Oruc tutmaq nə üçün lazımdır? Orucun 5 hikməti
Oruc da başqa vacib əməllər kimi, xüsusi hikmətə malikdir. Orucun 5 mühüm hikməti vardır ki, onlarla tanış olaq:
1. İxlas əldə etmək və özünü islah etmək üçün. Həzrət Zəhra (s.ə) buyurur: “Allah orucu, ixlası təsdiq etmək üçün vacib etmişdir”.
2. Cismi qüvvələrin balansını təmin etmək üçün . Orucun ikinci hikməti odur ki, oruc tutanın bədənini tənzimləyər və bədən balansını normaya salar. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Oruc tutun ki, sağlam qalasınız”.
3. Təqvanın təmrini üçün. Orucun üçüncü mühüm hikməti – təqvanı təmrin etməkdir. Müsəlman Ramazan ayı boyunca bir ay ərzində təqvasını təmrin edər, nəfsinə qalib gələr. Müsəlman halal qidadan çəkinərək, başqalarının malına əl uzatmamağı öyrənər. Həyat yoldaşının yanına getməməklə, başqasının namusuna göz dikməməyi öyrənər...
Gündəlik məsələlərdə diqqət etmədiyimiz haqqun-nas günahlar!
Bizə kiçik görünən, amma haqqun-nasa aid olan gündəlik məsələlər! Əgər müasir həyata nəzər salsaq, görərik ki, başdan-başa ifrat və təfritlə doludur. Bəzi insanlar pak olmaq və nəcisdən uzaq olmaqlarına bəzən o qədər çox diqqət edirlər ki, haqqun-nasa qarşı bu diqqətin az hissəsi dıə olmur. Halbuki, İslam dini buyurur ki, özünüzü pak və nəcis mövzularında çətinliyə salmayın. Ancaq haqqun-nasa çox diqqət edin.
Haqqun-nas hesab olunan və insanların diqqətinə gəlməyən bəzi əməllər ilə tanış olaq:
- Maşını elə yerdə saxlamaq ki, insanların get-gəlinə mane olsun.
- Maşınların qarşısında saxlamaq və onların çıxmasına mane olmaq.
- Üzrsüz səbəbə uzun-uzadı siqnal vermək.
- Piyadanın qırmızı işıqda maşınların önündən keçməsi...
Qurani Kərimə əsasən Borcu necə vermək lazımdır ki, Allah-Taala (c.c) bəyənsin?
Qurani-Kərimdə borc sözü 13 dəfə işlənmişdir ki, daha çox həsənə mənasını verir. Quran buyurur ki, borc verməyin də ədəb və qaydaları vardır və müsəlman gərək onlara əməl etsin.
1. Abırı saxlayaraq verilsin.
2. Minnətsiz olsun.
3. Qarşı tərəfdən mənfəət gözləmək niyyətindən uzaq şəkildə olmalıdır.
4. Allahın razılığını əldə etmək üçün olmalıdır.
5. Meyil və əlaqə ilə olmalıdır, yəni insan özü bu işi görməyə könüllü olmalıdır...
İşi üçün müxtəlif yerlərdə qalmağa məcbur olan şəxsin namazı qəsrdir? və Oruc tuta bilərmi?!
Bir nefer kənddəndi,ancaq işləmək üçün şəhərə gəlir bir gün bisigildə qalır şəhərdə,bir gün nənəsigildə qalır şəhərdə ,bir gün başqa kəndə qohumlarıgilə gedir.indi bu şəxs 4 rükətli namazlarını necə qılsın?orucunun hökmu nədir?
Bismillahir-rəhmanır-rəhim Hər on gün ərzində ən azı bir dəfə işi ilə bağlı səfərə çıxarsa və bu iş səfərinə gedib gəlmək ən azı iki, ya üç ay davam edərsə, iş səfərlərində (birinci və ikinci səfərdən başqa) namazları, səfərin başlanğıcında, getdiyi yer və yolda tamamdır, orucu da doğrudur; on gün, ya daha artıq bir yerdə qalmaq məqsədi olarsa, birinci iş səfərində namazı qəsrdir (dörd rəkətli namazlar iki rəkət qılınır) lakin sonrakı səfərlərdə tamamdır; şəxsi səfərlərinizdə isə müsafir hökmündəsiniz.
