SƏLƏMÇİLƏR RƏFTARLARINI TARAZLAYA BİLMƏYƏN DƏLİLƏR KİMİ...
Məkkədə nazil olmuş “Rum” surəsinin 39-cu ayəsində də buyurulur: وَمَا آتَيْتُم مِّن رِّبًا لِّيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِندَ اللَّهِ...
“(Sərvətinizin) xalqın mal-dövləti hesabına artması üçün sələmlə (faizlə) verdiyiniz malın Allah yanında heç bir bərəkəti (artımı) olmaz...”
“Ali-İmran” surəsinin 130-cu ayəsində Allah sələmi qadağan etmiş və bu ayələrdə sələmçilik ən ciddi şəkildə tənqid olunmuşdur. “Nisa” surəsinin 161-ci ayəsində xatırladılır ki, yəhudi dinində də sələm haram olmuşdur. Sələmin haramlığı Tövratda da qeyd edilmişdir.[1]
3. Adətən, sələmlə bağlı ayələr infaq və sədəqəyə aid ayələrin ardınca gəlir və bunlar var-dövlət vasitəsi ilə qarşıya çıxan xeyir və şər məsələlərini aydınlaşdırır. İnfaq əvəzsiz vermək, sələm isə əvəzsiz almaqdır, infaq yaxşılığa yol açırsa, sələm də pisliyə sarı yönəldir.
4. Qurani-Kərimin qətl, zülm, spirtli içki, qumar və zina kimi böyük günahlara qarşı mövqeyi kəskindirsə, sələmə qarşı daha şiddətlidir. Çünki sələm, həqiqətdə, Allah və Peyğəmbəri ilə müharibə sayılır.
NƏ ÜÇÜN İSRAF EDƏNLƏR ŞEYTANIN QARDAŞLARI SAYILIR?
Qurani-Kərimin “İsra” surəsinin 27-ci ayəsində buyurulur: “Həqiqətən, mallarını (haram və batil yolda) dağıdanlar, şeytanların qardaşları (dostları və tərəfdaşları)dır və şeytan həmişə Rəbbi qarşısında çox kafir və nankor olub.” Bu ayədə qeyd olunanlara, yəni israf və artıq xərclərə dair ciddi xəbərdarlıqlar gözə dəyir və israfcıl insanlar şeytanın dostları sayılır. Sual oluna bilər ki, nə üçün israfcıl insanlar şeytanın qardaşları sayılır?
Cavab: Şeytan yer üzündə fitnə-fəsadın simvoludur və israf edənlər də fitnə-fəsadla ona qoşulurlar. Həqiqətdə, həddi aşmaqla ilahi nemətlərə qarşı nankorluq fitnə-fəsad sayılır! Bu özü ictimai böhranların, maliyyə fəsadlarının qaynağıdır. Çox vaxt bayram mərasimlərində, şənliklərdə, hətta başqalarına ibrət dərsi olan matəm məclislərində də insanı heyrətə gətirən xərclərə yol verilir...
İLK AYƏ VƏ SON AYƏ (YEDDİ ƏDƏDİNİN MARAQLI TƏRƏFİ nədədir?!)
Qurani-Kərimin ilk və son ayələrindəki sözlərin cəminin yeddi olması “yeddi” ədədinin maraqlı tərəflərindən biridir. Eyni zamanda, Qurani-Kərimin ilk və son (“Həmd” və “Nas”) surələrindəki ayələrin cəmi də 49-dur; yəni 7X7!
“Həmd” surəsinin ilk ayəsi olan “Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim” ərəbcə dörd sözdən ibarətdir – Bismi-Allah-Rəhman-Rəhim! “Nas” surəsinin son ayəsi olan “minəl-cinnəti vənnas” ayəsi də üç sözdən ibarətdir: Bu iki ayənin cəmi isə: 4+3=7 deməkdir....
DÜNYANIN ƏN AĞIR VƏ TƏHLÜKƏLİ YÜKÜ NƏDİR?!
İnsan həm bu dünyada, həm də axirətdə günah yükünün bir sıra acı nəticələri ilə üzləşəcəkdir ki, aşağıda göstərilənlər onun nümunələrindəndir:
1. Dünyəvi bəla və əzablar: Quran ayələrini mütaliə etdikdə, bu dünya həyatında dünyəvi bəla və əzablara mübtəla olan qövmlərlə tanış oluruq. Belə ki, həmin qövmlərin düçar olduqları dünyəvi bəla və əzablar onların törətdikləri müəyyən günahlarla birbaşa əlaqəli olmuşdur. Qurani-Kərimin “Bəqərə” surəsinin 59-cu ayəsində buyurulur:
فَانزلنا عَلى الّذينَ ظلموا رِجزاً مِنَ السّماءِ بِما كانوا يَفسقُون؛ “...Biz zalımlara etdikləri haqsızlıq və zülmlərə görə göydən şiddətli əzab göndərdik.”
