Haqqun-nası ancaq tövbə etməklə aradan qaldırmaq olarmı?
Hər bir haqqun-nas əslində Haqqullahdır. Səbəbi də budur ki, o zaman ki, insan qeybət edər, həm başqalarının abırını aradan aparar və həm də İlahi əmrə itaətsizlik etmiş olar.
Ona görə də hər kimin boynunda haqqun-nas olar, deməli həm də Haqqullah vardır. Burada sadəcə tövbə etmək yardım etməz. Günahkar ziyan vurduğu müsəlmandan halallıq almalıdır. Vurduğu ziyanı aradan qaldırmalıdır. Əgər vurduğu ziyan maddi olarsa, onun əvəzini verməyə çalışmalıdır və tövbə etməlidir. Əgər kiminsə abırını aparıbdırsa, onda da sadəcə tövbə etmək kifayət etməz, gərək həmin insandan halallıq alsın.
Bəzən elə olur ki, insan qarşı tərəfdən halallıq almağa qadir olmur. Yəni, həmin şəxsin kim olduğunu bilməz. Əgər kimliyini bilirsə də, harada olduğundan xəbərsiz olar. Bu zaman Allah Öz bəndəsi üçün yol açar və onu bu bəladan xilas edər. Belə ki, əgər kiminsə malını zay edibdirsə, təqlid mərcəsinin icazəsi ilə həmin malı sədəqə verə bilər.
Bəzən insanlardan halallıq almaq fəsada səbəb olur. Misal üçün, əgər kiminsə qeybətini edibdirsə, əgər ondan halallıq alsa, həmin şəxsin kin-küdurətinə düçar olar. Həmin şəxs onunla əlaqəsini kəsər. Dinimiz buyurur ki, əgər halallıq almağınız fəsada səbəb olarsa, onda həmin şəxsə görə də tövbə edin. Allahdan onun üçün bağışlanma istəyin.
Cadugərin yanına gedəni mələklər lənətləyər!
Hədislərimizdə oxuyuruq ki, sehrbazlar və cadugərlər əgər tövbə etməsələr, heç bir zaman behiştə daxil olmayacaqlar. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Üç tayfa behiştə daxil olmayacaqdır: daima şərab içən, o kəsin ki, peşəsi sehrdir, o kəs ki, qohumluq əlaqəsini kəsmişdir”.
Əmirəl-möminin (ə) nəql edir ki, bir qadın Peyğəmbərin (s) yanına gəlir və deyir: “Bir ərim vardır ki, mənimlə kobud rəftarlar edir. Mən də bir cadu etdim ki, mənimlə məhəbbətlə rəftar etsin”. Həzrət (s) buyurur: “Ah olsun sənə! Ən yaxşı mələklər səni lənətləyir, sənin mələklərin səni lənətləyir, Allahın ən yaxşı mələkləri səni lənətləyirlər. Səma mələkləri səni lənətləyir, yerdəki mələklər səni lənətləyir...”.
Niyə insan öləndən sonra torpaqda dəfn olunmalıdır?
Meyitə qüsl verilməsi ilə bağlı gələn hədislərdə oxuyuruq ki, insan ölən zaman xəlq olduğu nütfə bədənindən xaric olar. Ona görə də ona qüsl verilməsi vacibdir. Başqa hədisdə oxuyuruq ki, insan ölən zaman mələklə görüşdüyü üçün gərək pak və pakizə olsun. İmam Sadiqə (ə) kəfənlə bağlı sual verirlər və Həzrət (ə) buyurur: “Ölülərinizi kəfənləyin və çalışın ki, yaxşı kəfən olsun. Çünki kəfən meyitə zinət verər”. Kəfən meyitin bədənini örtər və ona ehtiramın bir növü sayılar. Qiyamət günü mümkündür ki, həmin kəfənlə məhşur olsun. Bundan əlavə, meyitin torpağa basdırılması gigiyena baxımından lazımlı məsələdir. Belə olan halda heyvanlar ona hücum etməz.
Eyni zamanda, dəfn edilmiş yerdə müəyyən əlamətlər qoyulur ki, ölənin yaxınları gəlib onu ziyarət edə bilsinlər. Bir sözlə, meyitin dəfn edilməsi həm ehtiram, həm yaddaş, həm gigiyena – bir sözlə, bütün cəhətlərdən üstün variantdır.