Qadına qaynatanın məhrəm olması barədə dəlil nədir?
Bismillahir-rəhmanır-rəhim Qadının məhrəmlərinin qarşısında şəriət buyuran hicabın örtülməsi vacib olmaması barədə Nisa surəsinin 31-ci ayəsində işarə olunur: Allah-taala buyurur: Mömin qadınlara de ki, (başqalarının ayıb yerləri və yad kişinin bədəni kimi baxılması haram olan şeylərlə qarşılaşanda) gözlərini yumsunlar və öz ayıb yerlərini (üz və əllərindən başqa bədənlərinin hər yerini yadların görməsindən) qorusunlar. Həmçinin öz zinət və bəzəklərini və onların yerlərini (boyun, sinə, saç, biləklər, baldırlar və sairəni, naçarlıqdan öz-özlüyündə) görünən (üst paltarları, əl və üz kimi şeylər) istisna olmaqla, üzə çıxarmasınlar.
Orucun savab və dəyərini zəiflədən 5 amil hansılardır?!
Bəzi amillər vardır ki, orucun dəyərini və məqamını aşağı salar və onu zəiflədər. Bu amilləri tanıyaq ki, onları aradan qaldıra bilək:
1. Nalayiq fikirlər. Zahiri oruc dedikdə, yemək və içməkdən müticəsinə çəkinmək nəzərdə tutulur. Ancaq nəfsin orucu dedikdə 5 hiss orqanını nalayiq işlərdən saxlamaq və qəlbi çirkin niyyətlərdən çəkindirməkdir. Oruc tutan insanın qəlbi, zahiri kimi oruc olmalıdır. Ürək də gərək çirkin və nalayiq fikirlərdən və niyyətlərdən uzaq olsun. Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “Qəlbin orucu dil orucundan üstündür. Dil orucu də qarın orucundan üstündür”.
2. Napak tikə yemək. Oruc tutan insan gərək napak və şübhəli tikələrdən uzaq olsun. Əgər insan bu mövzuya diqqət etməzsə və şübhəli yeməklərlə iftar açarsa, orucun dəyərindən bəhrələnməz. Oruc tutan hər bir insan haramdan və napak şeylərdən uzaq olmalıdır. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Vay olsun o kəsin halına ki, orucunu haram yeməklə iftar edər”...
Bir kəs valideynini incidibsə və o, rəhmətə gedibsə, necə razı salsın?
Ağvalideyn olmaq dedikdə, övladın ata və anasına əziyyət verməsi, onları dili və rəftarı ilə incitməsi nəzərdə tutulur. Ağvalideyn olmaq “uquq” sözündən götürülmüşdür ki, mənası “kəsilmək” deməkdir. Yəni, ağvalideyn olmaq – onlarla qohumluq əlaqələrinin mənəvi baxımdan kəsilməsi deməkdir. Ona görə də sileyi-rəhmi qət edənlərin aqibəti, artıqlaması ilə ağvalideyn olanlara da şamil edilir. Əgər ağvalideynlik etdiyiniz əziz insan vəfat edibsə:
1. Sağ olan zaman ona vacib qəza namaz, oruc və zəkatlarını yerinə yetirməyə çalışın.
2. Vəsiyyət etdiklərinə əməl edin.
3. Onları heç bir zaman unutmayın. Onlar üçün çoxlu bağışlanma və rəhmət istəyin.
Peyğəmbərin (s) oğlu İbrahim dünyasını dəyişəndə, hansı 3 şəri hökm bəlli oldu?!
