İnsanların ən pisi olmamaq üçün hansı xislətdən uzaq olmalıyıq?!
... Quran və hədislərimiz söz gəzdirməyin rəzil sifət olduğunu vurğulayaraq, ona görə əzab veriləcəyi barədə xəbərdarlıq edirlər.
“Allahın (tövhid və dinin qəbul edilməsi barəsindəki) əhd-peymanını (möcüzələr və dəlillərlə) möhkəmləndirdikdən sonra pozan, Allahın birləşilməsinə əmr etdiyi şeyi qıran və yer üzündə fəsad törədən kəslər üçün lənət və bu dünyanın pis sonu vardır”. (“Rəd” 25).
Hər kim söz gəzdirər – yer üzündə fəsad törədənlərin cərgəsinə qoşulur. O, möminlər arasında olan ülfət və məhəbbəti zəiflədər, düşmənçilik toxumları əkər. Ona görə də Allah bu cür insanları lənətləmişdir. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Qiyamət günü ən çox giriftar olanlar o kəslərdir ki, yersiz danışan olmuş və dilləri nəzarətsiz olmuşdur”.
Bu qısa kəlmədən ibarət moizəyə əməl etsə, insan cəhənnəmdən xilas olar!
Ustad Ayətullah Məkarim Şirazi buyurur: “İnsanın başıaşağı cəhənnəmə atılmasının səbəbi aydındır. Bütün bunlar dilinə görədir. Bu əzab yəqin ki, ona görədir ki, günah edən üzv ilk olaraq yansın və əzab çəksin. İnsan dili ilə günah etdiyi üçün, onu başıaşağı halda cəhənnəm atəşinə atarlar ki, ilk olaraq dili yansın. Çünki məhz bu dili həmin atəşi alovlandırmışdır. Başqa insanlara töhmət vurmuş və zülm etmişdir. Gərək hər səhər yuxudan ayılan zaman Allahdan istəyək ki, bizi dilimizin şərindən amanda saxlasın. Həmçinin gecə yatağa uzanan zaman Allahdan dilimizlə etdiyimiz günahlara görə istiğfar və tövbə edək. Çünki insan həqiqətən dilinə görə daima təhlükədədir”. Əmirəl-möminin (ə) buyurur: “Dil büdrəməsinin cəzası, nizənin vurduğuyaradan daha ağırdır”. Hz Əli (ə) başqa yerdə buyurur: “İnsanın ayağı aldığı zərbədən sağalar, ancaq dilin vurduğu zərbə başları bada verər”. Mərhum Ayətullah Şeyx Muhəmməd Təqi elmi hövzənin dəyərli müəllimlərindən olmuşdur. O, deyirdi: “İnsanlar məndən moizə etməyimi istəyəndə, deyirəm: “Dil, dil! Gərək dilinizə nəzarət edəsiniz”.
Əgər insanlar bir kəsin dilindən qorxarlarsa, o, cəhənnəmdə yanar?!
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Qiyamət günü Allah yanında ən pis insanlar o kəslərdir ki, şər və pis əməllərinə görə onlara ehtiram edərlər”.
İmam Sadiq (ə) buyurur: “Həqiqətən, Allahın ən mənfur bəndəsi o kəsdir ki, insanlar onun dilindən çəkinərlər”. İmam Cəfər Sadiq (ə) başqa yerdə buyurur: “O kəs ki, insanlar onun dilindən qorxarlar – o, atəşdə olar”. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Allah əfv etsin o bəndəsini ki, danışığından fayda aparar və ya sükut edər ki, salamat qalsın. Dilin hər şeydən daha çox insana hakimiyyəti vardır.
Agah olun ki, insandan çıxan hər bir söz zərərinə olar, məgər Allah zikri və yada salınması, əmr-be-məruf və nəhy-əz-munkər, möminlərin arasını islah etməkdən başqası olsun. Hər kim salamat qalmaq istəyirsə, gərək dilinə və dediklərinə nəzarət etsin”...
Nə edək ki, qəlbimiz bərkiməsin?
