Oruc tutmaq nə üçün lazımdır? Orucun 5 hikməti
Oruc da başqa vacib əməllər kimi, xüsusi hikmətə malikdir. Orucun 5 mühüm hikməti vardır ki, onlarla tanış olaq:
1. İxlas əldə etmək və özünü islah etmək üçün. Həzrət Zəhra (s.ə) buyurur: “Allah orucu, ixlası təsdiq etmək üçün vacib etmişdir”.
2. Cismi qüvvələrin balansını təmin etmək üçün . Orucun ikinci hikməti odur ki, oruc tutanın bədənini tənzimləyər və bədən balansını normaya salar. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Oruc tutun ki, sağlam qalasınız”.
3. Təqvanın təmrini üçün. Orucun üçüncü mühüm hikməti – təqvanı təmrin etməkdir. Müsəlman Ramazan ayı boyunca bir ay ərzində təqvasını təmrin edər, nəfsinə qalib gələr. Müsəlman halal qidadan çəkinərək, başqalarının malına əl uzatmamağı öyrənər. Həyat yoldaşının yanına getməməklə, başqasının namusuna göz dikməməyi öyrənər....
Quran və hədislərə əsasən namazın qəbul olunmasının şərtləri nələrdir?!
Quran ayələri və hədislərin nəzərinə görə, əgər namazın qəbul olmasını istəyiriksə, gərək 6 şərtə əməl edək:
1. Etiqadi şərt. Namazqılanın Allaha etiqadı olmalıdır.
2. Vilayət şərti. Namazqılan Məsum İmamların (ə) vilayətini qəbul etməlidir.
3. Əxlaqi şərt. Allah ancaq təqva əhlindən qəbul edir.
4. İqtisadi şərt. İnsanların haqqını əda etmək.
5. İctimai şərt. Başqalarının xeyirxahlığını istəməlidir...
Niyə namazlarımızın hamısında “Fatihə” surəsini oxuyuruq?
Məsumların (ə) nəzərinə görə, “Fatihə” surəsində dünya və axirətin xeyiri və hikməti cəm olmuşdur və heç bir şey onu əvəzləyə bilməz. Ona görə də o namaz ki, “Həmd” surəsi olmadan qılınar – naqis hesab olunar. Bu səbəbdən “Həmd” surəsinin başqa surələrlə fərqi vardır. Çünki, bütün surələr Allahın adındandır, ancaq bu surə - bəndələrin adındandır.
Bəndə bu surəni oxuyan zaman hiss edər ki, Allaha yaxın olar və Allahla münacat edər. Bu səbəbdən də “Həmd” surəsini hər bir namazda oxumağın tərbiyəvi əhəmiyyəti vardır. İmam Sadiq (ə) buyurur: “İki halda İblis çox narahat olmuşdur: 1. Peyğəmbərin (s) besət hadisəsində. 2. “Həmd” surəsi nazil olan zaman”.
Bu surə iki hissədən ibarətdir. Allahı həmd etmək və bəndələrin istəkləri. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Allah Təala buyurmuşdur: “Həmd” surəsini namazda qərar vermişəm ki, Özümlə bəndəm arasında bölə bilim. Yarısı mənə aiddir. Yarısı da bəndəmə””...
İbadətlərimizi nə zay edir? Tanıyaq və özümüzü qoruyaq
İnsana qarşı pusquda dayanan İblis (lən), daima onun ibadətlərini zay etməklə məşğuldur. İbadəti zay edən amillər ilə tanış olaq:-
1. Riya. Hər kim Allah üçün deyil, insanların diqqətini cəlb etmək üçün namaz qılar və ibadət edərsə, o, şeytanın tələsinə düşər və ibadətləri zay olar.
2. Təkəbbür. İnsan namaz qılan zaman şeytan ona təlqin edər ki, etdiyi ibadətlərinə görə hamıdan daha üstündür. Bu yersiz qürurlanmaq onun ibadətini zay edər.