Ölüyə niyə qüsl vermək lazımdır? Imam Rzadan (ə) hədis
Əhkamda meyitlə bağlı olan ən mühüm məsələ – ona qüsl verməkdir. Belə görünür ki, bu işin hikməti vardır. Bəzi hədislər bizləri bu hikmət ilə tanış etmişdir ki, onlara müraciət edək. İmam Rzaya (ə) bu sualı verən zaman buyurmuşdur: “Meyitə qüsl verməyin səbəbi budur ki, bu yolla pak və nəzif olar. Xəstəliyin çirklərindən və xəstə zamanı ona olanlardan paklanar. İnsan öləndən sonra mələklər və axirət əhli ilə görüşər. Ona görə də müstəhəbdir ki, Allah Təala ilə görüşən zaman pak və nəzif olsun. Təharətli halda Allaha diqqət etsin. Allahdan arzusunu istəsin. İstəsin ki, onun haqqında şəfaət verənlərin şəfaətini qəbul etsin”. İnsanın ruhu bədənini tərk edən zaman xəstəliyi ilə bağlı bir çox şeylər ona bulaşar. Ona görə də onu təharətli etmək üçün qüsl verirlər. Onunla təmasda olan insan da bu çirklərdən uzaq olmaq üçün qüsl almalıdır./Deyerler.
Üz qırıxmaq din və Avropa alimlərinin düşüncəsində necə dəyərləndirilir?!
Üz qırxmaq məşhur fəqihlərin nəzərində düzgün hesab edilmir. Üz qırxmaqda icazəli hədd isə, xalqın baxarkən \"fülankəsin saqqalı var\" deməsidir. Üzü qırxarkən isə, maşınla və ya ülgüclə qırxmaq arasında heç bir fərq yoxdur. Üz tükünün xeyirləri haqda həkimlərin söylədikləri
Tanınmış doktor \"Finkor Corc\" deyir: Saqqal bir çox xeyirlərə malikdir, o cümlədən: ağızın qorunması, ağız boşluğunda əlavə rütubətin qarşısının alınması, dişlərin və selikli vəzlərin sağlamlığı.
\"Gigiyenik cəhətdən üzün qırxılması\" kitabının müəllifi yazır: Mimika və rəng dəyişkənliyi, bir sıra boğaz və ağız xəstəliklərinin yaranması, baş, üz və boğaz soyuqdəyməsi, yanaqların kənarında bitən xüsusi səpkilər, bəzən ağır dişağrıları, qripləmələr müasir elmi kəşflərə əsasən, bir çox hallarda üz tükünün qırxılması nəticəsində baş verir...
Namazın vacib olmasının sirri haqda İmam Sadiqin (ə) izahı ?!
Hişam ibni Həkəm İmam Sadiqdən (ə) soruşur: “Bu ibadət insanların ehtiyaclarını yerinə yetirməkdən məşğul edir və bədənlərini əziyyətə salır, necə ola bilər ki, Allah Təala onu vacib etsin?”. Həzrət (ə) buyurdu: “Onun sirləri və səbəbləri vardır. Əgər insanlar öz hallarına buraxılsaydı və Peyğəmbər (s) tərəfindən heç bir tənbeh və təzəkkür olunmasaydılar, Allahın Kitabı əllərində qalar və halları əvvəlki insanların halları kimi olardı. Baxmayaraq ki, onlar din əldə etdilər, insanları öz dinlərinə dəvət etdilər və onlarla mübarizə etdilər, ancaq bu dünyadan gedəndən sonra adları da yadlardan silindi. Əmrləri köhnə oldu. Sanki onlar bu dünyada heç olmayıblar. Allah Təala iradə etmişdir ki, Muhəmmədin (s) dini, əmrləri unudulmasın. Ona görə də ümmətinə namazı vacib etdi. Bu namazda insanlar hər gün beş dəfə yüksək səslə Peyğəmbərin (s) adını çəkir və namaz əməlini yerinə yetirərək, Allaha ibadət edərlər və Onu yada salarlar. Bu yolla o Həzrətdən (s) qafil olmaz və onu unutmazlar. Nəticədə də zikri köhnəlməz””.
Allahın adı yazılan kağızları nə edək?