Çox danışmaq ağlı azaldar və qəlbi bərkidər! Mühüm amillərdən biri də insanın çox danışmasıdır. Çox danışmaq qəlbi bərkidən amillərdən biridir. Dinimiz heç danışmamağa da müsbət baxmır. Amma, bir insan çox danışmağa meyilli olarsa, bu da bəyənilən hal deyil. Çünki, çox danışan insanın səhvlərə, xətalara, bəzən günahlara yol vermək ehtimalı da artmış olur. Həzrət İsa (ə) buyurur: “Çox danışmayınız ki, qəlblər bu halda bərkiyər və o kəs ki, çox danışar – ağılı azalar və qəlbi bərkiyər”.
Deməli, həddən artıq çox danışmaq ağlı azaldar və qəlbin bərkiməsinə səbəb olar. Mənası olmayan, boş-boş şeylər danışmaq da qəlbin qəsavətini artıran mövzulardandır.
Nəfslə cihadın axirət savabından əlavə, dünya üçün də təsiri vardırmı?
Ayətullah əl-üzma Şübeyr Zəncani zəncanlı alimlərdən birinin ixlası barədə belə bir əhvalat danışır: Şeyx Bəhauddin Məhdəvi Zəncanın Hidəc şəhərinin çox fəzilətli və yüksək kamallara malik alimlərindən idi. Ömrünün son vaxtlarında Quma gəldi və Qumda vəfat etdi. O deyirdi: Mən əmmamə qoymaq üçün Hidəcdən Zəncana getdim. Rza şah Pəhləvinin dövrü idi. Onun zamanında əmmamə qoymaq qadağan idi. Bir sıra şərtlərlə, istisna olaraq bəzi ruhanilərə əmmamə qoymağa icazə verirdilər. Əmmamə qoymağa icazə almaq üçün Naibus-Sədrin evinə getdim. Naibus-Sədr Zəncanın tanınmış alimlərindən idi. O zaman şəhərlərdə qonaq evləri olmadığından müsafirlər ya karvansaraya, ya da böyük şəxsiyyətlərin evinə gedirdilər. Naibus-Sədrin də evi belə idi. Siyasi şəxsiyyətlər və böyük alimlər onun mənzilinə gedirdilər. Ordu komandiri Naibus-Sədrin evinə gəlmişdi. Əmmamə üçün icazə verən idarələrin (ədliyyə, ya polis) birinin rəisi də ordu komandirini görmək üçün Naibus-Sədrin evinə gəlmişdi. O məclisdə zövcələrin sayı barədə söhbət ortaya gəldi. Dedilər: - Filankəs çoxarvadlılıq barədə kitab yazıb, başqa bir kəs onun kitabını tənqid edib...
İnsan hansı 7 xüsusiyyəti aradan aparsa, Allaha yaxınlaşar?!
Əgər Allaha yaxınlaşmağa mane olan amilləri tanımaq istəyiriksə, bizə bu yolda Quran yolgöstərən ola bilər. Qurani-Kərim Allaha yaxın olmağın yollarını bəyan etdiyi kimi, onun maneələrini də bizə tanıtmışdır.Bu amillər ilə tanış olaq.
1. Quran ayələrindən üz çevirib, onları inkar etmək. “Həqiqətən, Allahın ayələrini inkar edənləri, peyğəmbərləri nahaq yerə öldürənləri və camaat içərisindən ədalətə dəvət edənləri qətlə yetirənləri ağrılı bir əzabla müjdələ”. (“Ali-İmran” 21).
2. Şeytanın (lən) davamçısı olmaq. “Onlar iman gətirənlərlə görüşdükləri zaman «iman gətirdik» deyərlər, öz şeytanları (azğın dostları) ilə xəlvətə çəkildikləri zaman isə «şübhəsiz, biz sizinləyik, biz (özümüzü iman gətirmiş kimi göstərməklə onları) yalnız ələ salırıq» deyərlər”. (“Bəqərə” 14)...