Quran ayələrinə əsasən Nemətləri dəyişən 5 günah hansılardır?!
«Kumeyl» duasında oxuyuruq: «Əllahumməğfir liyəz-zunubəl-ləti tuğəyyirun-niəm.» – «İlahi, nemətləri dəyişən günahlarımı bağışla!» İmam Səccaddan (ə) nəql olunmuş bir hədisə görə, neməti dəyişib əvəzində bəla, müsibət və əzaba salan günahlar bunlardır:
1. Əl-bəğyu ələn-nas – Xalqa zülm etmək: Xalqa zülm etmək ən böyük günah, çox çirkin və şeytani bir işdir. İnsan yol verdiyi ən kiçik zülm və haqsızlığa görə Qiyamət günü hesab verəcəkidir. «Ənbiya» surəsinin 47-ci ayəsində oxuyuruq: «Əgər sizin əməliniz xardal dənəsi ağırlıqda olsa belə ölçü üçün qiyamət səhnəsinə gətiriləcək və Biz hesab çəkəcəyik.» Əgər bizdən əvvəlki nəsillər üçün Firon, Qarun və Şəddad kimi zalımların acı aqibəti misal çəkilirdisə, artıq, çağdaş dünyamızda bu zalımlarla yanaşı, Səddamilər və Qəddafilərin də acı aqibəti düşünənlər üçün ibrətamiz olmalıdır. İnsanlar arasında baş qaldıran zülmlər, ədalətsiz hökmlər və haqsızlıqlar müşahidə olunduqda, İslam Peyğəmbərinin (s) bu kəlamı insanın diqqətini çəkir: الْمُلْکُ یَبْقَى مَعَ الْکُفْرِ وَلَا یَبْقَى مَعَ الظُّلْمِ “Hökumət küfrlə qalar, amma zülmlə qalmaz!”
Allah-Taalanın (c.c) xüsusi bəndələrinin 7 əlamətləri hansılardır?!
Əgər Qurana nəzər salsaq görərik ki, Allahın xüsusi bəndələri olanlar o kəslərdir ki, qələbə çalır və nicat tapırlar. İlahi qürb məqamına çatmaq – onların tək arzusudur. Onlar xüsusi möminlərdir ki, niyyətiləri ancaq Allahdır. Nə behişt nemətlərində gözləri vardır və nə də Allahı behiştə çatmaq üçün istəyərlər. Onların tək hədəfi – İlahi rizanı qazanmaqdır. Həyatlarının hər bir anında və hər hansı yerdə olursa-olsun, tək səyləri bunun üçün olar. Onlara bu yolda bəzi amillər yardım edir. O cümlədən:
1. İman onların qəlblərində yəqinlik məqamına çatmışdır. “Onlar elə kəslərdirlər ki, Allah onların qəlbində imanı sabit etmişdir”. (“Mücadilə” 22).
2. İlahi ruhları tərəqqi etmişdir. Yəni, Allah bu cür möminlərə xüsusi mənəvi həyat bəxş edər ki, imanlarının güclənməsinə səbəb olar. Onlar Allahın xüsusi feyzindən faydalanarlar.
3. Həm onlar Allahdan razıdırlar və həm də Allah onlardan razıdır...
Yoxsula sədəqəni necə vermək lazımdır? Qurani Kərimin tapşırığı
Qurani-Kərim yoxsullara yardım etməyin əhəmiyyətli bir iş olduğunu bir çox ayələrində bəyan etmiş və onun ədəb qaydalarını bizə tanıtmışdır. Buyurmuşdur ki, hər kim yoxsula yardım etmək istəsə, riyadan uzaq olmalı və etdiyi yardımla həmin şəxsə minnət qoymamalıdır. “Həmin o kəslər ki, mallarını riya və camaata göstərmək xatirinə xərcləyirlər və Allaha və axirət gününə imanları yoxdur. Yoldaş və həmdəmi şeytan olan kəs (bilsin ki,) o, çox pis bir həmdəmdir”. (“Nisa” 38).
Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: “Həqiqətən, sizin üçün ən çox qorxduğum şey – kiçik şirkdir”. Soruşurlar ki, kiçik şirk nədir?
Həzrət (s) buyurur: “Riya. Allah Təala Qiyamət günü bəndələrinin mükafatını verən zaman riyakarlara buyuracaqdır: “Siz o kəslərin yanına gedin ki, onlara riya etmisiniz. Baxın görün mükafatınız onların yanındadır?””.
