Təğabun sürəsində qeyd olunan Yəvmul-təğabun hansı gündür?
“Elə bir gündə (dirildiləcəksiniz) ki, sizi toplanma günü üçün cəm edəcəklər. Məhz o gün bir-birini (qarşılıqlı) ziyana uğratma günüdür (dünyada hüquqları zay etdiklərinə görə, bir-birlərinin mükafatlarını alarlar və ya əzabı bir-birlərinin üstünə atarlar və yaxud Cənnət dərəcələrini Cəhənnəmin təbəqələri ilə dəyişərlər).
Və kim Allaha iman gətirsə və yaxşı iş görsə, Allah onun günahının üstünü örtər və onu (evlərinin və ağaclarının) altından çaylar axan Cənnətlərə və bağlara əbədi olaraq daxil edər. Budur böyük səadət!”. (“Təğabun” 9). Bu ayədə adı çəkilən təğabun günü – Qiyamət günüdür. Belə ki, məhz Qiyamət günündə insanların hansı dəstəyə aid olduqları aşkar və kəşf olacaqdır. Adətən məğbun o kəsə deyilir ki, etdiyi ticarətdə ziyana uğrayar. Qiyamət günü də elə gündür ki, orada ticarət edən insanların ziyana uğradıqları üzə çıxacaqdır. İnsanlar biləcəklər ki, dünyanın az nemətinə görə axirətlərindən bəhrəsiz qalıblar və ziyana uğrayıblar. afirlər, münafiqlər və müşriklər bu dəstəyə aiddir.
Yəvmul-təğabun o gündür ki, cənnət əhli cəhənnəm əhlini ziyana salacaqlar. İmam Sadiq (ə) buyurur ki, cənnət əhli behiştdə bir məkana malik olacaqlar ki, cəhənnəm əhli üçün nəzərdə tutulmuşdur. Əgər müsəlman olsalar ki, heç, əgər olmasalar – behişt əhli ora daxil olar və onları əbədi ziyana salarlar...
Qurani Kərimdə gələn “Allahın məkri” deyildikdə, nə başa düşülür?
Ərəb dilində “məkr” sözünün mənası “çarə düşünmək”dir. Ona görə də məkr həm xeyir ola bilir, həm də şər. “Və onlar (Bəni-İsrail kafirləri İsanı (ə) öldürmək və onun dinini məhv etmək üçün) hiylə işlətdilər və Allah da onların hiylələrinin (məkrlərinin) cavabını verdi. Allah hiyləyə cavab verənlərin ən yaxşısıdır. (İsanın (ə) qətl planını cızanı onun, yəni Həzrət İsanın (ə) surətinə saldı və dostları İsanın (ə) əvəzinə onu dara çəkdilər. Və Allah sonra İsanın (ə) dininə rəvac verdi)”. (“Ali-İmran” 54). “(Bu, onların) Yer üzündə təkəbbür göstərmələri, məkr və hiylələri ucbatından idi. Pis əməl, məkr (hiylə) yalnız öz əhlini bürüyər. Məgər onlar keçmişdəkilər (barədə İlahi) sünnədən (qanundan) başqa bir şeymi gözləyirlər (ki, qəfil bir əzabla kökləri kəsilsin)? (Ya Peyğəmbər!) Sən Allahın sünnəsində (qoyduğu qayda-qanunda) heç bir dəyişiklik tapmazsan”. (“Fatir” 43).
O zaman ki, məkr sözü Uca Allaha nisbət verilir, şeytanın (lən) vəsvəsələri qarşısında çarə düşünmək mənasını verər. O zaman ki, Həzrət Salehi (ə) qətl etmək istəyirlər, Allah onların bu məkrinin üstünü açır və buyurur: “Və onlar böyük bir məkr işlətdilər. Biz isə özləri də bilmədən böyük məkr işlətdik (tədbir tökdük)”. (“Nəml” 50)...
İlahi məsəllərin imtahan vasitəsi olması nə məna daşıyır?
“Şübhəsiz, Allah hər hansı bir misalı çəkməkdən – ağcaqanad olsun, ondan böyüyü, ya balacası – utanmaz. İman gətirənlər (fikirləşərək məqsədi dərk etməklə və ya mütləq itaət və tabeçilik vasitəsi ilə) bilirlər ki, bu onların Rəbbi tərəfindən olan bir həqiqətdir. Kafirlər isə deyərlər: «Görəsən Allahın bu məsəldən məqsədi nədir?!». (Bəli, Allah) onunla (bir həqiqəti bəyan etməklə) çoxlarını azdırır (onların ixtiyari azğınlığa düşmələrinə səbəb olur) və çoxlarını onunla hidayət edir. (Allah) onunla ancaq fasiqləri azdırır”. (“Bəqərə” 26).