Qibtənin, həsədin və həsrətin -əxlaqi xasiyyətlərin fərqi nədədir?
Qibtənin lüğətdəki mənası sevinmək deməkdir. O zaman ki, insan özündən üstün sifətlərə malik olan birini görər, səy göstərər ki, onun kimi olsun. Bu amil onun kamala
doğru hərəkət etməsinə təkan verər.Ancaq həmin şəxsi məhv etmək heç bir zaman onun niyyətində olmaz. Qibtə fəzilət sifətlərindən hesab olunur və möminlərə xas sifətlərdəndir. Möminlər bir-birinə qibtə apararlar, ancaq həsəd etməzlər. Bəs həsəd nədir? Həsədin lüğətdəki mənası özünü xar görməkdir. Ona görə çalışar ki, nemətə sahib olan başqa biri həmin nemətdən məhrum olsun və o da özünü xar hesab etsin. Beləliklə məlum olur ki, qibtə nədir, həsəd nədir? Qibtə insanı kamala doğru hərəkət etdirər, həsəd isə əksinə – insanın inkişafdan dayanmasına və o cümlədən, aşağı səviyyəyə süqut etməsinə gətirib çıxardar...
Yoxsullar kimi yaşayar, yoxsullar kimi də ölər, kimdi ki, varlılar kimi hesaba çəkilər?!
Hərislik o rəzil sifətlərdəndir ki, həm insanın özünə və həm də ətrafında olanlara çoxlu ziyanlar vurar. Bu ziyanlar ilə tanış olaq:
1. Hərislik, insanı əbədi əzaba düçar edər.
2. Həris insan heç bir zaman doymaz, hətta bütün dünyanın malik olsa belə. Yenə də özünü yoxsul hesab edər.
3. Həris insan yoxsullar kimi yaşayar, yoxsullar kimi də ölər. Ancaq Qiyamət günü zənginlər kimi hesaba çəkilər.
4. Hərislik, insanı həlak edər. Çünki həris insan dünyaya bağlandığı üçün ətrafında olan təhlükələri görməz. Tələsərək, irəli doğru hərəkət edər.
5. Hərislik insan abrını aradan aparar. Çünki həris insan boynundan zəncir asılmış əsir kimidir. O tərəfə və bu tərəfə çəkilər...
Quran məntiqində ailə qurmağın əsas məqsədi nədən ibarətdir?!
Quran məntiqində ailə qurmağın əsas məqsədi ruhi təskinlik və... Ər-arvad arasında sevgi
\"Ünsiyyətdə rahatlıq tapasınız deyə, sizin üçün özünüzdən zövcələr yaratması, aranıza məhəbbət və mərhəmət salması da Onun nişanələrindəndir. Həqiqətən, bunda düşünənlər üçün ibrətamiz dəlillər vardır.\" (Rum, 21).
İzah: Bir çox Quran ayəsi möminləri ailə qurmağa rəğbətləndirir. Bəzi dinlərdən fərqli olaraq, İslama görə evlilik Allaha yaxınlaşma, Şeytandan və nəfsani ehtiraslardan uzaqlaşma amilidir. Allah-Taala ailə qurmağı aramlıq və mehribanlıq səbəbi, ər-arvad arasında sevgi və ülfəti isə öz lütf və qüdrətinin nişanəsi hesab etmişdir...
Az danışmağın dəyəri haqda hikmətli kəlamlardan nə buyurulmuşdur?!
Az danışmağın insana xeyirləri haqda hikmət dolu kəlamlar:
“1-Sükut həqiqət əhlinin məsləki, dünyanın sabit və dönməz həqiqətlərinə bəsirət gözü ilə baxanların şüarıdır.
2-Sükut hər növ rahatlığın açarı, dünya və axirətin asayişidir.
3-Sükut Allahın razılığına səbəb olur.
4-Sükut qiyamət günü haqq-hesabın yüngül olmasına səbəb olur.
5-Sükut xatalardan və uçurumlardan qorunmaq vasitəsidir.
6-Sükut nəfsani qüvvələri boğmaq üçün vasitədir...