Kafir üçün xeyir dua etmək şəriət baxımından düzdürmü?!
Əgər kafirin hidayət olması üçün ümid olarsa, onun üçün xeyir duası etmək olar. Ancaq o zaman ki, yəqinlik əldə olunar ki, bu insan geri qayıdası deyildir, hüccətin tamamlanmasından sonra belə iman gətirmir, onun üçün xeyir duası etmək məsləhət deyildir.
Allah Təala buyurur: “Peyğəmbərə və iman gətirənlərə müşriklərin Cəhənnəm əhli olduqları onlara bəlli olduqdan sonra onlar üçün, hətta qohumları(ndan) olsalar belə, bağışlanma istəmək yaraşmaz (və bu, şəriət baxımından caiz və ağıl baxımından düzgün olmaz)”. (”Tövbə” 113).
Qurani-Kərimin sonrakı ayəsində buyurulur: “İbrahimin atası (əmisi Azər) üçün bağışlanmaq istəməsi (istiğfar etməsi) yalnız ona verdiyi vədə (onun üçün istiğfar edəcəyini vəd etməsinə) görə idi. Buna görə də elə ki, (onun küfrdə israrlı olmasından, ya küfr halında ölməsindən) ona (İbrahimə) onun (əmisinin) Allahın düşməni olması aydın oldu, ondan uzaqlaşdı (çünki əfv diləmək Allahla düşmən olan kəs üçün deyil, Allahın düşmən olduğu kəs üçündür). Həqiqətən İbrahim haqdan qorxan, günahdan qəmgin olan, (Allah dərgahına) ürəkdən çox ah çəkən və həlim idi”. (“Tövbə” 114)...
Kimlərə salam vermək məkruhdur? Nə vaxt salam vermək olmaz?
Salam vermək İslam dininin müstəhəb əməllərindən hesab olunur. Ancaq bəzi hallarda bu əməl müstəhəbliyini əldən verir, məkruh və hətta haram olur. Salam verməyin məkruh olduğu hallar:
1. Naməhrəm kişinin naməhrəm cavan qadına salam verməsi. İmam Əli (ə) də Peyğəmbər (s) kimi cavan qadınlara salam verməkdən çəkinərmiş.
2. Namaz qılana salam vermək. Bəzi fəqihlərin nəzərinə görə, namaz qılan insana salam vermək məkruhdur. Ancaq bəzi fəqihlər belə hesab etmir.
3. Cənazəni müşayiət edənlərə.
4. Cümə namazına tələsən insana. Çünki onu vacibatını yerinə yetirməkdən saxlamış olarsan.
5. Hamamda olan insana. Bu insana salam vermək onun xoşuna gəlməz, çünki hansı halda olduğundan xəbər tutmağın onun xoşuna gəlməz.
Niyə dinimizdə qəssablıq məkruh hesab olunur?
İslam dinində bəzi peşələr vardır ki, məkruh hesab olunur. Onlardan biri də qəssablıqdır. İnsanın ruhuna təsir edən amillərdən biri də onun peşəsidir. Ona görə də dinimiz bəzi peşələri bəyənir, bəzilərini isə məkruh hesab edir. Qəssablıq da bu kimi peşələrdən biridir ki, dinimiz onunla davamlı məşğul olmağı bəyənmir. Ancaq onu da qeyd etmək lazımdır ki, qəssablıq deyildikdə bu gün məşğul olunan qəssablıq nəzərdə tutulmur. Bu gün qəssab o kəsə deyirlər ki, peşəsi heyvan əti satmaq olar. Bu yolla ruzisini qazanar. Hədislərimizin nəzərdə tutduğu qəssab – o kəsdir ki, daima işi heyvan kəsmək olur. Bu peşəyə qəssab deyil, sallaq deyirlər. Əshaq ibni Əmmar nəql edir ki, İmam Sadiqə (ə) dedim: “Allah mənə oğlan övladı vermişdir. Onun hansı peşə sahibi olmasını istəyərdiniz?”. Həzrət (ə) cavabında buyurur: “Oğlunu qəssablıq işinə qoyma. Çünki bu cür insan mehribanlığını əldən verər”...
İbadətə çağırış hər bir möminin vəzifəsidirmi?!
Allahpərəst mömin öz namaz və ibadəti ilə kifayətlənməyib, başqalarını da Allaha pərəstişlə tanış etməli, ibadət mədəniyyətinin genişlənməsi üçün çalışmalıdır. Haqqa çağırış və təbliğ hər bir möminin vəzifəsidir. Allah iman və saleh əməldən sonra insanı haqqa və səbrə dəvət edir: “Həqiqətən, insan ziyan içindədir? Yalnız iman gətirib yaxşı əməllər edən, bir-birinə haqqı tövsiyə edən və səbri tövsiyə edən kimsələrdən başqa!” (“Əsr” surəsi, ayə 3.)