3. Günah. Günah, ibadətlərin yaxşı təsirlərini aradan aparar və insanı mənəvi səmərəsiz halda qoyar. Bir əkinçi uzun müddət əziyyət çəkər və buğda əkər. Ancaq bir gün güclü külək və yanğın sayəsində bütün məhsulunu əldən verər. Əziyyətləri boşa gedər. Günah da eyni şeyi ibadətlə edər. “Pis əməlləri onun üçün zinətlənmiş olan və onları gözəl görən (bilən) bir kəs, (həqiqəti görən mömin kimidirmi?”. (“Fatir” 8). “Onlar, dünya həyatındakı (hər hansı bir xeyir işdəki) səyləri (küfrlərinə görə) puç olaraq yoxa çıxmış və yaxşı iş görmələrini sanan kəslərdir”. (“Kəhf” 104)...
Hz Peyğəmbərin (s) boynunda haqqunnası (borcu) olan şəxsə cənazə namazı qılmaması!!
Bir nəfər kişinin cənazəsini gətirirlər ki, Peyğəmbər (s) ona namaz qılsın. Həzrət (s) üzünü səhabələrinə çevirib, buyurur: “Siz ona namaz qılın, mən qılmıram”.
Səhabələri deyir: “Ya Rəsulallah! Niyə ona namaz qılmırsınız?”. Həzrət (s) buyurur: “Çünki insanlara borcu vardır”. Əbu Qətadə deyir: “Mən zamin oluram ki, onun borcunu ödəyəcəyəm”. Həzrət (s) buyurur: “Kamil şəkildə ödəyəcəksən?”. Deyir: “Bəli”. Bundan sonra Həzrət Peyğəmbər (s) həmin cənazəyə namaz qılır. Əbu Qətadə deyir ki, ölən şəxsin borcu 17 dirhəm idi. Yəni, çox az məbləğdə borcunun olmasına baxmayaraq, bu cür şiddətli şəkildə qınanmışdır. Allah Təala bizləri insanların haqqını hər zaman ödəmək durumunu nəsib etsin!
Hansı nəzir bizləri hacətimizə tez çatdırar?
Nəzir o əməldir ki, insan özünə vacib edər ki, Allah üçün müəyyən xeyir iş görsün. Bəs hansı nəzir daha təsirlidir? Məsumlardan (ə) gələn hədislərdə oxuyuruq ki, o nəzirlər hacətimizin tez yerinə yetməsinə səbəb olur ki, İmamlar (ə) üçün edilən nəzirlərdir. Misal üçün insan nəzir edə bilər ki, filan hacəti yerinə yetərsə, bir Quran xətm edəcək və savabını Məsumlardan (ə) birinə göndərəcəkdir. Ya nəzir edər ki, 40 gün Aşura ziyarətini oxuyacaq və savabını İmam Zaman ağanın (ə.f) əziz anası Nərciz xatuna (s.ə) hədiyyə edəcəkdir. Nəzir öz-özlüyündə xeyir əməl olmaqla yanaşı, insan taleyini dəyişdirmək qabiliyyətinə malikdir. Bu, duanın və təvəssülün bir növü hesab olunur. Ona görə də insan taleyini dəyişdirə bilir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi Məsumlara (ə) təvəssül edib, nəzir etməyin çox böyük təsirləri vardır...
İslam şəriətinə görə kimlərə salam vermək haram və məkruhdurr?!
Salam vermək – o müstəhəb əməllərdəndir ki, dinimiz onu tövsiyə edir. Ancaq bəzi hallarda bu əməli yerinə yetirməyi məsləhət bilmir. O cümlədən:
1. Kişilərin cavan qadınlara salam verməsi. İmam Əli (ə) də Həzrət Peyğəmbər (s) kimi yaşlı qadınlara salam verərdi, ancaq cavan qadınlara salam verməkdən çəkinərdi.
2. Namazqılana salam vermək. Fəqihlərin nəzərinə görə, namazqılan şəxsə salam vermək – məkruh əməllərdəndir.
3. O kəsə ki, cənazənin basdırılması ilə məşğuldur.
4. O kəsə ki, cümə namazına gedən haldadır.
5. O kəsə ki, hamamdadır...
İslam şəriətinə görə İntihar etmək niyə haramdır?