Bir çox hallarda bu məsələ ilə qarşılaşırıq. Müəyyən qəzet vərəqlərində, bukletlərdə, dəvətnamələrdə və başqa vərəqlərdə Allahın adının yazılması \"bu vərəqləri nə edək?\" sualını yaradır. Tövsiyyə edilir ki, bu cür vərəqləri basdırmaq lazımdır. Amma şəhər həyatı yaşayan insanlar bəzən vərəqləri basdırmaq üçün münasib yer tapa bilmir. Belə olduğu təqdirdə hörmətsizlik hesab olunmayacaq şəkildə “Allah” sözünü aradan aparmaq (pozmaq) lazımdır. Qeyd etmək lazımdır ki, Allah sözünün yazılışına yalnız ərəb deyil, bütün dillərdə ehtiram olunmalıdır.
Alverlə bağlı bir neçə şəri suallara cavablar!
Sual: Ticarətdə satılan maldan nə qədər qazanc əldə еtməyə icazə vеrilir?
Cavab: Qazanc əldə еtməyin müəyyən bir həddi yoxdur. Buna görə də zülm və insafsızlıq həddinə çatmayınca və dövlət qayda-qanunlarının ziddinə olmayınca işkalı yoxdur. Amma yaxşı olar ki, hətta müstəhəbdir ki, satıcı öz dolanışıq xərclərini çıxarmaq miqdarında qazanc əldə еtməklə kifayətlənsin.
Sual: Bir nəfər öz mülkiyyətində olan sudan ayrı-ayrı şəxslərə müxtəlif qiymətlərlə satır. Bu suların hamısının bir quyu və arxdan olmasını nəzərə almaqla, qiymətlərin müxtəlif olmasına öz е`tirazımızı bildirməyə haqqımız varmı?
Cavab: Əgər satıcı həmin suyun həqiqi sahibidirsə və ya şər`i nöqtеyi-nəzərdən onu satmaq səlahiyyəti vardırsa, digərlərinin qiymətin müxtəlif olmasına е`tiraz еtməsinə haqqı yoxdur...
Uduşlu kağızlar(lotoreya) ilə bağlı şəri hökmlərə cavablar!
Uduşlu kağızlar(lotoreya) ilə bağlı müxtəlif məsələlər:
Sual: Lotorеya bilеtlərini alıb-satmaq və mükəlləfin udduğu mükafatı götürməsinin hökmü nədir?
Cavab: Lotorеya bilеtlərini alıb-satmaq düzgün dеyil və mükafatı (uduşu) alan bir şəxs onun (şəri) maliki olmur və onu almağa haqqı yoxdur.
Sual: Camaat arasında “еkoloji hədiyyə”, yaxud “rəhmət hüması” adları ilə hazırlanıb yayılan vərəqələri hazırlamaq, onlar üçün pul vеrmək və bu vərəqələr vasitəsilə püşkdə iştirak еtməyin hökmü nədir?
Cavab: Xеyriyyə işlərində sərf olunmaq, xеyriyyəçiləri püşk atmaq yolu ilə bu işə sövq еdib rəğbətləndirmək məqsədi ilə xеyriyyə vərəqələrinin hazırlanıb yayılmasının öz-özlüyündə şəri işkalı yoxdur. Еləcə də xеyriyyə işlərində iştirak еtmək məqsədi ilə bu vərəqləri hazırlamaq üçün pul vеrməyin еybi yoxdur...
Günahı fikirləşmək günahdırmı?
Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “O kəs ki, günah haqqında çox düşünər, (bu iş) onu günaha tərəf çəkər”. Günah haqqında çox düşünmək insanı günaha dəvət edər. İnsanda günah etmək üçün stimul yaradar. O zamana qədər ki, günah etməmişik, bizə günah yazılmaz. Ancaq insan üçün elə qaranlıq və zülmət gətirər ki, onu günah yoluna çəkər.
Ona görə də insan günah fikirlərini özündən dua, təvəssül və bacardığı hər bir vasitə ilə qovmalıdır. Bu cür fikirlərin qarşısını almaq üçün insan xəlvətdə qalmaqdan çəkinməlidir. Əgər görsək ki, xəlvət edən zaman günah haqqında düşünürük, Allaha təvəkkül edək və başqa yaxşı şeyləri düşünməyə çalışaq. Allahdan aşkarda və xəlvətdə yardım istəyək. Sonra isə hər gün Əhli-Beytə (ə) 100 salavat hədiyyə etməyi unutmayaq.