İmam Musa Kazım (ə) buyurub: “Peyğəmbərin (s) oğlu İbrahim 17 aylığında dünyasını dəyişən zaman, müsəlmanlar üçün 3 sünnət müəyyən oldu. İbrahim ruhunu tapşıran zaman günəş tutulması olmuşdu. İnsanlar deyirlər ki, günəş tutulması Peyğəmbərin (s) oğlunun vəfatı ilə bağlıdır. Peyğəmbər (s) bu sözləri eşidib, minbərə çıxdı və buyurdu: “Ay və günəş tutlması iki İlahi nişanədir ki, Allah Təalanın əmri ilə həyata keçər. Heç kimin həyatı və ölümü ilə əlaqədar deyildir. Nə zaman belə hadisə baş versə, ayət namazı qılın”. Minbərdən aşağı düşür və insanlarla bir yerdə ayət namazı qılır. Sonra İmam Əliyə (ə) buyurur: “Oğlum İbrahimə qüsl ver və kəfənlə ki, dəfnə hazır olsun”. İbrahimi dəfn etmək istəyəndə insanlar deyir: “Allahın Peyğəmbəri (s) qəm və qüssəyə görə meyit namazını qılmağı unutdu”. İnsanların səsi Həzrətə (s) çatan zaman yerindən qalxır və buyurur: “Cəbrayil (ə) məni sizin sözlərinizdən agah edir. Allah sizə beş namazı beş vaxtda vacib etmişdir. Hər bir namazın yerinə də ölülər üçün bir təkbir deyilməsini buyurmuşdur. O ölülər ki, onlara namaz vacibdir - həddi-büluğa çatan insanlardır”...
Xristian dinində şərabın hökmü necədir?
Şərabın bütün dinlərə haram olması ilə bağlı hədislərdə oxuyuruq ki, adətən Allah bir hökmü verən zaman onu cəmiyyətdə tədrici həyata keçirərdi. Eləcə də şərabın haram olmasını. Şərab ümumiyyətlə haramdır. Ancaq onu insanlara birbaşa demək – onlarda əks reaksiya yarada bildiyi üçün Allah onu tədrici olaraq haram buyurmuşdur. Çünki əks halda zəif insanlar dindən xaric ola bilərdilər. Hədislərimiz şərabı həmişə tənqid etmiş və onun ziyanlarından danışmışdılar. Hədislərin birində oxuyuruq: “Şərab içmək hər bir şərin açarıdır”. İmam Baqir (ə) buyurur: “Allaha şərab kimi heç bir günahla günah edilməmişdir. Şərabxor vacib namazları tərk edər”. İmam Rza (ə) buyurur: “Allah elə bir peyğəmbər məbus etməmişdir, məgər şərabın haramlığı ilə”. Yəni, elə bir peyğəmbər məbus olmamışdır ki, şərabın haram olduğunu bəyan etməsin. Buna əsasən deyə bilərik ki, şərab əsil xristian dinində də haram buyurulmuşdur....
İslam dininin fala baxmağa münasibəti necədir?
Fal anlayışı müxtəlif mənalarda işlənir. Ənənəvi mənada fal – yəni gələcəkdən xəbər vermək – qətiyyən qadağandır və günahdır. Amma hərdən “yaxşı fal” adlandırılan yaxşı yozum ki, var – buna icazə verilir. Yəni, hansısa hadisəni və halı yaxşı tərəfə yozmaq kimi.
Ümumilikdə, yaxşılı-pisli fal adətən üç şeyə şamil olar: 1. Dilinə və ya qəlbinə yaxşı bir şeyi gətirmək. 2. İstixarə etmək ki, adətən Quran və ya təsbeh ilə həyata keçirilir.
3. Baş verəcək hadisə haqqında qabaqcadan xəbər vermək. Fal elmi – elə bir elmdir ki, onun vasitəsilə gələcəkdə baş verəcək hadisələr haqqında məlumat əldə etməyə çalışılır. Fala baxmaq hələ qədim zamandan bəri bütün millətlərdə olmuş və olmaqdadır da.
İslam dini gələcəkdən xəbər verməyi birmənalı qadağan edir. Amma, deyildiyi kimi, yaxşı yozum deyilən bir şey var ki, insana ümid verir və müqəddəs dinimiz yaxşı yozuma icazə verir.