Hər bir insanın həyatında acı hadisələr olur. Bu zaman dünya gözündə qaralar və yaşamağı dəyərsiz hiss edər. Belə olan halda insanları iki dəstəyə bölmək olar.
Birinci dəstə o insanlardır ki, başına müsibət gələn zaman bu müsibətə səbir edərək, Allaha təvəkkül edərək çətinlikləri aradan qaldırmağa cəhd edər.
Ancaq ikinci dəstə insanlar zəif iradəyə malik olduqları üçün, bu çətinlik qarşısında təslim olar. Bunların bəzizi isə hətta intihara da əl atarlar.
O insan ki, İslam qanunları ilə tanışdır, yaxşı bilir ki, intihar etmək qətiyyən çıxış yolu deyildir. Yəni, intihar etmək insanın bu çətinliklərini həll etməz. Bu dünyada elə bir çətinlik yoxdur ki, insan həyatından dəyərli olsun.
İslam dininin nəzərinə görə insanın həyatı – Allahın mülküdür. Allah insan həyatının nə zaman sona çatmasına Özü qərar verər. O zaman ki, insan intihar edər – Allahın iradəsi əleyhinə getmiş olar və özünü cəhənnəm əhlindən edər. İnsanın nəyi varsa – hamısı Allahdandır, istər cismi olsun, istər malik olduğu var-dövləti və nemətləri. Ona görə də insanın haqqı yoxdur ki, Allahın malik olduqlarına ziyan vursun və məhv etsin.
İslam şəriətinə görə Qeybəti eşidən şəxs hansı vəzifəni daşıyır?!
Dinimizin nəzərinə görə, o kəs ki, qeybəti eşidər, qeybət edən kimi cəzaya malik olar. Məgər əgər qeybəti inkar edərsə, ya həmin şəxsin sözünü kəsərsə, ya məclisi tərk edərsə və ya qəlbində ona qəzəblənərsə – o zaman günah qazanmaz. Əgər dilində deyərsə ki, sakit ol, ancaq qəlbində ona meyil edərsə – bu halda nifaq əhlindən sayılar. Ona görə də dindar insan müsəlman qardaşının qeybətini eşidən zaman, gərək onu inkar etsin. Əks halda o da günah qazanacaq və cəza alacaqdır. Ona görə də deyə bilərik ki, qeybətə qulaq asmaq – onu etmək hökmündədir və hər kim bu qeybəti eşidən zaman onu inkar etməzsə, həmin şəxslə bu günahda şərik olar. Çünki dini təlimlərimiz buyurur:
1. Qeybətə qulaq asan, qeybət edənin günahında şərik olar. 2. Qeybətə qulaq asmaq – qeybəti etmək kimidir. 3. O kəs ki, qeybətə qulaq asar – qeybət edənlərdən sayılar.
4. Qeybəti dinləyən – qeybət edənlərdən biridir....
Bu 11 səbəb şəri hökmlərin götürülməsinə səbəb olur!
Dinimiz bizlərə üzrün bəzi qəbul olma amillərini tanıtmış və onu tövsiyə etmişdir. Bu amillər ilə tanış olaq:
1. Zərurət yaranarsa. Əgər kimsə elə şəraitdə qərar tutar ki, gərək əxlaq və dinin əleyhinə əməl etsin, onun üzrü qəbul olar.
2. Məcbur olunmaq. Əgər kimsə insanı üzr istəməyə məcbur edərsə və o, da üzr istəyərsə üzrü qəbul olar.
3. Xəstəlik. İnsan əgər xəstə olduğu üçün xata edərsə üzrü qəbul olunar.
4. Təqiyyə. “Möminlər möminlərin yerinə kafirləri dost, köməkçi və başçı götürməməlidirlər. Hər kim belə etsə - onlardan bir növ təqiyyə etməyiniz istisna olmaqla – (onun) Allahla heç bir əlaqəsi yoxdur. Allah sizi Özündən (əzabından) çəkindirir. (Bütün canlıların) qayıdış(ı) Allaha tərəfdir”. (“Ali-İmran” 28)...