Bu ayə ilə bağlı deyirlər ki, bu sözlər – kafirlərin sözüdür. Onlar Allahın misallarına etiraz edərək, deyirlər: “Allahın bu məsəlləri çəkməkdə nə məqsədi vardır ki, nifaqa səbəb olmuşdur. Bir dəstə onun vasitəsilə hidayət olur, bir dəstə isə yolunu azır”. Bəzi təfsirçilər isə ehtimal verirlər ki, bu sözlər – Allahın kəlamıdır. Allah kafirlərə cavab olaraq bu ayəni buyurur. Allah Təala bu məsəllərdəki hədəfini açıqlayır və buyurur ki, bu məsəllər ona görə bəyan olunur ki, bir dəstə hidayət olsun, yolunu azanlar isə öz seçimini etsinlər...
Allahın vədəsində gizlənən 2 həqiqət nədir?!!
Nə zaman insan qəlbi, əli və dili ilə Allahın yardımı üçün ayağa qalxa və bütün səy və çalışmaları Allah qanunlarını bərpa etmək olarsa, o, Allahın yardım və nicatından faydalanar. Çünki Allah Təala Öz Kitabında buyurmuşdur: “Ey iman gətirənlər! Əgər Allaha (Onun peyğəmbərinə, dininə və kitabına) yardım etsəniz, Allah da (məqsədlərinizə çatmaqda) sizə yardım edər və qədəmlərinizi möhkəmləndirər”. (“Muhəmməd (s)” 7). Bu İlahi vədədə iki həqiqət gizlənmişdir:
1. Vədə verən Allahdır və İlahi vədə biz insanların verdiyi vədəyə bənzəməz. Bu, elə bir vədədir ki, həyata keçməsi qətidir.
2. Yardım edən Allahdır. Allahın qüdrəti sonsuzdur. Aydındır ki, sonsuz qüdrəti olan Allah məhdud qüdrəti olan insana yardım edərsə, başqa qüdrətlər onun qarşısında dayana bilməz və bir heç olar. Allah Təala bizləri Allahın yardımına ünvan qərar versin!
Qurani Kərimdə çəkilən məsəllər hansı 3 məqsədləri çatdırmaq üçündür?!
“Məsəl” sözünün lüğətdəki mənası – bənzətmə, qissə, hüccət, ibrət, əlamətdir. Qurani-Kərimin məsəlləri insana ibrət vermək və qəflətdən oyatmaq üçün nazil olmuşdur. Misal üçün, qeybət etməyin qardaşın ətini yeməyə bənzədilməsi kimi. Məsəllərin növləri:
1. Təzəkkür verən məsəllər. “O, Rəbbinin izni ilə həmişə (münasib olan hər bir vaxtda) öz meyvəsini verir. (Bu ağacın meyvəsi dünyada ideal cəmiyyətin və ali ilahi bir ictimai həyatın gerçəkləşməsi, axirətdə isə kamil bir səadətə nail olmaqdır). Allah insanlar üçün (belə) məsəllər çəkir ki, bəlkə ibrət götürdülər”. (“İbrahim” 25).
2. Təfəkkür etməyə səbəb olan məsəllər. “Əgər Biz bu Qur’anı bir dağa nazil etsəydik, mütləq onun Allah qorxusundan zəlil olub kiçildiyini və parçalandığını görərdin. Və bu məsəlləri insanlar üçün çəkirik ki, bəlkə fikirləşələr”. (“Həşr” 21)...
Qurani Kərimin ayələrində adı çəkilən \"Mütəhhirun\" kimlərdir?!
“Ona (həmin yazılmış lövhəyə cismanilik və günah tutqunluğundan) pak mələklərdən başqa heç kəs toxunmaz; bu Qur’anın xətlərinə (şəriətin buyurduğu qaydada paklanmış) paklardan başqa heç kəs toxunmaz; onun maariflərini əxlaqi rəzilətlərdən paklanmışlardan qeyrisi bilməz; onun arifanə həqiqətlərini yalnız, məbuddan qeyrisinə ürək bağlamayan paklar dərk edərlər”. (“Vaqiə” 79).... Bəs paklar dedikdə nə nəzərdə tutulur?
Şübhəsiz ki, paklar deyildikdə Məsumlar (ə) nəzərdə tutulur. Ona görə də toxunmaq sözü burada zahiri mənada olduğu kimi deyildir. Paklar deyildikdə, o kəslər nəzərdə tutulur ki, “Təthir” ayəsi onların barəsində nazil olmuşdur. Əllamə Təbatəbai bu ayənin təfsiri barəsində buyurur: “Qurani-Kərim hər bir bidətdən qorunmuşdur. Çünki elə kitabdır ki, Lövhi-məhfuzda qeyd olunmuşdur”. Beləliklə deyə bilərik ki, mütəhhərun o kəslərdir ki, Allah qəlblərini hər cür pislikdən və günahdan pak etmişdir. Bu insanlar hər bir xəbis sifətlərdən pak və təmizdirlər. Onlar mələklər qədər təmiz və pakdırlar.
“Sad” surəsi kimin haqqında nazil olmuşdur?