On nəfər siqaret çəkən bir yerə daxil olsa, az vaxt ərzində bir çox insanları tüstü ilə tanış edəcəkdir. Bir neçə günahkar bütöv bir şəhəri fəsada bürüyür. Nə üçün bir dəstə ibadət və namaz əhli xalqa Allahı tanıtdırıb, mühiti Allaha pərəstiş məkanına çevirməsin?! Bütün qüvvəmizlə evdə, küçədə, məktəbdə, idarədə, şəhər və kəndlərdə ilahi hədəflərimizi təbliğ etməli, bacarığımızı göstərməliyik. (“Namazın sirləri”, Ustad Möhsün Qəraəti, səh.22.)
İbadətin düzlük şərtləri: iKİDİR: Düzgün hədəf və şəkilə əməl etmək!
İbadətin dəyəri onun düzlüyündədir. Düzgün ibadət isə iki mühüm amilə bağlıdır: 1. Düzgün hədəf; 2. Düzgün şəkildə ibadət.
1. Doğru hədəf -- İnsanın ibadətdə məqsədi vəzifələri yerinə yetirmək və Allahın razılığını qazanmaq olmalıdır. Buna görə riyakarlıqla, məqam kəsb etmək və xalqın hörmətini qazanmaq üçün edilən ibadət şirkdir. Əlbəttə, Allaha xatir ibadət edən şəxsin əməllərindən xalqın xəbər tutmasının eybi yoxdur. İbadət zamanı riyakarlıq həm haramdır, həm də ibadəti batil edir. Xalis niyyətin qeyri-ilahi məqsədlərə bulaşmaması üçün çalışmaq lazımdır. İmam Sadiq (ə) ixlaslı əməl barəsində buyurur: “Xalis əməl odur ki, Allahdan savay heç kəsdən tərif və hörmət gözləməyəsən.” Allahın Rəsulu (s) ixlasın təsirləri barəsində belə buyurur: “40 gün xaliscəsinə əməl edən hər bir bəndənin ruhundan dilinə hikmət və ağıl bulaqları axar.” İxlas 40 gün ərzində alim və həkimlər (hikmət sahibləri) yetişdirən məktəbdir...
AĞVALİDEYNLİYƏ SON QOYMAQ ÜÇÜN NƏ ETMƏK LAZIMDIR?!
Ağvalideynliyə son qoymaq üçün, əgər ata-ana yaşayırsa:
1. Ata-anaya sabit etməlisən ki, bir daha yaramaz işlərə əl atmayacaq, onların narahatlığına səbəb olacaq işlər yerinə yetirməyəcəksən;
2. Sənin bu sayaq haqsızlıq və hərəkətlərinə görə narahat olmuş ata-ananın qəlbini yumşaltmalı, onlara daha çox ehtiram etməli, onlarla ədəb-ərkanla rəftar etməlisən. Buna rəğmən, Allah dərgahında tövbə etməli, peşmançılığını dilə gətirməli, məsumlara təvəssül edərək ata-anadan istəməlisən ki, səni bağışlasınlar. Bu zaman mehriban Allah ata-ananın qəlbini yumşaldacaq və onların da sənə qarşı mehriban olduqlarının şahidi olacaqsan. Ola bilməz ki, övlad üzrxahlıq etdikdə, ata-ana bağışlamasın!!!...
İslamda ən pis peşə hansı peşədir?! Hz Peyğəmbərin izahı.
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) buyurur: \"Qazancların ən pisi sələmlə əldə edilən qazancdır!” )“Vəsailuş-şiə”, c.12, səh.426, “riba” bölümü – bölüm 1, hədis 13.)
İmam Baqir (ə) buyurur: “Qazancların ən çirkini sələmlə əldə edilən qazancdır!” (“Vəsailuş-şiə”, 12-ci cild, Səh.423, “riba” bölümü – bölüm 1, hədis 2.)
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Allah bir milləti həlak etmək istədikdə, onların arasında sələmi aşkar edər.” (“Vəsailuş-şiə”, 12-ci cild, “riba” bölümü – bölüm 1, hədis 17.)
Qeyd etmək lazımdır ki, hal-hazırda pul müamilələrində, borcda faiz, yaxud riba və sələm dünyada adi kəsb növlərindən biri kimi, qarşısı alınması mümkün olmayan qlobal problemlərdən birinə çevrilib. Bu gün sələmin ucbatından ailələri dağılanlar, özlərini oda yaxanlar, intiharlar, digər faciə və cinayətlər barədə danışmaq çətindir. Buna şərait yaradan bir çox quruluşlarda ona qarşı, demək olar, qətiyyən tədbir görülmür. Odur ki, əksər hallarda mal və sərmayə xüsusi əllərdə toplanır, cəmiyyətdə sinfi təbəqəni sürətlə artırır, xalqın məişət və iqtisadi problemlərini daha da gərginləşdirir. Halbuki İslam dini 14 əsr bundan əvvəl belə kəsb və qazancların əleyhinə çıxaraq kəskin surətdə öz mövqeyini bildirir, ona əks olaraq möminləri daim həmrəylik və yardıma çağırır, imkanlılara çətinliyə düşənlərin əlindən tutmaq üçün “qərzül-həsənə” adı ilə Allah dərgahında bəyənilən “gözəl borc” müqaviləsini təklif edir.
