofiqlər nail et!”...
İmam Zaman ağanın (ə.f) künyəsində deyilən Saleh adlı oğlu vardırmı?
“Nüdbə duasında İmam Zamanın (ə.f) künyələrindən biri kimi Əba Saleh adını oxuyuruq. Bəs İmamın (ə.f) belə bir övladı vardırmı ki, onu Əba Saleh adlandırırlar?
İmam Zaman (ə.f) haqqında nəql edilən mötəbər kitablara nəzər salandan sonra belə nəticəyə gəlinmişdir ki, İmamın (ə.f) belə bir məşhur künyəsi olmamışdır. Bəlkə insanların arasında bu künyə çox işləndiyi üçün məşhur olmuşdur. Bəziləri isə deyir ki, nə eybi var ki, İmama (ə.f) bu künyəni deyək ki, mənası “Bütün salehlərin Atası deməkdir. Mərhum Məclisi “Biəharul-ənvar” kitabında nəql edir: “Hədilsərə müraciət edəndən sonra məlum oldu ki, Saleh və ya Əba Saleh o cinin adıdır ki, yolunu azmış insanları düz yola hidayət etmək üçün vəzifələndirilmişdir”. İmam Sadiq (ə) buyurur: “Nə zaman yolunu azsan, səslən: “Ya Saleh!”. Ya da dedi: “Ya Əba Saleh, yolu bizə göstər!”. Allah sizə rəhmət edər”...
İmam Zaman (ə.c) hansı duaları oxumağı tövsiyə edir?!
Mərhum Məclisi “Rövzeyi-müttəqin” kitabında nəql edir: “Büluğ çağımın əvvələrində İsfahan məscidlərinin birində yuxu ilə oyaqlıq arasında İmam Zamanı (ə.f) ziyarət etmişdim və demişdim: “Mənim Mövlam! Sizin xidmətinizə həmişə gələ bilmirik. Ona görə də bizə elə kitabı tövsiyə edin ki, həmişə ona əməl edək!”. İmam (ə.f) da başqa bir şəxsin vasitəsilə “Səhifeyi-Səccadiyyə” kitabını ona təqdim etmişdi.
Mərhum Hacı Əli Bağdadi nəql edir: “İmam Zamanla (ə.f) birlikdə İmam Kazımın (ə) və İmam Cavadın (ə) hərəminə daxil olduq və zərihə yapışıb, onu öpdüm. İmam (ə.f) mənə buyurdu: “Ziyarət oxu!”. Dedim: “Savadım yoxdur”. İmam (ə.f) buyurdu: “Sənin üçün ziyarət oxuyum?”. Dedim: “Bəli”. Buyurdu: “Hansı ziyarəti istəyirsən?”. Dedim: “O ziyarəti ki, ən üstündür”. Buyurdu: ““Əminallah” ziyarəti – ən üstündür”...