İmam Baqir (ə) buyurur: “Əbu Cəhl və Qureyşdən olan bir dəstə camaat Peyğəmbərin (s) əmisi Əbu Talibin yanına gəlirlər və deyirlər: “Qardaşınız oğlu bizə əziyyət verir və bizim tanrılarımızı narahat edir. Onu çağır və ona əmr et ki, bizim tanrılarımızdan əl çəksin”. Əbu Talib bir nəfəri Peyğəmbərin (s) dalınca göndərir. O zaman ki, Peyğəmbər (s) evə daxil olur və ətrafa baxır, Əbu Talibin yanında müşriklərdən başqasını görmür. Buyurur: “Salam o kəslərə ki, hidayət ardıncadırlar”. Sonra da əyləşir. Əbu Talib onların sözlərini Həzrətə (s) deyir. Peyğəmbər (s) cavabında buyurur: “Onlar bir cümlə ilə mənimlə razılaşmağa hazırdırlarmı ki, onun sayəsində bütün ərəbləri qabaqlasınlar və hökumət etsinlər”...
Peyğəmbərin (s) əmisi Əbu Ləhəb (lən) barədə “Məsəd” surəsi necə nazil olub?
“Və (əvvəlcə) yaxın qohumlarını qorxut və xəbərdarlıq et”. (“Şuəra” 214). İbni Abbas nəql edir: “Bu ayə nazil olan zaman Həzrət Peyğəmbər (s) Səfa dağına çıxdı və yüksək səslə buyurdu: “Ey Qureyşlilər!”. Qureyşlilər dedilər:” Bu Muhəmməddir (s) ki, Səfanın zirvəsindən səslənir”. Hamı toplaşdı və ora getdilər. Dedilər: “Nə olub, ya Muhəmməd (s)?”. Həzrət (s) buyurur: “Əgər mən sizə desəm ki, bu dağın arxasında bir dəstə atlı vardır, mənim sözümə inanarsınızmı?”. Dedilər: “Bəli”. Həzrət (s) buyurur: “İndi mən sizi ağır əzabdan qorxuduram. Ey Əbdülmütəllibin övladları! Ey Əbdumənafın övladları!...”.
Bu tərtiblə Qureyşin nəsillərinin adını çəkdi. Buyurdu: “Allah mənə əmr etmişdir ki, yaxın qohumlarıma təhlükəni elan edəm. Mən sizin üçün dünya və axirətdə heç bir xeyiri və faydanı zəmanət edə bilmərəm, məgər o halda ki, deyəsiniz: “La iləhə illəllah!”. Bu zaman Əbu Ləhəb deyir: “Həlak olasan! Elə buna görə bizi yığmısan?”...
Qurani-Kərimin nəzərinə görə Səadət-xoşbəxtliyin 6 açarı hansı əməllərdir?!
Quran səadətə çatan insanların bəzi sifətlərini bəyan etmişdir ki, təvqa əhli üçün onu bilmək çox mühümdür. Hər kim bu 6 sifətə malik olarsa, səadət əhlindən olar:
1. İbadət və xalis namaz. Quranın nəzərinə görə, o kəslər ki, həyatda olan zaman Allaha xaliscəsinə ibadət edə biliblərsə, onlar səadət əhlidirlər. “Həqiqətən (İslamın əqidə əsaslarına) iman gətirənlər nicat tapdılar (sanki onlar artıq axirətdə əməllərinin bütün mükafatlarını alıblar). O kəslər ki, namazlarında (həm ürəkləri, həm də bədənləri ilə) itaətkardırlar”. (“Muminun” 1-2
2. Yersiz işlərdən çəkinmək. “Və o kəslər ki, bütün pis və çirkin (iş)lərdən üz döndərirlər”. (“Muminun” 3). İnsanın kamala çatmasına mane olan amillərdən biri də yersiz işlərlə məşğul olmaqdır. Bura yersiz və faydasız fikirlər də daxildir.
3. Zəkat vermək. “Və o kəslər ki, zəkat verir və nəfslərini təmizləyirlər”. (“Muminun” 4). Hər kim dünya həyatında boynuna düşən Allah haqqını ödəyərsə, səadət əhlindən olar...
Allah-Taala (c.c)-nın möminlərə salavat göndərməsinin mənası nədir?!
Allahın möminlərə salavat göndərməsi – qəlblərində nuraniyyət yaratmaqdır! Qurani-Kərimin nəzərinə görə, salavat ancaq Həzrət Peyğəmbərə (s) aid deyildir. Bəlkə Allaha, mələklərə və insanlara da aiddir. Quranda gələn salavatın növləri ilə tanış olaq:
1. Allahın Peyğəmbərə (s) salavat göndərməsi. “Həqiqətən, Allah və Onun mələkləri daim Peyğəmbərə salam (salavat)göndərirlər (Allah ona Öz xüsusi rəhmətini bəxş edir və mələklər onu vəsf və təqdis edirlər). Ey iman gətirənlər, ona salam (salavat) göndərin və tamamilə (onun əmrinə) təslim olun”. (“Əhzab” 56).
2. Allahın möminlərə salavat göndərməsi. “Sizi (cəhalət, küfr və fisq) zülmətindən (elm, iman və təqva) nuruna çıxarmaq üçün mələkləri ilə birlikdə (mələkləri sizin üçün bağışlanmaq diləyirlər) salavat göndərən (məxsus mərhəmətini sizə nəsib edən)Odur. O, möminlərə daim rəhm edəndır”. (“Əhzab” 43).