“And olsun əsrə!” – Qurani Kərim hansı zamanı nəzərdə tutur? /Mürtaza Mütəhhəri/
Mərhum alim Murtəza Mutəhhəri də buna işarə edərək “Əsr” surəsinin təfsirində and içilən, xüsusi qeyd vurulan əsrin hansı zamanla əlaqəli olması barədə nəzərini bildirmişdir: Quranda zamana and içilməsinə çox rast gəlirik. Bəzən gecəyə, bəzən gündüzə, bəzən də zühaya (günortaya qədər) and içilir. Bu zamanların adlarının çəkilməsinin hər birinin özünə məxsus hikmət və fəlsəfəsi vardır ki, and içilərək insana xatırladılır. Qeyd olunan zamanların hər birinin insan üçün xüsusi qiyməti vardır. Qeyd olunan “Əsr” kəlməsində də xüsusi qəsd vardır. Elə isə bu kəlimədə hansı əsr (zaman) qəsd olunur?
Bu barədə əsas iki fikir vardır. Bunlardan birincisi gün ərzində olan zaman kəsiyidir. Bəziləri bunu günoradan sonra, bəziləri isə gündüzün son dörddə biri hesab edir.
Qurani-Kərimdə ‘qəzəbə düçar olmuşlar’ və ’azğınlar’ kimlərdir?
Qurani-Kərimdə Firon, Qarun, Əbu-Ləhəb kimilər, Ad, Səmud, Bəni-İsrail kimi qövmlər qəzəbə düçar olmuş kimi tanıtdırılmışdır. (“Nisa”/116, “Fəth”/6, “Bəqərə”/61, “Ali-İmran”/110-112, “Ənfal”/16, “Bəqərə”/108, “Nəhl”/106, “Mumtəinə”/1.)
Qurani-Kərimdə Bəni-İsrailin yaşayış və inkişaf prosesi bəyan olunmuşdur. Onlar bir zaman başqalarından üstün həyat keçirmişlər. (“Bəqərə”/47.) Amma bu üstünlükdən sonra öz əməl və rəftarları səbəbindən Allahın qəzəbinə gəlmişlər. (“Bəqərə”/61.) Onların taleyindəki dəyişikliyin səbəbi əməl və rəftarlarındakı dəyişiklik olmuşdur. Yəhudi alimləri Tövratın səmavi göstərişlərini təhrif etdilər. (“Nisa”/46.) Onların tacirləri və sərvətliləri də sələm, haram və dünyapərəstliyə üz tutdular. (“Nisa”/161.) Xalqın da böyük hissəsi cihad və mübarizə qarşısında dünyapərəstlik və qorxu səbəbindən cəbhəyə getməkdən, müqəddəs əraziyə daxil olmaqdan imtina etdilər. (“Maidə”/24.)...
Qurani-Kərimə əsasən insan həyatının beş bölümü hansılardır?!
Qurani-Kərimin “Hədid” surəsinin 20-ci ayəsində buyurulur: “Bilin ki, bu dünya həyatı yalnız oyun, əyləncə, bər-bəzək, bir-birinizə öyünmək, mal-dövlət və oğul-uşağı çoxaltmaqdan ibarətdir. (Dünya həyatı) elə bir yağışa bənzəyir ki, onun (yetişdirdiyi) məhsul əkinçiləri heyrətə salar. Sonra o solar və sən onun saralıb-solduğunu, daha sonra quruyub sındığını görərsən. Axirətdə (kafirləri) ağır əzab, (möminləri isə) Allahın bağışlaması və razılığı gözləyir. Dünya həyatı aldadıcı maldan başqa bir şey deyildir.”
Böyük alim mərhum Bəhauddin Amuli bu ayənin təfsirində belə yazır: Adətən, hər bir mərhələ səkkiz il fəaliyyət tələb edir və bu müddət ərzində həmin mərhələyə meyil azalır və növbəti mərhələ başlayır. Uşaqlıq dövrü oyun-oyuncaq mərhələsidir və uşaq o zaman onlardan başqa bir şey haqda düşünmür. Onun bu təbii istəyi zamanla əlaqədar dəyişilə bilir. Əlbəttə, bu proses heç də pislənilmir və uşağın inkişafı, əzələ və sümüklərinin möhkəmlənməsi üçün zəruridir. Uşaqlıq dövrü bitdikdən sonra yeniyetməlik dövrü başlanır. Bu dövrdə, artıq, növbə Qurani-Kərimin “ləhv” adlandırdığı əyləncə mərhələsinə çatır. Üçüncü mərhələdə zahiri gözəllik, zinət və bər-bəzək özünü nümayiş etdirir...