Namazın qəbul olunması üçün hansı şərtlərə diqqət yetirmək lazımdır?!
1- İlkin şərtə görə namaz zamanı Allahın əzəməti unudulmamalıdır. İnsan Allahın əzəmətini daha çox dərk etdikcə, öz kiçikliyini daha çox anlayıb, daha çox təvazökarlıq göstərir. İmam Sadiqdən (ə) nəql olunan “qüdsi hədis”də Allah-Taala buyurur: “Həqiqətən, Mən, Mənim əzəmətim müqabilində təvazökarlıq göstərən şəxsin namazını qəbul edirəm.”
2-Namazın qəbulu üçün insan Allah xatirinə öz nəfsani istəklərindən əl çəkməlidir. Qeyd edilən “qüdsi hədis”in davamında Allah-Taala buyurur: “İnsan Mənə xatir nəfsini şəhvət və nəfsin istəklərindən qoruyub-saxlamalıdır.” İnsan acizliklə ərz etməlidir ki, ilahi, səni sevdiyim üçün şəhvət və günah ardınca getmirəm. Hansısa dostuna müəyyən istəklərini qurban verən insan Allah xatirinə də nədənsə keçməlidir. İnsan öz namazına diqqətli olduqca çirkin işlərdən uzaqlaşır. “Məryəm” surəsinin 58-ci ayəsində buyurulur: “Onlar Allahın ayələri oxunduğu zaman ağlayaraq səcdəyə qapanırdılar.”
Məsciddə ibadət etməyin fəziləti haqda hədislərdə nə buyurulmuşdur?!
Peyğəmbəri-Əkrəm (s) Əbuzərə buyurur: “Ey Əbuzər! Heç bilirsənmi ki, “... Səbir edin, dözün, hаzır olun və Аllаhdаn qorxun ki, bəlkə nicаt tаpаsınız!” (Ali-İmran”/200) – аyəsi nə bаrədə nаzil olmuşdur? Dedim: “Аtаm- аnаm sənə qurbаn, bilmirəm!” Dedi: “Nаmаzdаn sonrа nаmаzın intizаrındа olmаq bаrədə nаzil olmuşdur.” (“Əmali”, Şeyx Tusi, 2-ci cild, səh. 135-152.)
Аyədəki “mürаbitə” kəlməsinin mənаsı müxtəlif cür təfsir olunmuşdur. O cümlədən, qeyd edilir ki “mürаbitə” kəlməsinin kökünü həm “bаğlаmаq” mənаsındа olаn “rəbt” (ربط) kəlməsindən götürmək olаr, həm də “bir məkаndа bir şeyi bаğlаmаq” mənаsındа olаn “rəbаt” (رباط) kəlməsindən. “Rəbаt” kəlməsinin mənаsınа аydınlıq gətirmək üçün bir misаl çəkək; məsələn, аtı bir yerdə bаğlаmаq, sonrа onu düşmənlə döyüşə çıxаrmаq üçün sırаdа yerləşdirmək və döyüşə hаzırlаmаq mənаsındа gəlir. Bu cəhətinə görə “mürаbitə” sərhədlərin qorunmаsı, düşmənlə döyüşə hаzır olmаq mənаsındа bаşа düşülür...
İslamın nəzərində tibb bacısı peşəsi necə qiymətləndirilir?
O zaman ki, insanın dərdi və ağrısı başlayır və o, sağlamlığını əldən verir – həkimə ehtiyac yaranır. Amma heç bir bir həkim köməkçi olmadan fəaliyyət göstərə bilməz. Tibb bacısı məhz bu nəcib işdə həkimə kömək edir. Hələ qədim zamandan bəri bu peşə mövcud olmuş və hal-hazırda da mövcud olmaqdadır. Bəs dinimiz bu peşəyə necə baxır?
Özündən zəif olanlara yardım etmək meyli – hər bir insanın fitrətinə qoyulmuş sifətlərdəndir. İlahi rəhbərlər də həmişə bu yolda qabaqcıl olmuş və zəiflərə xidmət etmişdilər.
O zaman ki, Həzrət Yusif (ə) zindanda idi, məhbuslara xidmət edirdi. O, öz qayğısı və mehribanlığı ilə başqalarının diqqətini özünə cəlb edir və hamı onu yaxşı əməl sahibi kimi tanıyırlar. İmam Sadiq (ə) də bu həqiqəti təsdiq edərək buyurur ki, Həzrət Yusif (ə) zindanda olan məhbuslara xidmət edər və ehtiyaclarını aradan qaldırardı. Dinimiz buyurur ki, əgər bir insanı xilas edə bilirsənsə, deməli bütün bəşəri xilas etmisən. Ona görə də həkimlərin və tibb bacılarının səyi nəticəsində ölümdən nicat tapan hər bir insan həyatı – Uca Allahın razılığına səbəb olan əməllərdəndir.